Insulina długodziałająca jest kluczowym elementem w zarządzaniu poziomem cukru we krwi, umożliwiając stabilizację glikemii w ciągu dnia przy pomocy jednego lub dwóch wstrzyknięć.
W przeciwieństwie do insuliny szybko działającej, która imituje nagły wyrzut insuliny, jakiego dokonuje zdrowa trzustka w odpowiedzi na posiłek, insulina długodziałająca naśladuje stały, niski poziom insuliny, który organizm uwalnia pomiędzy posiłkami oraz w nocy.
Dzięki temu insulina długodziałająca utrzymuje odpowiedni poziom cukru we krwi, co jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.
Używanie insuliny długodziałającej
Insulina długodziałająca nie może być przyjmowana w postaci tabletek, ponieważ uległaby zniszczeniu w żołądku.
Zamiast tego, należy ją wstrzykiwać do tkanki tłuszczowej pod skórą, skąd jest stopniowo uwalniana do krwiobiegu.
Istnieje kilka metod podawania insuliny oraz różne miejsca, które można wykorzystać do iniekcji.
Metody dostarczania
Według National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases, dostępne są różne metody dostarczania insuliny długodziałającej. Oto niektóre z nich:
- Igła i strzykawka: insulina jest pobierana z fiolki do strzykawki. Ważne, aby nie mieszać różnych typów insuliny w tej samej strzykawce.
- Pen insulinowy: może być załadowany kartridżem z wstępnie odmierzoną dawką lub być wstępnie napełniony insuliną i wyrzucany po użyciu.
- Port iniekcyjny: krótką rurkę umieszcza się w tkance pod skórą, co pozwala na podawanie insuliny za pomocą strzykawki lub pióra. Wymaga to jedynie nakłucia skóry przy wymianie rurki.
Miejsca wstrzyknięcia
Insulinę długodziałającą można wstrzykiwać do brzucha, ramion lub ud.
Zastrzyki w brzuch są najszybsze, te w ramionach działają nieco wolniej, a w udach jeszcze dłużej.
Ważne jest, aby zachować spójność w wyborze obszaru wstrzyknięcia, ale należy często zmieniać dokładne miejsce, aby uniknąć powstawania grudek pod skórą, które mogą utrudniać działanie insuliny.
Dawkowanie
Różne rodzaje insuliny długodziałającej mają swoje własne sugerowane dawki, które różnią się w zależności od typu cukrzycy oraz od tego, czy pacjent stosował insulinę wcześniej.
Podczas rozpoczęcia nowego leczenia insuliną zaleca się, aby pacjenci zaczynali od mniejszej dawki, aby organizm miał czas na adaptację. Dawka ta będzie stopniowo zwiększana pod nadzorem lekarza.
Dawkę insuliny długodziałającej można dostosować w przypadku zmiany diety, aktywności fizycznej lub podczas choroby, gdyż wszystkie te czynniki wpływają na poziom cukru we krwi.
Warto także wprowadzać korekty, aby ograniczyć negatywne reakcje na insulinę, takie jak przybieranie na wadze.
Odnalezienie idealnego schematu dawkowania insuliny długodziałającej to proces prób i błędów, który wymaga skrupulatnego monitorowania poziomu glukozy.
Jak to działa
Zgodnie z danymi American Diabetes Association, sposób działania insuliny długodziałającej różni się od insuliny szybko działającej w trzech kluczowych aspektach:
- Początek: czas, po którym insulina zaczyna działać. Szybka insulina obniża poziom cukru we krwi w ciągu 15 do 30 minut, podczas gdy insulina długodziałająca zaczyna działać kilka godzin po wstrzyknięciu.
- Szczytowy czas: moment, w którym insulina osiąga swój najsilniejszy efekt. Szybka insulina osiąga maksimum w ciągu jednej do trzech godzin, a insulina długodziałająca działa stabilnie przez dłuższy czas bez wyraźnego szczytu.
- Czas trwania: długość działania insuliny. Insulina szybko działająca może kontrolować poziom cukru przez kilka godzin, podczas gdy insulina długodziałająca działa przez około 24 godziny lub dłużej, w zależności od specyfiki leku.
Warto pamiętać, że insulina długodziałająca nie jest wystarczająca do kontrolowania wzrostu poziomu cukru po posiłku. Osoby z cukrzycą typu 1 muszą zatem stosować dodatkowe wstrzyknięcia insuliny szybko działającej przed jedzeniem.
Rodzaje insuliny długodziałającej
Tworzenie insuliny długodziałającej polega na modyfikacji struktury naturalnej insuliny, co pozwala na jej stopniowe wchłanianie do krwioobiegu.
Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) wymienia trzy główne formy insuliny długodziałającej:
- Detemir
- Glargine
- Degludec
Poniżej znajduje się krótkie podsumowanie dotyczące działania każdego z tych rodzajów insuliny.
Detemir
Insulina ta działa przez cały dzień. Oto kilka kluczowych informacji:
- Czas trwania: od 18 do 24 godzin.
- Podawanie: można stosować raz lub dwa razy dziennie, o tej samej porze każdego dnia.
- Nazwa handlowa: Levemir.
Glargine
Po wstrzyknięciu, insulina glargine tworzy skupiska w tkance tłuszczowej pod skórą, które powoli się rozkładają, stopniowo uwalniając insulinę do krwiobiegu.
- Czas trwania: do 24 godzin.
- Podawanie: stosowana raz dziennie, o tej samej porze każdego dnia.
- Nazwy handlowe: Lantus, Toujeo i Basaglar.
Degludec
Ten typ insuliny działa poprzez spowolnienie wchłaniania cząsteczek insuliny do krwiobiegu.
- Czas trwania: do 42 godzin.
- Podawanie: stosowana raz dziennie, z możliwością zmiany pory podania.
- Nazwa handlowa: Tresiba.
Niektóre badania sugerują, że degludec może działać lepiej niż starsze formy insuliny długodziałającej. Jednak z uwagi na koszty i dostępność przez ubezpieczenie zdrowotne, insulina degludec nie jest szeroko dostępna.
Według niedawno opublikowanego artykułu, Basaglar jest obecnie najdroższą marką insuliny długodziałającej degludec.
Alternatywy dla zastrzyków
Terapia insulinowa nie zawsze jest konieczna dla osób z cukrzycą typu 2. U osób z cukrzycą typu 1 jest to jednak niezbędne, ponieważ ich organizm nie produkuje insuliny naturalnie.
Insulina długodziałająca nie jest jedyną opcją stabilizacji poziomu cukru we krwi w ciągu dnia. Główną alternatywą jest pompa insulinowa, która dostarcza niewielkie ilości insuliny do tkanki tłuszczowej, działając w sposób, który imituje pracę zdrowej trzustki. Użytkownik pompy musi jednak samodzielnie podawać insulinę przed każdym posiłkiem, ponieważ pompa nie jest w stanie kontrolować poziomu cukru we krwi bez interwencji.
Najnowsze badania i odkrycia w insulinoterapii
Rok 2024 przynosi szereg nowych odkryć w dziedzinie insulinoterapii. Badania pokazują, że nowoczesne formy insuliny długodziałającej, takie jak degludec, mogą oferować lepszą kontrolę glikemii i mniejsze ryzyko hipoglikemii w porównaniu do starszych wersji. Warto również zauważyć, że nowe technologie monitorowania poziomu glukozy, takie jak systemy ciągłego monitorowania glikemii (CGM), znacząco poprawiają zarządzanie cukrzycą poprzez dostarczanie danych w czasie rzeczywistym.
Zwiększa to możliwości personalizacji terapii insulinowej, co pozwala na dokładniejsze dostosowanie dawek insuliny do indywidualnych potrzeb pacjenta. Warto także wspomnieć o znaczeniu edukacji pacjentów w zakresie samodzielnego monitorowania poziomu cukru we krwi oraz skutecznego stosowania insuliny, co przekłada się na lepsze wyniki leczenia.
Podsumowując, insulinoterapia stale ewoluuje, a nowe badania oraz technologie oferują większe możliwości dla osób z cukrzycą, co czyni zarządzanie tą chorobą bardziej efektywnym i komfortowym.
