Rak krtani to złośliwy nowotwór, w którym komórki rosną w krtani, znanej również jako skrzynka głosowa. Głównymi czynnikami ryzyka są palenie tytoniu oraz nadmierne spożycie alkoholu. Z roku na rok obserwuje się spadek liczby przypadków, co może być efektem zmniejszonej liczby palaczy.
Rak krtani występuje rzadziej u osób poniżej 40. roku życia, a mężczyźni są 4 razy bardziej narażeni na jego rozwój niż kobiety.
Jak to się zaczyna i rozprzestrzenia?
Rak krtani rozwija się, gdy komórki mnożą się bez kontroli. Normalnie proces podziału komórek jest regulowany, jednak w przypadku nowotworu, komórki namnażają się niekontrolowanie, prowadząc do powstania guza.
Jednym z niebezpieczeństw jest zdolność komórek rakowych do atakowania pobliskich tkanek oraz przerzutowania na inne części ciała, co różni je od łagodnych guzów, które nie mają takich właściwości.
Krtań, która ma około 5 cm długości, składa się z trzech głównych części:
- Supraglottis – tkanka nad głośnią.
- Głos – środkowa część krtani, w której znajdują się struny głosowe.
- Subglottis – tkanka pod głośnią, łącząca się z tchawicą, która przenosi powietrze do płuc.
Większość nowotworów krtani rozwija się w głośni, a ich komórki po przerzutach mogą dotrzeć do węzłów chłonnych w szyi oraz innych części ciała, takich jak płuca.
Objawy
Do najczęstszych objawów raka krtani należą:
- Uporczywy kaszel
- Chrypka
- Ból gardła
- Nieprawidłowy guz w gardle lub szyi
- Trudności w połykaniu
- Częste zadławienia się podczas jedzenia
- Trudne lub głośne oddychanie
- Ból ucha
- Nieplanowana utrata wagi
- Trwały nieświeży oddech
Wczesne wykrycie raka krtani zwiększa szansę na wyleczenie, a ponad 60% osób zdiagnozowanych przetrwa co najmniej 5 lat.
Czynniki ryzyka
Palenie tytoniu pozostaje najważniejszym czynnikiem ryzyka, a osoby palące mają znacznie wyższe ryzyko zachorowania na raka krtani. Palenie bierne również może przyczynić się do zwiększonego ryzyka.
Spożycie alkoholu, zwłaszcza w połączeniu z paleniem, również zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia tego nowotworu. Inne czynniki ryzyka to niski status społeczno-ekonomiczny, wiek powyżej 40 lat oraz wcześniejsza historia nowotworów głowy i szyi.
Refluks kwasu, wirus HPV oraz ekspozycja na pewne substancje chemiczne także mogą być powiązane z rakiem krtani.
Diagnoza
Diagnostyka raka krtani często rozpoczyna się od badania fizykalnego, podczas którego lekarz może wyczuć guz w szyi. Wykonywana jest biopsja, aby potwierdzić obecność komórek rakowych.
Laryngoskopia oraz endoskopia nosa to procedury, które pozwalają lekarzowi ocenić stan krtani oraz gardła. Tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny mogą być zlecone w celu określenia rozmiaru guza oraz sprawdzenia, czy nie doszło do przerzutów.
Leczenie
Leczenie raka krtani zależy od jego stadium. Wczesne etapy mogą być leczone chirurgicznie lub radioterapią, natomiast w późniejszych stadiach stosuje się często kombinację chemioterapii oraz radioterapii.
Chirurgia może obejmować usunięcie guza oraz pobliskich tkanek, a w niektórych przypadkach konieczne jest usunięcie węzłów chłonnych w szyi. Operacje mogą być różne, w tym endoskopowa resekcja czy laryngektomia częściowa lub całkowita.
Radioterapia oraz chemioterapia mają na celu zniszczenie komórek rakowych oraz zmniejszenie guza. Leki stosowane w chemioterapii mogą być podawane doustnie lub dożylnie, co pozwala na ich dotarcie do całego organizmu.
Nowe badania i podejścia do leczenia
W 2024 roku pojawiają się nowe podejścia do leczenia raka krtani. Badania wykazują, że immunoterapia może być skuteczną metodą leczenia w przypadkach, gdzie tradycyjne metody zawodzą. Wykorzystuje ona własny układ odpornościowy pacjenta do zwalczania komórek rakowych.
Ponadto, badania kliniczne sugerują, że terapie celowane, które koncentrują się na specyficznych mutacjach genowych w komórkach nowotworowych, mogą przynieść obiecujące rezultaty. Statystyki wskazują na wzrost skuteczności takich terapii, co daje nadzieję na lepsze wyniki leczenia w przyszłości.
Warto również zauważyć, że zmiany stylu życia, takie jak rzucenie palenia i ograniczenie spożycia alkoholu, są kluczowe w prewencji oraz wspieraniu leczenia raka krtani. Badania pokazują, że pacjenci, którzy wprowadzają te zmiany, mają lepsze rokowania.
W obliczu postępującej wiedzy medycznej oraz innowacji w terapii, pacjenci z rakiem krtani mają coraz większe szanse na skuteczne leczenie i powrót do zdrowia.
