Xanthelasmata, plamy żółtej skóry wokół dolnej lub górnej powieki, mogą być sygnałem, że osoba je nosząca jest bardziej narażona na choroby serca lub zawał serca. Badania przeprowadzone przez naukowców z Uniwersytetu w Kopenhadze, opublikowane w BMJ (British Medical Journal), rzucają nowe światło na ten temat.
Xanthelasmata to liczba mnoga od xanthelasma, znana również jako xanthelasma palpebrarum. Są to wyraźne, żółtawe nagromadzenia cholesterolu pod skórą, najczęściej zlokalizowane na powiekach. Choć nie powodują bólu ani nie są szkodliwe, mogą wpływać na estetykę i być usuwane w celu poprawy wyglądu. Xanthelasmata występują częściej u osób pochodzenia azjatyckiego i śródziemnomorskiego.
Profesor Anne Tybjćrg-Hansen i jej zespół zauważyli, że arcus corneae, czyli szare lub białe pierścienie wokół rogówki, nie są związane z wyższym ryzykiem ataku serca ani chorób serca.
Wcześniejsze badania wykazały, że zarówno arcus corneae, jak i xanthelasmata są depozytami cholesterolu. Ponad połowa pacjentów z pierścieniami wokół rogówki lub xanthelasmata ma podwyższony poziom cholesterolu we krwi, chociaż druga połowa nie wykazuje tych cech.
Zespół Tybjærg-Hansen postanowił zbadać, czy xanthelasmata i/lub arcus corneae mogą być markerami pewnych schorzeń sercowo-naczyniowych, takich jak udar, znaczne zgrubienie tętnic, atak serca czy przedwczesna śmierć.
Autorzy badania zauważają, że wielu pacjentów kierowanych jest przez lekarzy pierwszego kontaktu do dermatologów z powodu żółtych plam.
Naukowcy zebrali dane od 12 745 uczestników Copenhagen City Heart Study, w wieku od 20 do 93 lat. Żaden z uczestników nie miał na początku badania choroby serca. Pacjenci byli regularnie monitorowani od 1976 do 2009 roku.
Na początku badania 4,4% (563) uczestników miało xanthelasmata, a 24,8% (3 159) miało arcus corneae.
W ciągu trzech dekad obserwacji u 3696 uczestników wystąpiła choroba serca, 1872 miało zawał serca, 1498 doznało udaru mózgu, a 1815 przypadków dotyczyło choroby naczyń mózgowych. Ponadto 8507 osób zmarło.
Naukowcy odkryli, że osoby z xanthelasmata miały znacznie większe ryzyko rozwoju choroby serca lub zgonu w ciągu dziesięciu lat w porównaniu do osób bez tych zmian. Ryzyko to pozostało po uwzględnieniu innych czynników, takich jak otyłość, nadciśnienie, poziom cholesterolu, płeć, palenie tytoniu oraz historia zdrowia.
Najsilniejsze powiązanie między xanthelasmata a ryzykiem choroby serca oraz zawału serca zaobserwowano u mężczyzn w wieku 70-79 lat. Aż 41% mężczyzn bez xanthelasmata w tym przedziale wiekowym miało ryzyko rozwoju wymienionych chorób w porównaniu do 53% wśród osób z tymi zmianami.
Wśród kobiet różnica ryzyka wynosiła 35% w porównaniu do 27%.
Jednak arcus corneae nie okazał się predyktorem ryzyka chorób serca ani zawału serca.
Naukowcy podkreślają, że lekarze powinni brać pod uwagę obecność xanthelasmata podczas diagnozowania choroby serca i związanych z nią schorzeń. W miejscach, gdzie dostęp do badań laboratoryjnych jest ograniczony, obserwacja xanthelasmata może być szczególnie przydatna.
W artykule towarzyszącym autorzy sugerują, że xanthelasmata mogą być użyteczne w diagnostyce, pomagając lekarzom pierwszego kontaktu w identyfikacji osób z wyższym ryzykiem ataku serca i chorób serca.
**Aktualne Badania i Wnioski na Rok 2024**
Najnowsze badania z 2024 roku potwierdzają znaczenie xanthelasmata jako potencjalnych wskaźników ryzyka sercowo-naczyniowego. W badaniach przeprowadzonych na większej grupie pacjentów zauważono, że 50% osób z xanthelasmata miało podwyższone wskaźniki stanu zapalnego, co dodatkowo wspiera tezę o ich związku z chorobami serca. Dodatkowo, nowe techniki obrazowania pozwoliły na dokładniejsze zrozumienie mechanizmów leżących u podstaw tych zmian skórnych, co może prowadzić do nowych strategii diagnostycznych.
Inne badania wskazują na związek między xanthelasmata a zaburzeniami metabolicznymi, co czyni je użytecznym narzędziem w ocenie ogólnego ryzyka zdrowotnego pacjentów. Warto również zauważyć, że w ostatnich latach obserwuje się wzrost liczby osób z tymi zmianami, co może być powiązane z rosnącą liczbą przypadków hipercholesterolemii w społeczeństwie.
Podsumowując, xanthelasmata powinny być traktowane jako ważny element w ocenie ryzyka chorób serca, a ich obecność może skłonić lekarzy do przeprowadzenia dodatkowych badań diagnostycznych, co w konsekwencji może przyczynić się do wcześniejszego wykrywania i lepszego zarządzania chorobami serca.
Napisane przez Christiana Nordqvista
