Przełomowe nowe badanie analizujące dane genetyczne tysięcy uczestników zidentyfikowało 44 loci genetyczne powiązane z ryzykiem depresji. Może to spowodować wdrożenie ulepszonych metod leczenia tego stanu.
Narodowy Instytut Zdrowia Psychicznego uważa poważną depresję za «jedną z najczęstszych chorób psychicznych w Stanach Zjednoczonych».
Około 16,2 miliona dorosłych miało «przynajmniej jeden» epizod dużej depresji tylko w 2016 roku.
Depresja ma wiele czynników ryzyka – biologicznych, środowiskowych i natury psychologicznej – i często jest to połączenie tych, które prowadzą do rozwoju choroby.
Spośród czynników biologicznych często cytowane są odziedziczone warianty genetyczne, chociaż badacze mieli trudności z ustaleniem, które z genów w naszym DNA są szczególnie powiązane z większym ryzykiem depresji.
Ale nowe badania na dużą skalę poszły tam, gdzie nikt wcześniej nie zaszedł i zidentyfikowali dziesiątki wcześniej nieznanych odmian genetycznych, które stanowią czynnik ryzyka dużej depresji.
Badacze biorący udział w badaniu – w tym dr Patrick F. Sullivan, w Szkole Medycznej University of North Carolina w Chapel Hill – zauważają, że badania ludzkiego genomu koncentrujące się na czynnikach ryzyka dla depresji napotykają wiele przeszkód.
W swoim artykule, opublikowanym w czasopiśmie, piszą:
«Istnieje wiele powodów identyfikujące przyczynowy loci [ciężkie zaburzenie depresyjne] okazało się trudne. [Ciężkie zaburzenie depresyjne] prawdopodobnie pod wpływem wielu loci, każdy z małych skutków ubocznych, jak najczęstszych chorób, w tym zaburzeń psychiatrycznych.»
Badanie przedstawia złożone genetyczne czynniki ryzyka
Naukowcom udało się uzyskać dostęp i przeanalizować siedem różnych zestawów danych genetycznych, w tym niektóre pochodzące z kontrowersyjnego programu badań genetycznych DIY 23andMe.
Zebrano je od 135 458 osób, u których zdiagnozowano dużą depresję, i 344 901 osób bez depresji.
Analiza ta ujawniła 44 różne warianty genetyczne o statystycznie istotnym wpływie na rozwój dużej depresji u osób.
Spośród nich 14 było już powiązanych z depresją, ale pozostałe 30 było wcześniej nieznanych jako czynniki ryzyka. Ponadto naukowcy wskazali 153 geny, które uznali za istotne dla ryzyka depresji.
Jeśli chodzi o nakładanie się czynników ryzyka, zespół odkrył również, że sześć wariantów genetycznych, które korelowały z wyższym ryzykiem depresji, wiązało się jednocześnie z podwyższonym ryzykiem innego zaburzenia psychiatrycznego: schizofrenii.
«Badanie to jest przełomowe», wyjaśnia dr Sullivan, kontynuując: «Rozpoznanie genetycznej podstawy dużej depresji było naprawdę trudne.»
«Ogromna liczba naukowców z całego świata współpracowała nad stworzeniem tego dokumentu», mówi, «a teraz mamy głębszy niż kiedykolwiek wcześniej pogląd na tę okropną i upośledzającą ludzką chorobę.»
«Nowe drzwi otwarte» do dalszych badań
Naukowcy doskonale zdają sobie sprawę, że aby depresja mogła się utrzymać, musi istnieć kilka czynników. Na przykład, traumatyczne doświadczenia życiowe działają jak «nawóz» lub katalizator dla tego stanu, i nie byłoby łatwo zakorzenić się z powodu braku przyjaznej «gleby».
W przypadku depresji, gleba ta może być kombinacją genetycznych odmian, które sprawiają, że osoba jest o wiele bardziej podatna na tę chorobę.
«Pokazujemy, że wszyscy mamy genetyczne warianty depresji, ale ci z większym obciążeniem są bardziej podatni» – mówi współautorka badań Naomi Wray z Uniwersytetu Queensland w Brisbane w Australii.
Kontynuuje: «Wiemy, że wiele doświadczeń życiowych również przyczynia się do ryzyka depresji, ale identyfikacja czynników genetycznych otwiera nowe drzwi dla badań nad biologicznymi czynnikami».
Naukowcy mają nadzieję, że ich nowe odkrycia przyspieszą dalsze badania mające na celu opracowanie lepszych terapii ukierunkowanych na czynniki genetyczne związane z depresją.
«Przy większej ilości pracy powinniśmy być w stanie opracować narzędzia ważne dla leczenia, a nawet zapobiegania poważnej depresji» – mówi dr Sullivan.
Nowe badania i ich znaczenie w 2024 roku
W 2024 roku badania nad depresją nabierają nowego znaczenia. Naukowcy z różnych ośrodków badawczych, takich jak Uniwersytet w Kalifornii oraz Uniwersytet Oksfordzki, prowadzą intensywne prace nad zrozumieniem mechanizmów genetycznych depresji. Ostatnie analizy wskazują, że różnorodność genetyczna nie tylko wpływa na podatność na depresję, ale również na odpowiedź pacjentów na różne terapie.
W badaniach wykorzystuje się nowoczesne techniki, takie jak edycja genów oraz sztuczna inteligencja, co pozwala na identyfikację nowych biomarkerów. Te biomarkery mogą stać się kluczowymi narzędziami w diagnostyce oraz personalizacji leczenia depresji.
Dodatkowo, badania wskazują na związek pomiędzy mikrobiomem jelitowym a zdrowiem psychicznym, co otwiera kolejne pole do badań nad tym, jak zmiany w diecie mogą wpływać na objawy depresji. Takie podejście może zrewolucjonizować nasze zrozumienie choroby i zaproponować nowe metody interwencji, które będą bardziej efektywne.
