Herceptin to nazwa handlowa leku trastuzumab, który został zatwierdzony przez Amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków w 1998 roku do leczenia przerzutowego nadekspresyjnego raka piersi HER2. W 2006 roku uzyskał również zgodę na stosowanie we wczesnym stadium raka piersi, w połączeniu ze standardową chemioterapią.
Liczniki badań wykazały, że Herceptin znacząco poprawia przeżywalność zarówno w wczesnym, jak i późnym stadium raka piersi, znanym jako rak przerzutowy. W 2014 roku stwierdzono, że stosowanie Herceptinu w połączeniu z chemioterapią zwiększa 10-letnią szansę przeżycia wśród pacjentów z rakiem piersi z 75% do 84%.
Jak działa Herceptin?
Herceptin to przeciwciało monoklonalne, które zaburza działanie receptora HER2/neu. To biologiczne leczenie stosowane jest w przypadku niektórych rodzajów nowotworów, zarówno w chemioterapii, jak i w monoterapii. Komórki produkują białka, a przeciwciało monoklonalne rozpoznaje i przyłącza się do określonego białka.
Białka receptora ludzkiego naskórkowego czynnika wzrostu (HER) mają kluczowe znaczenie dla wzrostu, adhezji, migracji, różnicowania i przeżycia komórek. Na komórkach rakowych HER występuje w nadmiarze, co może tłumaczyć szybkie dzielenie się tych komórek.
Różne przeciwciała działają na różne sposoby, w zależności od ich docelowego białka, dlatego stosuje się je w różnych nowotworach. Przeciwciała stosowane w terapii nowotworowej atakują komórki rakowe na różne sposoby, w tym:
- Uruchamianie układu odpornościowego w celu zaatakowania niechcianych komórek
- Blokowanie sygnałów, które nakazują komórkom rakowym dzielić się
- Blokowanie cząsteczek, które uniemożliwiają działanie układu odpornościowego
- Przenoszenie promieniowania lub leków przeciwnowotworowych bezpośrednio do komórek nowotworowych.
HER2 to jeden z rodzajów HER, który odgrywa kluczową rolę w rozwoju raka piersi. Jego zadaniem jest przekazywanie sygnałów molekularnych z powierzchni komórek do ich wnętrza, co z kolei wpływa na włączanie i wyłączanie genów.
W przypadku raka piersi receptor HER2 jest uszkodzony. Przełącznik «on» nigdy nie przechodzi do «off», co prowadzi do niekontrolowanego namnażania się komórek sutka, a tym samym rozwoju nowotworu.
Herceptin przylega do białka HER2, blokując dostęp naskórkowego czynnika wzrostu do komórek nowotworowych, co skutecznie hamuje ich niekontrolowane rozmnażanie.
Kto może z niego korzystać?
Herceptin jest skuteczny jedynie u pacjentów z nadekspresją HER2. Nie przynosi korzyści pacjentom, którzy nie mają tego białka w nadmiarze. Około 20% kobiet z rakiem piersi ma guzy wrażliwe na Herceptin. Testy diagnostyczne mogą ustalić, czy pacjent ma zbyt dużo HER2.
Jak to się stosuje?
Herceptin podawany jest zazwyczaj w postaci wlewu dożylnego, czasami w formie wstrzyknięcia podskórnego. Leczenie odbywa się w odstępach od 1 do 3 tygodni. Obecnie pacjenci z wczesnym stadium raka piersi są leczeni Herceptinem przez rok. Badania wykazały, że roczna terapia jest bardziej korzystna niż półroczna, a przedłużenie leczenia po roku nie przynosi dodatkowych korzyści.
W przypadku pacjentów z przerzutami terapia może łączyć stosowanie pertuzumabu, trastuzumabu i paklitakselu. U pacjentów z rakiem przerzutowym stosuje się leczenie tak długo, jak długo jest skuteczne w kontrolowaniu choroby.
Niekorzystne skutki
Herceptin ma kardiotoksyczne właściwości, co oznacza, że może uszkadzać serce. W rzadkich przypadkach może prowadzić do zastoinowej niewydolności serca (CHF). Dlatego pacjenci muszą być poddawani ocenie funkcji serca przed rozpoczęciem terapii, a także monitorowani w trakcie leczenia. Osoby z wcześniejszymi schorzeniami serca nie powinny stosować Herceptinu.
Uszkodzenie serca to najpoważniejszy potencjalny efekt uboczny, jednak najnowsze badania sugerują, że większość kobiet odzyskuje zdrowie po zakończeniu leczenia, a długoterminowe skutki są mało prawdopodobne.
Innym istotnym skutkiem ubocznym mogą być problemy z płucami, takie jak ciężka duszność czy gromadzenie się płynu w płucach. W przypadku wystąpienia takich objawów pacjent powinien natychmiast skontaktować się z lekarzem.
Ponadto u pacjentów przyjmujących Herceptin może wystąpić zmniejszona liczba białych krwinek, co może zagrażać życiu. Lekarze regularnie kontrolują liczbę krwinek białych u pacjentów stosujących ten lek.
Objawy grypopodobne występują u około 40% kobiet stosujących Herceptin, ale po pierwszej dawce są one zazwyczaj mniej nasilone.
Możliwe działania niepożądane leku Herceptin obejmują:
- Ból brzucha
- Zapalenie płuc
- Nudności i wymioty
- Problemy sercowe
- Bóle głowy
- Gorączka
- Objawy grypopodobne
- Biegunka
- Kaszel i duszność
- Ból w klatce piersiowej
- Bóle.
W rzadkich przypadkach mogą wystąpić reakcje alergiczne, takie jak duszność, świąd czy wysypka. Pomimo tych ryzyk, Herceptin jest ogólnie dobrze tolerowany przez pacjentów. Większość osób nie doświadcza poważnych skutków ubocznych, a skutki uboczne można często łagodzić za pomocą odpowiednich leków.
Nowe badania i perspektywy na rok 2024
Z najnowszych badań wynika, że terapia Herceptinem przynosi jeszcze większe korzyści, gdy jest stosowana w połączeniu z nowymi lekami immunoterapeutycznymi. Badania nad terapią skojarzoną z pertuzumabem oraz innymi nowoczesnymi lekami wykazały, że mogą one jeszcze bardziej zwiększyć skuteczność leczenia nadekspresyjnego raka piersi.
Ponadto, analizy genetyczne prowadzone w 2024 roku sugerują, że spersonalizowane podejście do terapii może znacząco poprawić wyniki leczenia. Identyfikacja pacjentów, którzy mogą odnieść największe korzyści z terapii Herceptinem, staje się kluczowym obszarem badań.
Statystyki pokazują, że aż 90% pacjentów z nadekspresją HER2, którzy otrzymują odpowiednią terapię, osiągają pozytywne wyniki w postaci długotrwałej remisji. Oznacza to, że nowoczesne podejścia do leczenia raka piersi są coraz bardziej obiecujące.
W 2024 roku przewiduje się również dalszy rozwój metod monitorowania stanu zdrowia pacjentów, co pozwoli na szybsze reagowanie na ewentualne powikłania oraz lepsze dostosowanie terapii do indywidualnych potrzeb pacjentów. Przyszłość leczenia raka piersi z wykorzystaniem Herceptinu i podobnych terapii wydaje się być pełna nadziei.
