Stwardnienie rozsiane gardła, znane jako angina paciorkowcowa, to bolesny stan, który może dotknąć dzieci i niektórych dorosłych, szczególnie w miesiącach zimowych i wiosennych. Infekcja ta jest wywoływana przez bakterie, a typowe objawy obejmują podrażnienie, zaczerwienienie, a czasem nagromadzenie ropy w tylnej części gardła.
Warto zaznaczyć, że wczesne rozpoznanie i leczenie anginy paciorkowcowej są kluczowe, aby uniknąć powikłań. Dlatego ważne jest, aby być świadomym objawów, które mogą wskazywać na tę infekcję.
Objawy
Objawy anginy paciorkowcowej mogą być bardzo nieprzyjemne. Oto lista najczęstszych objawów:
- ból gardła, często tak intensywny, że utrudnia połykanie
- ogólne bóle ciała
- gorączka, zazwyczaj powyżej 38,3°C
- ból głowy
- utrata apetytu
- nudności lub wymioty
- wysypka przypominająca papier ścierny na ciele
- małe, czerwone plamki na dachu ust
- opuchnięte gruczoły szyi, przypominające małe guzki
- nabrzmiałe migdałki
- białe łaty lub smugi na migdałkach
U bardzo małych dzieci angina może również prowadzić do nasilonego ślinienia.
Obraz kliniczny
Kiedy pacjent otwiera szeroko usta, aby odsłonić tył gardła, lekarz może zauważyć kilka «normalnych» cech, takich jak:
- skóra o różowym kolorze, gładka i jednolita w fakturze
- łuk podniebienny, różowy i okrągły
- migdałki, które są małymi, miąższowymi kieszeniami skóry (o ile nie zostały usunięte)
Wygląd gardła u osoby z anginą paciorkowcową może być nieco inny. Gdy pacjent otworzy usta, lekarz prawdopodobnie zauważy:
- tył gardła jest zaogniony i zaczerwieniony, co nazywane jest miękkim podniebieniem
- migdałki powiększone, z białymi lub żółtymi plamami
- uvula (języczek) wydaje się spuchnięta i czerwona, mogąca być pokryta białą lub żółtą plamą
- w tylnej części gardła mogą znajdować się małe czerwone guzki lub smugi
- ważne jest, aby pamiętać, że podobne objawy mogą wystąpić w przypadku infekcji wirusowej, dlatego lekarz przeprowadzi test «szybkiego strepa», aby potwierdzić obecność bakterii w gardle
Oprócz badania fizykalnego, istnieją inne objawy, które mogą sugerować, że jest to angina paciorkowcowa, a nie inna infekcja. Na przykład, wysoka gorączka często wskazuje na infekcję bakteryjną, podczas gdy infekcje wirusowe rzadziej wywołują tak intensywne objawy.
Również w przypadku anginy paciorkowcowej rzadko występują objawy kaszlu, kataru czy łzawienia oczu, które są bardziej typowe dla infekcji wirusowych.
Domowe sposoby na złagodzenie objawów
Istnieje wiele domowych sposobów, które mogą przynieść ulgę w objawach bólu gardła:
- stosowanie dostępnych bez recepty środków przeciwbólowych, takich jak ibuprofen
- picie chłodnych lub ciepłych napojów, ale nie gorących
- jedzenie chłodnych, miękkich potraw
- dorośli mogą płukać gardło solą
- unikać palenia i biernego palenia
- sasać pastylki lub twarde cukierki
- sasać kostki lodu
Dzieci poniżej 16 roku życia nie powinny przyjmować aspiryny ani płukać gardła słoną wodą, ani ssać małych słodyczy ze względu na ryzyko powikłań.
Leczenie
W przypadku potwierdzenia anginy paciorkowcowej, lekarz najczęściej przepisuje antybiotyki, zazwyczaj penicylinę lub amoksycylinę. Antybiotyki te mogą skrócić czas trwania objawów, zmniejszyć ryzyko przeniesienia bakterii na inne osoby oraz zminimalizować ryzyko wystąpienia powikłań.
Warto jednak pamiętać, że jeśli ból gardła jest spowodowany infekcją wirusową, antybiotyki nie przyniosą skutku i nie zostaną przepisane.
Przyczyny
Anginę paciorkowcową wywołują bakterie z grupy Streptococcus. Bakterie te przenoszone są głównie przez kontakt z osobą zakażoną lub poprzez wdychanie kropelek zakażonego powietrza. Kichanie, dzielenie się naczyniami czy dotykanie przedmiotów, z którymi miała kontakt zakażona osoba, mogą przyczyniać się do rozprzestrzenienia się bakterii, ponieważ najczęściej żyją one w nosie i gardle.
Angina paciorkowcowa jest wysoce zaraźliwa. Osoby zdiagnozowane powinny przestrzegać zasad higieny i izolować się, by nie zarażać innych, przez co najmniej 24 godziny po ustąpieniu gorączki i poprawie objawów.
Dzieci są bardziej narażone na anginę paciorkowcową niż dorośli, ponieważ spędzają dużo czasu w bliskim kontakcie w przedszkolach i szkołach. Co więcej, niektóre dzieci mogą nie wykazywać żadnych objawów, ale nadal przenosić bakterie.
Kiedy należy udać się do lekarza
Osoby z gorączką powyżej 38,3°C oraz innymi objawami powinny zgłosić się do lekarza. Obecność gorączki może sugerować infekcję bakteryjną, która wymaga leczenia antybiotykami.
W cięższych przypadkach angina paciorkowcowa może prowadzić do infekcji w innych częściach ciała, takich jak ucho, a w ekstremalnych przypadkach, może być zagrożeniem dla życia, prowadząc do zakażeń krwi.
Posiadanie anginy paciorkowcowej może również wywołać stany zapalne w organizmie, co z kolei prowadzi do poważniejszych chorób lub powikłań. Dlatego niezbędne jest, aby osoby z objawami szukały pomocy medycznej i uzyskały właściwą diagnozę.
Przyjmowanie antybiotyków bez potrzeby może prowadzić do osłabienia ich skuteczności w przypadku rzeczywistej infekcji bakteryjnej, co jest niebezpieczne.
Jeśli pacjent przyjmuje antybiotyki na anginę paciorkowcową i po około dwóch dniach nie zauważa poprawy, powinien skontaktować się z lekarzem.
Komplikacje
Angina paciorkowcowa zazwyczaj ustępuje bez leczenia, jednak brak terapii zwiększa ryzyko powikłań, takich jak:
- ostra gorączka reumatyczna
- ropne powikłania, takie jak ropień okołootrzewnowy czy zapalenie wyrostka sutkowatego
- szkarlatyna
- zapalenie nerek
W przypadku ryzyka powikłań lekarz może zalecić leczenie antybiotykami, aby ich uniknąć.
Nowe badania i perspektywy na 2024 rok
Z najnowszych badań wynika, że wystąpienie anginy paciorkowcowej wśród dzieci wzrasta, co może być związane z obniżonym poziomem odporności w wyniku pandemii COVID-19. Dzieci, które w czasie izolacji miały ograniczony kontakt z innymi, mogą być bardziej narażone na infekcje, gdy wracają do szkół i przedszkoli.
W badaniach przeprowadzonych w 2023 roku zauważono również, że szybkie testy na obecność paciorkowców stają się coraz bardziej powszechne, co przyspiesza diagnozowanie i leczenie. Zastosowanie testów molekularnych, które mogą wykrywać bakterie w krótkim czasie, staje się standardem w praktyce pediatrycznej.
Statystyki wskazują, że stosowanie profilaktyki w postaci szczepień i podnoszenia odporności u dzieci może znacznie zmniejszyć ryzyko wystąpienia anginy paciorkowcowej. Dzięki nowym badaniom nad szczepionkami, mamy nadzieję na wprowadzenie skutecznych rozwiązań w walce z tymi infekcjami w przyszłości.
