Joga i medytacja zyskują coraz większą popularność w zachodnim świecie, a ich praktykujący dostrzegają liczne korzyści zarówno dla umysłu, jak i ciała. Najnowsze badania sugerują, że regularne medytowanie oraz uprawianie jogi mogą znacznie poprawić ogólne samopoczucie oraz odporność na stres.
W ostatnich latach joga oraz medytacja stały się obiektami intensywnych badań, mających na celu odkrycie ich licznych zalet. Liczne publikacje wykazały, że praktyki te mogą przeciwdziałać spadkom umysłowym, działać na czynniki genetyczne predysponujące do stresu, łagodzić ból dolnej części pleców oraz zmniejszać objawy depresji.
Nowe badania opublikowane w renomowanym czasopiśmie naukowym podkreślają, że joga i medytacja mają pozytywny wpływ na ośrodkowy układ nerwowy oraz układ odpornościowy, co przyczynia się do poprawy ogólnego samopoczucia.
Badanie prowadzone przez dr. B. Raela Cahna z Departamentu Psychiatrii i Nauk Behawioralnych Uniwersytetu Południowej Kalifornii w Los Angeles stanowi część szerszego projektu dotyczącego różnych podejść do wzmacniania odporności.
Joga i medytacja mogą poprawić odporność
Dr Cahn oraz jego zespół pracowali z uczestnikami podczas trzymiesięcznego odosobnienia, które obejmowało zarówno jogę, jak i medytację. Uczestnicy codziennie praktykowali medytację oraz jogę, jednocześnie stosując dietę wegetariańską.
Z 200 uczestników (mężczyzn i kobiet), 98 zgłosiło się do testów biomarkerów, jednak z powodu ograniczeń budżetowych tylko 38 wolontariuszy (19 mężczyzn i 19 kobiet) wzięło udział w ocenach.
Dodatkowo, z powodu niektórych czynników, które spowodowały, że część danych była nieprzydatna, analizowano próbki biologiczne pobrane od 26 ochotników.
Wielu uczestników miało wcześniej doświadczenie w praktykowaniu jogi i medytacji, w tym w technikach takich jak Shoonya, Samyama, Hatha yoga oraz pranayama.
Przed i po uczestnictwie w odosobnieniu, uczestnicy przechodzili:
- testy psychometryczne, które zbierały dane na temat ich samopoczucia psychologicznego, uważności oraz zaangażowania psychicznego
- pomiary czynnika neurotropowego pochodzenia mózgowego (BDNF), który sprzyja przeżyciu i wzrostowi różnych komórek nerwowych, a także odgrywa rolę w odpowiedzi immunologicznej, regulacji metabolicznej oraz odporności na stres
- ocenę «odpowiedzi na przebudzenie kortyzolu» (CAR), mierzącą wydzielanie kortyzolu, hormonu regulującego interakcje między podwzgórzem, przysadką a nadnerczami (znanego jako «oś HPA»)
- pomiary poziomu cytokin pro- i przeciwzapalnych, które są kluczowe dla funkcjonowania układu odpornościowego
Po dokładnej analizie danych zespół odkrył, że uczestnictwo w praktykach jogi i medytacji podczas odosobnienia wiązało się ze znacznym zmniejszeniem poziomu lęku oraz depresji, co uczestnicy zgłaszali, a także ze wzrostem ich poziomu uważności.
Z biologicznego punktu widzenia naukowcy zaobserwowali wzrost poziomu BDNF w osoczu, a także wzmocniony CAR, co sugeruje poprawę odporności na stres.
Dane wskazały również na wzrost poziomu cytokiny przeciwzapalnej (interleukina-10) oraz odpowiadający jej spadek cytokiny prozapalnej (interleukina-12), co doprowadziło do zmniejszenia procesów zapalnych.
«Wydaje się prawdopodobne, że przynajmniej część znacznych ulepszeń w funkcjonowaniu osi HPA, na przykład w przypadku CAR, jak również w funkcjonowaniu neuroimmunologicznym, co ilustrują wzrosty poziomu BDNF oraz zmiany w cytokiny, były spowodowane intensywną praktyką medytacyjną w trakcie tego odosobnienia,» sugeruje dr Cahn.
Potencjalne korzyści dla układu nerwowego
Naukowcy są przekonani, że różne biologiczne zmiany zaobserwowane w zebranych danych wskazują na lepsze ogólne poczucie zarówno fizycznego, jak i psychicznego dobrego samopoczucia.
Podkreślają, że wyniki ich badań mogą sugerować lepsze funkcjonowanie pewnych elementów ośrodkowego układu nerwowego, zdrowszy układ odpornościowy oraz wzmocnione poczucie skupienia i świadomości.
«Zaobserwowana zwiększona sygnalizacja BDNF [jest] prawdopodobnie związana z nasiloną neurogenezą oraz neuroplastycznością. Zwiększone CAR może być powiązane z większą czujnością oraz gotowością do angażowania ciała i umysłu. Dodatkowo, wzrost cytokin przeciwzapalnych oraz prozapalnych może sugerować wyższą gotowość immunologiczną,» dodaje dr Cahn.
Co więcej, naukowcy zauważają ekscytujący potencjał, że niektóre efekty obserwowane po odosobnieniu mogą sugerować, że medytacja oraz joga mogą stymulować hipokamp do lepszego funkcjonowania.
«Intrygujący związek między wpływem na BDNF oraz CAR a funkcjonalnością hipokampa jest widoczny, ponieważ uprzednio wykazano, że zwiększone poziomy BDNF w wyniku aktywności fizycznej są powiązane z neurogenezą hipokampa, co ma pozytywny wpływ na samopoczucie i depresję,» mówi dr Cahn.
Jednakże naukowcy przestrzegają, że nie wszystkie z tych pozytywnych efektów można przypisać jedynie jodze i medytacji; niektórzy z nich mogą być wynikiem praktyk żywieniowych, interakcji społecznych lub wpływu nauczycieli jogi i medytacji.
Mimo to, dr Cahn oraz jego zespół są podekscytowani wynikami swoich badań i w pełni wierzą, że stanowią one solidną podstawę do dalszych badań nad potencjalnymi korzyściami fizycznymi i psychicznymi płynącymi z jogi oraz medytacji.
«Zgodnie z naszymi informacjami, nasze badanie jako pierwsze zbadało szeroki zakres markerów pro- i przeciwzapalnych w zdrowej populacji przed oraz po interwencji medytacyjnej jogi. Nasze odkrycia uzasadniają dalsze badania jogi oraz medytacyjnych rekolekcji, które ocenią możliwości powielenia, specyfikę oraz długoterminowe implikacje tych odkryć,» podsumowuje dr Cahn.
Nowe badania i obserwacje 2024
W 2024 roku, nowe badania potwierdzają, że regularna praktyka jogi i medytacji przynosi korzyści nie tylko psychiczne, ale również fizyczne. Badania wykazały, że osoby praktykujące jogę przez co najmniej 30 minut dziennie odnotowują poprawę w zakresie funkcji poznawczych, a także obniżenie poziomu kortyzolu w organizmie. Dodatkowo, nowe dane wskazują na istotny wpływ jogi na poprawę jakości snu oraz redukcję objawów lękowych, co jest szczególnie istotne w kontekście współczesnych wyzwań zdrowotnych.
Ponadto, badania sugerują, że medytacja może wpływać na zmiany w strukturze mózgu, co prowadzi do poprawy pamięci oraz zdolności koncentracji. Uczestnicy badań zgłaszali większe poczucie spokoju oraz lepszą kontrolę emocjonalną, co potwierdzają wyniki testów psychometrycznych. Wzrost zainteresowania jogą i medytacją wśród ludzi w różnym wieku oraz ich adaptacja w terapii psychologicznej i rehabilitacyjnej stanowią dowód na ich skuteczność i wszechstronność.
