Zapach ciała, często postrzegany jako nieprzyjemny aromat, jest wynikiem działania bakterii, które rozkładają pot na skórze. Kiedy te mikroorganizmy zaczynają działać, powstają kwasy, które mogą być odczuwane jako nieprzyjemne.
To, co niektórzy określają jako zapach bakterii, w rzeczywistości jest efektem rozkładu białek przez te organizmy. Zapach ten jest znany również jako B.O. (body odor), bromhidrosis, osmidrosis lub ozochrotia.
Czym jest zapach ciała?
Gruczoły apokrynne, odpowiedzialne za wydzielanie potu, znajdują się w kilku obszarach ciała, w tym w pachach.
Kiedy zapach ciała staje się wyczuwalny dla innych, mówimy o nieprzyjemnym aromacie. Zwykle zaczyna on być bardziej intensywny w okresie dojrzewania. Osoby z nadwagą, te, które regularnie spożywają pikantne potrawy, oraz osoby z chorobami, takimi jak cukrzyca, mogą być bardziej narażone na nieprzyjemny zapach ciała.
Osoby z nadmierną potliwością również mogą doświadczać intensywniejszego zapachu, jednak to, co jest istotne, to zawartość soli w ich pocie, która może wpływać na rozwój bakterii. Warto zaznaczyć, że sam pot jest praktycznie bezwonny; to właśnie namnażanie się bakterii w obecności potu prowadzi do powstawania nieprzyjemnych zapachów.
Zapach ciała najczęściej występuje w następujących miejscach:
- stopy
- pachwina
- pachy
- genitalia
- włosy łonowe i inne owłosienie
- pępek
- odbyt
- za uszami
- reszta skóry, w mniejszym stopniu
Ciekawostką jest, że zapach ciała może mieć unikalny aromat, który pozwala na identyfikację osób, a niektóre zwierzęta, takie jak psy, potrafią go wychwycić. Czynników wpływających na indywidualny zapach ciała jest wiele, w tym dieta, płeć, stan zdrowia czy przyjmowane leki.
Przyczyny
Główną przyczyną zapachu ciała są bakterie, które rozkładają pot, a także gruczoły apokrynowe, które są odpowiedzialne za jego wydzielanie. Te gruczoły znajdują się w klatce piersiowej, okolicy narządów płciowych, powiekach, pachach oraz uchu. Ich wydzieliny, w tym pot, mogą zawierać substancje, które są przyczyną powstawania nieprzyjemnych zapachów.
Gruczoły apokrynowe znajdują się w obszarach, gdzie zazwyczaj występuje większe pocenie. Wydzielany przez nie pot jest bogaty w białka, które ułatwiają rozwój bakterii.
Co powoduje zapach stóp?
Noszenie butów i skarpetek, które ograniczają odparowywanie potu, sprzyja rozwojowi bakterii, co prowadzi do nieprzyjemnych zapachów. Dodatkowo, wilgotne stopy mogą stać się miejscem rozwoju grzybów, które również przyczyniają się do powstawania nieprzyjemnych aromatów.
Zapobieganie
W pachach występuje duża koncentracja gruczołów apokrynowych, co czyni je szczególnie podatnymi na nieprzyjemny zapach. Istnieje kilka kroków, które mogą pomóc w kontrolowaniu zapachu pod pachami:
1) Utrzymuj pachy w czystości: Regularne mycie za pomocą mydła antybakteryjnego pomoże zredukować liczbę bakterii, co prowadzi do zmniejszenia nieprzyjemnego zapachu.
2) Włosy: Owłosione pachy spowalniają parowanie potu, co dając bakteriom więcej czasu na produkcję nieprzyjemnych substancji. Regularne golenie pach może pomóc w redukcji zapachu. Warto zaopatrzyć się w dobrej jakości maszynki do golenia.
3) Dezodorant lub antyperspirant: Dezodoranty obniżają pH skóry, co utrudnia rozwój bakterii, podczas gdy antyperspiranty blokują wydzielanie potu. Należy jednak pamiętać, że niektóre badania sugerują, że stosowanie antyperspirantów może być związane z ryzykiem zachorowania na raka piersi czy prostaty.
Warto zauważyć, że badania w tej dziedzinie są wciąż w toku, a ich wyniki są niejednoznaczne.
Na rynku dostępne są również dezodoranty i antyperspiranty oparte na naturalnych składnikach.
Wskazówki dotyczące zapobiegania zapachowi stóp
Nieprzyjemny zapach stóp jest mniej zauważalny w życiu społecznym niż zapach pod pachami, ponieważ często jest on «uwięziony» w butach i skarpetkach.
Jednak zapach ten może stać się bardziej oczywisty w sytuacjach, gdy trzeba zdjąć buty, na przykład w wielu domach i kulturach.
Aby zredukować zapach stóp, warto:
1) Myć stopy przynajmniej raz dziennie: Ciepła woda skuteczniej usunie bakterie niż zimna. Upewnij się, że dokładnie osuszysz stopy, zwłaszcza przestrzenie między palcami.
2) Skarpety: Wybieraj skarpetki, które pozwalają na odparowanie potu. Najlepiej sprawdzają się te wykonane z mieszanki włókien syntetycznych i wełny. Pamiętaj o codziennej zmianie skarpet.
3) Buty: Jeśli nosisz obuwie sportowe lub buty z syntetycznymi podszewkami, unikaj ich długiego noszenia. Skórzana podszewka lepiej odprowadza wilgoć. Jeśli masz problem z nadmiernym poceniem się stóp, nie zakładaj tej samej pary butów przez dwa dni z rzędu.
4) Kamień pumeksowy: Bakterie rozwijają się na martwej skórze. Regularne usuwanie zrogowaciałej skóry za pomocą pumeksu może pomóc w redukcji zapachów. Pumeksy są dostępne w sprzedaży internetowej.
5) Dezodoranty i antyperspiranty: Skonsultuj się z farmaceutą na temat specjalnych dezodorantów i antyperspirantów do stóp. W przypadku grzybicy stóp nie powinno się stosować dezodorantów ani antyperspirantów, lecz leczyć infekcję odpowiednimi preparatami.
6) Chodzenie boso: Kiedy tylko to możliwe, staraj się chodzić boso lub przynajmniej regularnie ściągać buty.
Zabiegi
Aby skutecznie kontrolować zapach ciała, warto zastosować kilka sprawdzonych metod:
Codzienna higiena: Prysznic lub kąpiel przynajmniej raz dziennie jest kluczowa. Ciepła woda pomaga w eliminacji bakterii obecnych na skórze. W gorące dni warto rozważyć częstsze kąpiele.
Odzież: Wybieraj ubrania z naturalnych włókien, które pozwalają skórze oddychać, co sprzyja lepszemu odparowywaniu potu. Idealnym wyborem będą materiały takie jak wełna, jedwab czy bawełna.
Unikaj pikantnych potraw: Potrawy takie jak curry czy czosnek mogą wpływać na intensywność zapachu potu. Niektórzy eksperci zauważają, że dieta bogata w czerwone mięso może przyczyniać się do nasilenia nieprzyjemnego zapachu ciała.
Chlorek glinu: To popularny składnik antyperspirantów. Jeśli tradycyjne metody nie przynoszą efektów, warto skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą w celu doboru odpowiednich produktów zawierających chlorek glinu i stosować je zgodnie z zaleceniami.
Toksyna botulinowa: To substancja wytwarzana przez Clostridium botulinum, znana z właściwości toksycznych. Jednak w kontrolowanych dawkach jest stosowana w medycynie, w tym w leczeniu nadmiernej potliwości pod pachami. Procedura polega na podaniu około 12 zastrzyków toksyny botulinowej w pachy, a jej efekty mogą utrzymywać się przez okres od dwóch do ośmiu miesięcy.
Chirurgia: W przypadku, gdy metody samopielęgnacji i leczenia nie przynoszą rezultatów w walce z silnym zapachem ciała, można rozważyć chirurgiczną procedurę, znaną jako endoskopowa sympatektomia piersiowa (ETS), która polega na zniszczeniu nerwów kontrolujących pocenie się w okolicy pach. Należy jednak pamiętać, że jest to ostateczność i wiąże się z ryzykiem uszkodzenia innych nerwów i naczyń krwionośnych.
Kiedy udać się do lekarza
Niektóre schorzenia mogą wpływać na ilość potu oraz jego zapach. Dlatego ważne jest, by zasięgnąć porady lekarskiej w celu ustalenia ewentualnych przyczyn. Na przykład, nadczynność tarczycy czy menopauza mogą prowadzić do zwiększonej potliwości, natomiast choroby wątroby, nerek lub cukrzyca mogą zmieniać zapach potu.
Powinieneś udać się do lekarza, jeśli:
- Pocisz się w nocy.
- Doświadczasz znacznego wzrostu potliwości bez wyraźnej przyczyny.
- Masz zimne poty.
- Pocenie się zakłóca Twoje codzienne życie.
Konsultacja z lekarzem jest również wskazana, gdy zauważysz zmianę charakterystycznego zapachu swojego ciała. Na przykład, owocowy zapach może wskazywać na cukrzycę, a zapach wybielacza może sugerować problemy z wątrobą lub nerkami.
Dobrze jest być świadomym zmian w swoim organizmie i dbać o zdrowie, by uniknąć nieprzyjemnych sytuacji związanych z zapachem ciała. Warto również korzystać z porad dotyczących produktów i metod pielęgnacji, które pomogą w utrzymaniu świeżości i komfortu na co dzień.
