Uważa się, że zmniejszenie spożycia soli ma korzystny wpływ na ciśnienie krwi, szczególnie u osób z nadciśnieniem (wysokim ciśnieniem krwi). Jednak jednym z niepożądanych skutków drastycznego ograniczenia soli może być wyższe ryzyko podwyższenia poziomu cholesterolu oraz trójglicerydów we krwi. Badacze z Danii opublikowali te wyniki w The American Journal of Hypertension. Dodatkowo, ich badania wykazały, że korzyści płynące z redukcji sodu w kontekście ciśnienia krwi są minimalne.
Sól, znana jako sól kuchenna, to minerał składający się głównie z chlorku sodu (NaCl). Jest niezbędna do życia, ale jej nadmiar może być szkodliwy zarówno dla ludzi, jak i dla roślin. Słony smak jest jednym z podstawowych ludzkich gustów. 39,3% masy soli kuchennej stanowi sód. W Wielkiej Brytanii górny limit spożycia soli dla dorosłych wynosi 4000 mg, a dla sodu 1600 mg, natomiast w USA to odpowiednio 5750 mg dla soli i 2300 mg dla sodu, z mniejszymi limitami dla niektórych grup specjalnych. Eksperci zauważają, że to właśnie sód w soli ma wpływ na ciśnienie krwi.
Autorzy badania wskazali, że ostatnie badania populacyjne powiązały spożycie sodu z występowaniem chorób oraz wyższą śmiertelnością. Te spostrzeżenia skłoniły do działań mających na celu zmniejszenie spożycia soli jako środka zapobiegawczego. Warto jednak dodać, że wiele badań przynosi sprzeczne wyniki.
Naukowcy podkreślili, że zmniejszenie spożycia soli u pacjentów z cukrzycą lub niewydolnością serca może okazać się wręcz szkodliwe.
Dotychczasowe zalecenia dotyczące redukcji spożycia soli opierały się głównie na wpływie na jeden wskaźnik – ciśnienie krwi. Mimo że uważa się, iż ograniczenie soli chroni przed chorobami serca i przedwczesną śmiercią, to nadal pozostaje to «hipotetyczną korzyścią».
Inne badania sugerują, że mniejsze spożycie sodu może przynieść pewne dodatkowe korzyści. Oto wyniki najnowszej analizy – to już druga aktualizacja, która uwzględnia badania dotyczące wpływu soli na hormony, lipidy (tłuszcze) oraz ciśnienie krwi.
Dr Niels Graudal z Kopenhaskiego Szpitala Uniwersyteckiego w Danii oraz jego zespół przeanalizowali wpływ niskiego spożycia sodu w porównaniu do wysokiego na:
- Skurczowe ciśnienie krwi (SBP) – ciśnienie krwi, gdy serce kurczy się; wyższa wartość
- Rozkurczowe ciśnienie krwi (DBP) – ciśnienie krwi między uderzeniami serca; niższa wartość
- Średnie ciśnienie krwi (BP)
- Poziomy osocza:
- Aldosteron – hormon wydzielany przez nadnercza, regulujący równowagę soli i wody w organizmie
- Katecholaminy – grupa amin, które mają istotne efekty fizjologiczne, takie jak neuroprzekaźniki i hormony (np. adrenalina, norepinefryna, dopamina)
- Lipoproteiny o dużej gęstości (HDL) – znane jako «dobry cholesterol»
- Lipoproteiny o niskiej gęstości (LDL) – znane jako «zły cholesterol»
- Renina – hormon wytwarzany przez specjalne komórki w nerkach
- Trójglicerydy – główna forma tłuszczu przechowywanego w organizmie
Celem analizy było określenie korzyści płynących z redukcji spożycia sodu jako środka zapobiegawczego oraz w leczeniu nadciśnienia.
Zbadano 167 badań i ustalono, że zmniejszenie spożycia soli wykazuje bardzo ograniczone korzyści w obniżaniu ciśnienia krwi, natomiast poziom cholesterolu oraz trójglicerydów wzrasta. Średni spadek ciśnienia skurczowego wyniósł -1,27, a ciśnienie rozkurczowe -0,5, co stanowi nieznaczną poprawę.
Jednak niższe spożycie sodu wiązało się z wyraźnym wzrostem stężenia cholesterolu w osoczu (o 2,5%) oraz trójglicerydów (o 7%) – co stanowiło znacznie większy wzrost niż spadek ciśnienia krwi. Wzrosły również poziomy aldosteronu, adrenaliny i norepinefryny. Te zmiany mogą prowadzić do większego ryzyka zaburzeń czynności nerek oraz zwężenia naczyń krwionośnych.
Autorzy podsumowali:
«Biorąc pod uwagę stosunkowo niewielkie efekty i antagonistyczny charakter skutków, te wyniki nie potwierdzają, że sód może mieć korzystne działanie netto u populacji rasy kaukaskiej».
Pacjenci rasy kaukaskiej z nadciśnieniem mogą korzystać z niższego spożycia sodu «jako dodatkowego leczenia», dodali.
W odniesieniu do potencjalnych korzyści dla Azjatów i Afroamerykanów, autorzy zauważyli:
«W przypadku Azjatów i Afroamerykanów efekt redukcji sodu był większy, jednak nadal zbyt mało badań przeprowadzono, aby stwierdzić coś więcej niż powyższe obserwacje.»
Oto najnowsze badania, które rzucają nowe światło na temat redukcji sodu w diecie i jej wpływu na zdrowie. Warto śledzić rozwój tej dziedziny, gdyż nowe odkrycia mogą mieć istotne znaczenie dla strategii profilaktyki i leczenia chorób serca.
