Terapia protonowa, zwana także terapią wiązką protonów, jest rodzajem terapii cząsteczkowej. Kieruje wiązki protonów z dużą precyzją do komórek rakowych.
Jest to najbardziej zaawansowana radioterapia dostępna obecnie. Niszczy komórki nowotworowe, ale nie atakuje otaczających zdrowych tkanek, tak jak robi to tradycyjna radioterapia.
W terapii protonowej wysokoenergetyczna wiązka protonów, zamiast wysokoenergetycznych promieni rentgenowskich, jest wykorzystywana do dostarczania dawki radioterapii pacjentom chorym na raka.
Co to jest terapia protonowa
Suwnica do terapii protonowej, taka jak ta w Roberts Proton Therapy Center, dostarcza precyzyjne wiązki protonów do trudnodostępnych guzów. Zdjęcie: Centrum Terapii Protonowej Roberta Penn Medicine i Ed Cunicelli.
Terapia protonowa jest podobna do radioterapii, ale oferuje bardziej ukierunkowane podejście. Oznacza to, że ryzyko uszkodzenia tkanek wokół guza jest mniejsze niż w przypadku standardowego promieniowania.
Leczenie jest uważane za odpowiednie dla pewnych specyficznych nowotworów, które obejmują nowotwory w pobliżu ważnych części ciała, takich jak oko, mózg i rdzeń kręgowy.
Przy tradycyjnej radioterapii takie nowotwory nie mogą być celem ze względu na ryzyko uszkodzenia żywotnych tkanek otaczających (nerwów).
Terapia protonowa może być również stosowana w leczeniu nowotworów, które wpływają na:
- centralny układ nerwowy (CNS)
- oczy
- głowa i szyja
- płuca, wątroba lub gruczoł krokowy
- miękkie tkanki kręgosłupa i miednicy, znane jako mięsak
- nienowotworowe guzy mózgu
MD Anderson Center na Uniwersytecie w Teksasie opisuje terapię protonową jako 196-tonową maszynę do zabijania nowotworów o sub-milimetrowej precyzji, która może celować w guz pacjenta „oszczędzając pobliskie zdrowe tkanki i minimalizując skutki uboczne. to terapia protonowa. „
Chociaż uważa się, że terapia protonowa jest lepiej ukierunkowaną formą leczenia, istnieje pewna różnica zdań, czy zapewnia ona ogólną przewagę nad innymi, tańszymi terapiami.
Terapia protonowa a standardowa radioterapia
Według Amerykańskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej (ASCO) terapia protonowa może dostarczyć do 60 procent mniej promieniowania zdrowym tkankom wokół miejsca docelowego, jednocześnie dostarczając wyższą dawkę do samego nowotworu.
W terapii protonowej lekarz może zdecydować, kiedy i gdzie proton uwalnia większość swojej energii. Ten punkt nazywa się „szczytem Bragga”. Oznacza to, że możliwe jest zadawanie maksymalnych uszkodzeń komórkom nowotworowym i minimalne uszkodzenie pobliskich tkanek.
W standardowej radioterapii promienie rentgenowskie odkładają energię wzdłuż swojej ścieżki przed uderzeniem w cel, na przykład na powierzchni ciała i poza nią. Promień rentgenowski jest kontynuowany poza guzem, uwalniając energię i uszkadzając tkankę. Nazywa się to „dawką wyjściową”.
Innymi słowy, leczenie trafia w docelowe komórki rakowe, ale ma również wpływ na te wzdłuż wiązki promieniowania rentgenowskiego przed i za nowotworem. Może to prowadzić do problemów zdrowotnych po leczeniu.
W przypadku terapii protonowej lekarz może zastosować wyższą dawkę promieniowania niż to jest możliwe w standardowej radioterapii, ale może również chronić otaczającą tkankę i ważne narządy.
W standardowej dawce promieniowania należy użyć niższej niż pożądana dawki, aby zminimalizować uszkodzenia zdrowych komórek.
Jak widać na powyższym diagramie, wiązka protonowa (niebieska) powoduje mniejsze obrażenia przed trafieniem do guza, a praktycznie żadna poza nim. Jednak wiązka promieniowania rentgenowskiego (czerwona) rozprzestrzenia promieniowanie przed i za miejscem guza na głęboką tkankę na znacznie wyższych poziomach.
Terapia protonowa dostosowuje się do kształtu nowotworu
Guzy występują w różnych kształtach, rozmiarach i lokalizacjach i są unikalne dla każdej osoby. Przy pomocy specjalnego sprzętu, radiolog może wyrzeźbić wiązkę protonów, dostosowując ją do uderzenia w granicach guza, bez względu na jego kształt.
Guz można uderzyć wiązkami protonów z różnych kierunków. To dodatkowo zapewnia ograniczenie do minimum uszkodzeń otaczających komórek, zmniejszając ryzyko powikłań związanych zwykle z radioterapią.
Aplikacje
Przyczyny wyboru terapii protonowej można podzielić na dwie szerokie kategorie.
Gdy potrzebne są wyższe dawki: terapia protonowa jest stosowana w przypadku guzów wymagających wyższych dawek promieniowania, znanych jako zwiększenie dawki.
Wykazano, że w niektórych przypadkach zwiększenie dawki u pacjentów zapewnia lepsze wyniki niż konwencjonalna radioterapia.
Przypadki, w których jest to udane, obejmują:
- nieresekcyjne mięsaki
- czerniak naczyniowy (guzy oka, guzy w oku)
- nowotwory przykręgosłupowe (mięsak chrzęstniakomy i strunowca, wzdłuż kręgosłupa)
Aby zmniejszyć niepożądane skutki uboczne: terapia protonowa może zmniejszyć ryzyko niepożądanych efektów ubocznych poprzez ograniczenie uszkodzeń do zdrowych, zdrowych tkanek, nawet jeśli dawka jest taka sama jak w terapii konwencjonalnej.
Przykłady tego, kiedy może to być przydatne, obejmują raka gruczołu krokowego i nowotwory, które wpływają na prostatę, kręgosłup, głowę i szyję.
Terapia protonowa jest szczególnie przydatna w leczeniu nowotworów dziecięcych, ponieważ komórki rakowe mogą być celowane bez uszkadzania innych komórek w rosnącym ciele. Dzieci otrzymujące tradycyjną radioterapię mają wyższe ryzyko zahamowania wzrostu.
Terapia protonowa stosowana równolegle z innymi terapiami
Według National Association for Proton Therapy terapia protonowa może być stosowana w połączeniu z „tradycyjnym radioterapią, chemioterapią i / lub operacją uzupełniającą”.
W 2014 roku zespół onkologów donosił w czasopiśmie, że terapia protonowa „oferuje dodatkowy zysk” dla pacjentów z chłoniakiem Hodgkina we wczesnym stadium po włączonej radioterapii węzłowej.
Wtórne ryzyko raka
Tradycyjna radioterapia wiąże się z wysokim ryzykiem zachorowania na wtórne nowotwory.
W 2013 r. Zespół onkologów opublikował wyniki badania, które zostało przeprowadzone w celu ustalenia, czy terapia protonowa i tradycyjna radioterapia (konformalna radioterapia) mogą zwiększać ryzyko wtórnego raka w prawidłowych narządach wśród pacjentów z nerwiakami nerczymi.
Neuroblastomas to nowotwory, które rozwijają się z niedojrzałych komórek nerwowych zlokalizowanych w różnych częściach ludzkiego ciała. Zazwyczaj pojawiają się w nadnerczach i blisko nich.
Naukowcy odkryli, że dawki promieniowania obserwowane w prawidłowych, zdrowych narządach były niższe u pacjentów otrzymujących terapię protonową w porównaniu do osób otrzymujących tradycyjną radioterapię.
Naukowcy doszli do wniosku, że podczas gdy tradycyjna radioterapia zwiększa ryzyko wtórnego raka w większości narządów, wydaje się, że terapia protonowa zmniejsza ryzyko.
Czego oczekiwać
Procedura rozpoczyna się od symulacji.
Symulacja
Zespół medyczny, zwykle onkolog radiacyjny i pielęgniarka radioterapii, wykona i dopasuje osobę za pomocą urządzenia, które utrzymuje ciało jeszcze podczas trwania leczenia.
Rodzaj zastosowanego urządzenia zależy od umiejscowienia guza. Osoby z rakiem, które dotykają głowy, będą miały dopasowaną maskę. Jeśli obszarem docelowym jest ciało, noga lub ramię, powstaje urządzenie kołyskowe.
Skanowanie MRI lub CT zostanie wykonane w celu oznaczenia obszaru do leczenia. Zespół zaznaczy lokalizację na skórze, na której ma zostać wycelowana belka.
Leczenie protonowe występuje zwykle do 10 dni po symulacji. Śladów na skórze nie wolno zmywać.
Leczenie
Cyklotron tworzy i przyspiesza protony. Zdjęcie dzięki uprzejmości Varian Medical Systems, Inc. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Osobnika umieszcza się w urządzeniu w kształcie pączka znanym jako suwnica, które obraca się wokół osoby i wskazuje protony bezpośrednio na guz.
Synchrotron lub cyklotron tworzy i przyspiesza protony. Protony są następnie usuwane z synchrotronu, a magnesy kierują je do komórek rakowych.
Podczas gdy terapia fotonowa jest w toku, terapeuta radioterapii znajduje się w innym pokoju. Jednak będą widzieć i rozmawiać z pacjentem za pomocą dwukierunkowego domofonu i telewizji przemysłowej.
Leczenie zwykle nie trwa dłużej niż 2 minuty i nie powinno powodować dyskomfortu.
Następnie terapeuta radiacyjny wraca do pokoju i usuwa urządzenie, które pomagało utrzymać osobę w bezruchu podczas leczenia.
Terapia protonowa jest procedurą ambulatoryjną. W zależności od rodzaju nowotworu, leczenie można rozłożyć na kilka tygodni.
Mogą wystąpić działania niepożądane, ale będą łagodne w porównaniu z niekorzystnymi skutkami promieniowania rentgenowskiego. W okolicy leczonej okolicy może wystąpić zaczerwienienie, a niektóre (przejściowe) wypadanie włosów.
