Migrena siatkówki to jeden z rzadziej występujących typów migreny, który różni się od typowego migrenowego bólu głowy oraz migreny z aurą. W odróżnieniu od tych ostatnich, objawy migreny siatkówki dotyczą jednego oka i mogą prowadzić do tymczasowych problemów ze wzrokiem.
Około 1 na 200 osób cierpiących na migreny doświadcza migreny siatkówki. Ta choroba znana jest również jako migrena oczna czy migrena wzrokowa, chociaż jej symptomy są nieco inne.
Migrena siatkówki może powodować chwilową ślepotę lub inne problemy ze wzrokiem w jednym oku, a objawy zazwyczaj ustępują w ciągu godziny, po czym wzrok wraca do normy.
Przyczyny
Migrena siatkówki jest wynikiem nagłego zwężenia naczyń krwionośnych, co prowadzi do zmniejszenia przepływu krwi do oka. Istnieje wiele czynników, które mogą wywołać ten stan.
Do czynników sprzyjających zwężeniu naczyń krwionośnych i wystąpieniu migreny siatkówki należą:
- Pochylenie się
- Tabletki antykoncepcyjne
- Odwodnienie
- Nadmierne ciepło
- Intensywne ćwiczenie
- Wysoki pułap
- Wysokie ciśnienie krwi
- Niski poziom cukru we krwi
- Stres
- Palenie
Gdy naczynia krwionośne się rozluźniają, a przepływ krwi wraca do normy, objawy zazwyczaj ustępują, a wzrok wraca do normy.
Niektóre osoby są bardziej narażone na migrenę siatkówki, w tym:
- Osoby poniżej 40. roku życia
- Osoby z rodzinną historią migren
- Osoby z innymi schorzeniami, takimi jak miażdżyca, epilepsja, toczeń czy choroba sierpowatokomórkowa
Migrena siatkówki częściej dotyka kobiety niż mężczyzn.
Objawy
Migreny siatkówki objawiają się powtarzającymi się atakami zaburzeń widzenia, które zazwyczaj występują przed fazą bólu głowy. Te zaburzenia wizualne określane są jako «aura».
Objawy dotykają jednego oka i mogą obejmować:
- Widzenie migających, błyskających lub pulsujących świateł
- Ślepe plamki lub częściową utratę wzroku
- Chwilową ślepotę
Aura może rozwijać się stopniowo przez 5 minut lub dłużej i trwać od 6 do 60 minut. W ciągu godziny od wystąpienia objawów wzrokowych może wystąpić ból głowy związany z migreną siatkówki.
Faza bólu głowy ma objawy przypominające migrenę bez aury, a objawy te mogą obejmować ból głowy, który trwa od 4 do 72 godzin, zazwyczaj po jednej stronie głowy.
Ból głowy może być:
- Pulsujący
- Umiarkowany do silnego
- Pogarszający się przy aktywności fizycznej, takiej jak chodzenie czy wchodzenie po schodach
Migrenowy ból głowy często towarzyszą:
- Nudności i wymioty
- Zwiększona wrażliwość na światło
- Zwiększona wrażliwość na dźwięk
Warto zaznaczyć, że migrena z aurą to inny stan niż migrena siatkówki, chociaż niektóre objawy mogą być podobne.
Migreny z aurą również powodują zaburzenia widzenia, takie jak błyski światła czy martwe pola, jednak migrena siatkówki różni się od migreny z aurą z dwóch kluczowych powodów:
- Objawy wzrokowe dotyczą tylko jednego oka, a nie obu
- Pełna, ale tymczasowa ślepota występuje tylko w jednym oku
Diagnoza
Nie ma specyficznych testów diagnostycznych dla migreny siatkówki. Lekarz zazwyczaj diagnozuje stan na podstawie historii osobistej i rodzinnej pacjenta, objawów oraz przeprowadzonego badania.
Przed postawieniem diagnozy ważne jest wykluczenie innych możliwych przyczyn objawów, w tym poważnych chorób oczu czy udarów. W niektórych przypadkach lekarz specjalista może być potrzebny, aby upewnić się, że objawy nie wynikają z innych poważnych stanów zdrowotnych.
Niektóre osoby z zaburzeniami wzroku mogą mieć hemianopię, czyli utratę wzroku po tej samej stronie w obu oczach, co często występuje w przypadku udarów mózgu lub urazów.
Zabiegi
Leczenie migreny siatkówki może się różnić w zależności od wieku pacjenta oraz częstości ataków. Zwykle zaleca się:
- Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), takie jak aspiryna czy ibuprofen, w celu złagodzenia bólu i stanu zapalnego
- Leki przeciwwymiotne, które zapobiegają nudnościom i wymiotom
- Beta-blokery, które pomagają rozluźnić naczynia krwionośne w mózgu
- Blokery kanałów wapniowych, które zapobiegają zwężeniu naczyń krwionośnych
- Leki przeciwdepresyjne, które mogą pomóc w zapobieganiu migrenom
- Leki przeciwdrgawkowe, które również mogą pomóc w profilaktyce migren
Niestety, wciąż brakuje badań dotyczących optymalnych metod leczenia migreny siatkówki. Większość terapii koncentruje się na łagodzeniu bólów głowy i ograniczeniu kontaktu z potencjalnymi wyzwalaczami.
Komplikacje
Choć ryzyko poważnych komplikacji związanych z migreną siatkówki jest niewielkie, nagłe zmniejszenie przepływu krwi do oka może prowadzić do uszkodzeń siatkówki oraz naczyń krwionośnych. Leki stosowane w terapii migreny siatkówki mogą czasem wywoływać inne problemy zdrowotne.
- NLPZ mogą powodować bóle brzucha, krwawienia, wrzody oraz inne dolegliwości
- Używanie niektórych leków przez ponad 10 dni w miesiącu przez okres 3 miesięcy może prowadzić do tzw. nadmiernych bólów głowy
- Zespół serotoninowy, rzadki i zagrażający życiu stan, może wystąpić u osób łączących niektóre leki przeciwdepresyjne i tryptany
Na szczęście stała utrata wzroku po migrenie siatkówki jest zjawiskiem rzadkim.
Perspektywy
Większość osób cierpiących na migreny siatkówki doświadcza ataków co kilka miesięcy. Faza zaburzeń widzenia zazwyczaj nie trwa dłużej niż godzinę, podczas gdy bóle głowy mogą utrzymywać się od kilku godzin do kilku dni.
Zdiagnozowanie migreny siatkówki może być trudne, gdyż często mylona jest z innymi stanami. Chociaż nie istnieje lekarstwo na ten stan, można nim skutecznie zarządzać poprzez odpowiednie leczenie oraz unikanie wyzwalaczy.
Aktualnie, migreny siatkówki wciąż są przedmiotem badań, a naukowcy pracują nad lepszym zrozumieniem tej choroby oraz metodami jej profilaktyki. Pomimo postępów, wciąż brakuje jednoznacznych dowodów na skuteczne leczenie.
Nowe Badania i Wnioski
W 2024 roku przeprowadzono szereg badań, które rzuciły nowe światło na migrenę siatkówki. Badania te wskazują na związek pomiędzy migreną siatkówki a czynnikami środowiskowymi, takimi jak zmiany klimatyczne oraz zanieczyszczenie powietrza. Okazało się, że osoby żyjące w rejonach o wysokim zanieczyszczeniu powietrza mają wyższe ryzyko wystąpienia migreny siatkówki.
Dodatkowo, nowe terapie biologiczne, które są obecnie w fazie badań klinicznych, mogą przynieść ulgę pacjentom cierpiącym na migrenę siatkówki. W badaniach tych skupia się na mechanizmach, które mogą wpływać na przepływ krwi w oczach i zapobiegać atakom migrenowym.
Warto również zauważyć, że zmiany w stylu życia, takie jak regularna aktywność fizyczna, zdrowa dieta oraz techniki relaksacyjne, mogą znacząco wpłynąć na redukcję częstości występowania migreny siatkówki, co potwierdzają nowe dane z badań epidemiologicznych.
Zrozumienie migreny siatkówki w kontekście współczesnych badań może pomóc w lepszym zarządzaniu tym schorzeniem i poprawie jakości życia pacjentów cierpiących na tę rzadką, ale uciążliwą chorobę.
