Histoplazmoza to infekcja grzybicza, która często przebiega bezobjawowo lub manifestuje się symptomami przypominającymi zapalenie płuc. Co jednak powoduje to schorzenie i jak się je leczy?
Zakażenie histoplazmozą zazwyczaj prowadzi do objawów od łagodnych do umiarkowanych. U osób z osłabionym układem odpornościowym, takich jak osoby starsze, może jednak wystąpić cięższy przebieg choroby.
W niektórych przypadkach infekcja może prowadzić do długotrwałych powikłań.
W tym artykule omówimy przyczyny, czynniki ryzyka oraz dostępne metody leczenia histoplazmozy.
Czynniki ryzyka
Grzyb odpowiedzialny za zakażenie histoplazmozą nie występuje równomiernie w Stanach Zjednoczonych. Jego główne siedliska to doliny rzeki Missisipi, Missouri oraz Ohio. Infekcje występują także w Ameryce Łacińskiej i Afryce.
Grzyb rozwija się w ciemnych, wilgotnych miejscach, takich jak gleba. Kiedy ktoś zaczyna kopać w ziemi, szczególnie w zamkniętych przestrzeniach, jak stodoły czy kurniki, zarodniki grzybów unoszą się w powietrzu. Wdychanie ich prowadzi do infekcji płuc.
Osoby pracujące w zawodach związanych z pracą w glebie są bardziej narażone na histoplazmozę. Do takich zawodów można zaliczyć:
- archeologów
- budowlańców
- rolników
- geologów
- specjalistów od krajobrazu
- badaczy jaskiń
Zarodniki grzyba są tak małe, że trudno je dostrzec gołym okiem w tych środowiskach.
Objawy
W większości przypadków osoba zarażona histoplazmozą nie odczuwa żadnych objawów lub myli je z objawami przeziębienia, nie zdając sobie sprawy, że są one skutkiem infekcji grzybiczej.
Objawy histoplazmozy mogą przypominać oznaki grypy, takie jak:
- bóle mięśni
- ból w klatce piersiowej
- dreszcze
- kaszel
- zmęczenie
- gorączka
- bóle głowy
Okres inkubacji
Według Centers for Disease Control and Prevention (CDC) objawy te mogą pojawić się w ciągu 3-17 dni po wdychaniu zarodników grzyba.
Histoplazmoza nie jest chorobą zakaźną, ale może prowadzić do długotrwałych problemów zdrowotnych.
Przewlekła histoplazmoza
Czas powrotu do zdrowia po infekcji może trwać od 2 tygodni do kilku miesięcy. Jeśli objawy utrzymują się dłużej, mówimy o przewlekłej postaci choroby.
Dzieje się tak, gdy układ odpornościowy pacjenta jest osłabiony, na przykład w wyniku HIV.
Przewlekłe objawy histoplazmozy mogą obejmować:
- kaszel z żółtą plwociną
- niską gorączkę
- nocne poty
- duszność
- utrata masy ciała
Przewlekła histoplazmoza może znacząco wpływać na funkcjonowanie płuc.
Rozsiana histoplazmoza
Niektórzy pacjenci doświadczają cięższej postaci histoplazmozy, znanej jako rozsiana histoplazmoza. Ten stan występuje, gdy infekcja rozprzestrzenia się z płuc na inne narządy.
Może to prowadzić do poważnych, a nawet zagrażających życiu problemów zdrowotnych. Objawy rozsianej histoplazmozy mogą obejmować:
- krwawienie z przewodu pokarmowego
- bóle głowy
- hipotonię (niskie ciśnienie krwi)
- duszność
- powiększoną śledzionę i wątrobę
- wrzody w jamie ustnej
- gorączkę
- zmęczenie
- niską liczbę krwinek
Rozsiana histoplazmoza wymaga hospitalizacji oraz intensywnego leczenia przeciwgrzybiczego.
Histoplazmoza oczna
Czasami histoplazmoza może przemieszczać się z płuc do oczu, co prowadzi do zespołu histoplazmozy ocznej (BHP).
Zgodnie z informacjami National Eye Institute, BHP jest jedną z głównych przyczyn utraty wzroku wśród osób w wieku od 20 do 40 lat w USA.
Pacjenci zazwyczaj nie doświadczają objawów w ciągu pierwszych dni po zakażeniu. Z biegiem czasu mogą jednak zauważyć zmiany w widzeniu, takie jak faliste linie czy martwe pola.
Osoby młode mogą być zakażone histoplazmozą, ale nie odczuwają objawów związanych z infekcją oka przez wiele lat.
Przyczyny
Histoplazmoza występuje, gdy zarodniki grzyba są wdychane.
Do działań i obszarów związanych z zakażeniem histoplazmozą należą:
- speleo-logia (badanie jaskiń)
- cięcie i transport drewna z gnijących drzew
- wyburzanie i prace w starych budynkach
- prace w kurnikach, zwłaszcza w obecności ptasich odchodów
Osoby pracujące w tych środowiskach są bardziej narażone na histoplazmozę.
Narażenie na odchody ptaków i nietoperzy stwarza szczególne ryzyko wdychania zarodników histoplazmatycznych.
Noszenie masek i odzieży ochronnej podczas pracy w tych miejscach może znacznie zmniejszyć ryzyko.
Dodatkowo, nawilżanie gleby przed kopaniem może zmniejszyć ilość pyłu oraz zarodników grzybów unoszących się w powietrzu.
Wrażliwe grupy
Niektóre grupy ludzi są bardziej narażone na poważniejsze skutki histoplazmozy, w tym:
- osoby z nowotworami
- pacjenci z HIV
- osoby stosujące długoterminowo kortykosteroidy, takie jak prednizon
- osoby z chorobami płuc, takimi jak rozedma
- osoby po przeszczepach narządów
- bardzo młode lub starsze osoby
Diagnoza
Lekarz zaczyna od zebrania wywiadu medycznego i zadania pytań dotyczących objawów.
Jeśli istnieje podejrzenie histoplazmozy, lekarz może zapytać o zawód pacjenta oraz o narażenie na glebę lub o niedawne podróże. Dodatkowe pytania dotyczą momentu wystąpienia objawów oraz czynników, które je nasilają lub łagodzą.
Istnieje kilka metod diagnozowania histoplazmozy, w tym badania krwi i moczu na obecność grzyba.
W przypadku poważnych objawów lekarz może zlecić bronchoskopię, polegającą na umieszczeniu cienkiej rurki w drogach oddechowych, aby ocenić stan zapalny. Procedura ta umożliwia również pobranie próbki tkanki do dalszych badań.
Dodatkowo lekarz może zlecić badania obrazowe, takie jak rentgen lub tomografia komputerowa (CT), aby zidentyfikować ewentualne zapalenie płuc, które może wskazywać na obecność histoplazmozy.
Leczenie
W przypadku ostrej histoplazmozy objawy zazwyczaj ustępują z czasem, a leczenie obejmuje:
- dużo odpoczynku
- spożywanie dużej ilości płynów
- przyjmowanie leków przeciwbólowych dostępnych bez recepty
Jeśli objawy utrzymują się dłużej niż 4 tygodnie, lekarz zazwyczaj zaleca leki przeciwgrzybicze.
Przewlekła histoplazmoza
Pacjenci z przewlekłą histoplazmozą mogą przyjmować leki przeciwgrzybicze, takie jak amfoterycyna lub itrakonazol.
Leki te mogą skutecznie eliminować grzyba, ale należy pamiętać, że mogą wpływać na funkcjonowanie nerek i wątroby. Lekarz będzie uważnie monitorować pacjenta podczas leczenia.
Osoby z HIV mogą wymagać długoterminowego leczenia przeciwgrzybicznego.
Rozsiana histoplazmoza
W przypadku rozsianej histoplazmozy pacjent często potrzebuje terapii tlenowej wspomagającej oddychanie. Może również wymagać dożylnego (IV) leczenia przeciwgrzybiczego.
Histoplazmoza oczna
Pacjenci z histoplazmozą oczną powinni być leczeni za pomocą operacji laserowej zwanej fotokoagulacją. Procedura ta niszczy uszkodzoną tkankę siatkówki, zapobiegając dalszemu uszkodzeniu oczu przez infekcję.
Choć laser nie przywraca wzroku, może znacząco zmniejszyć ryzyko dalszej utraty widzenia.
Nowe badania i aktualne dane na rok 2024
Badania prowadzone w 2024 roku wykazały, że liczba przypadków histoplazmozy wzrosła w ostatnich latach, co może być związane z zmianami klimatycznymi oraz wzrastającą ekspansją obszarów zurbanizowanych w regionach, gdzie grzyb występuje. Wzrost liczby przypadków podkreśla potrzebę zwiększonej świadomości społecznej oraz odpowiednich środków ochrony dla pracowników narażonych na działanie zarodników.
W badaniach z 2024 roku zauważono również, że nowoczesne metody diagnostyczne, takie jak testy molekularne, pozwalają na szybsze i dokładniejsze wykrywanie infekcji, co może poprawić efektywność leczenia i zmniejszyć ryzyko powikłań.
Dodatkowo, badania sugerują, że nowe terapie oparte na immunoterapii mogą przynieść obiecujące rezultaty w leczeniu przewlekłych postaci histoplazmozy, oferując pacjentom nadzieję na skuteczniejszą kontrolę choroby.
