«Zaparzać zimno, głodować gorączkę», tak mówi przysłowie. Wyniki nowego badania sugerują jednak, że «leczenie zimnych, głodowych komórek rakowych» może być bardziej odpowiednim motto.
Naukowcy odkryli, że lek stosowany w łagodzeniu objawów przeziębienia – zwany N-acetylocysteiną (NAC) – może również pomóc w zapobieganiu wzrostowi komórek rakowych poprzez pozbawianie ich białek, które są ważne dla ich przetrwania.
Współautorka badania, prof. Federica Sotgia ze Szkoły Środowiska i Nauk Przyrodniczych na Uniwersytecie w Salford w Zjednoczonym Królestwie, oraz jej koledzy niedawno zgłosili swoje odkrycia w czasopiśmie.
Rak pozostaje jednym z największych wyzwań zdrowotnych naszych czasów. W Stanach Zjednoczonych w ubiegłym roku zdiagnozowano ponad 1,6 miliona nowych przypadków raka.
Jeśli chodzi o leczenie raka, przeszliśmy długą drogę w ostatnich latach. Znalazło to odzwierciedlenie w liczbie zgonów z powodu choroby, która spadła o 13 procent w latach 2004-2013.
Mimo to rak nadal przyjmuje co roku ponad pół miliona osób w Stanach Zjednoczonych, podkreślając potrzebę nowych, skuteczniejszych terapii.
Prof. Sotgia i jej współpracownicy mają nadzieję, że ich nowe badania przybliżą nas do takich zabiegów, po odkryciu, w jaki sposób NAC mógłby pomóc w powstrzymaniu rozprzestrzeniania się komórek rakowych.
NAC, stres oksydacyjny i komórki rakowe
NAC – czasami określany jako acetylocysteina – to dostępny bez recepty lek i suplement diety powszechnie stosowany w łagodzeniu objawów przeziębienia i grypy, takich jak kaszel, świszczący oddech i gęsty śluz.
NAC może być również stosowany w leczeniu przedawkowania acetaminofenu, mukowiscydozy i przewlekłej obturacyjnej choroby płuc.
Lek ma również właściwości przeciwutleniające. Oznacza to, że ma on zdolność zmniejszania uszkodzeń komórek spowodowanych stresem oksydacyjnym, który jest brakiem równowagi między potencjalnie szkodliwymi reaktywnymi formami tlenu a poziomami cząsteczek detoksykujących.
Prof. Sotgia i zespół podkreślają, że poprzednie badania wykazały wysoki poziom stresu oksydacyjnego w komórkach zrębowych nowotworów, w szczególności nowotworów raka sutka. Komórki zrębu są komórkami, które zawierają tkankę łączną.
Naukowcy wyjaśniają, że gdy komórki zrębu nowotworów są narażone na stres oksydacyjny, uwalniają one mleczan i inne «składniki odżywcze», które komórki nowotworowe potrzebują do rozwoju.
Mając to na uwadze, zespół wysunął hipotezę, że właściwości antyoksydacyjne NAC mogą pomóc w «głodzeniu» komórek nowotworowych tych składników odżywczych.
«Zachęcające wyniki»
Aby przetestować swoją teorię, naukowcy przeprowadzili badanie na 12 kobietach, które niedawno otrzymały diagnozę raka piersi w stadium 0 lub stadium 1 i które czekały na operację choroby.
Przez 3 tygodnie między rozpoznaniem raka piersi a operacją, każda kobieta otrzymywała NAC. Lek podawano dożylnie w dawce 150 miligramów na kilogram raz na tydzień. W dniach, w których badani nie otrzymywali NAC dożylnie, otrzymywali doustną dawkę 600 mg dwa razy na dobę.
Biopsje guza raka piersi każdej z kobiet podejmowano zarówno przed operacją, jak i podczas niej, a badacze analizowali je pod kątem poziomu trzech biomarkerów agresywności nowotworów: MCT4, CAV1 i Ki67.
Badanie wykazało, że poziomy Ki67 w guzach zmniejszyły się o 25 procent, podczas gdy poziomy MCT4 zostały zredukowane o 80 procent.
Odkrycia te wskazują, że leczenie za pomocą NAC może być niedrogim, nietoksycznym sposobem zatrzymania wzrostu i podziału komórek nowotworowych.
«Wysoki poziom zrębu MCT4 jest niezwykle niepokojący» – zauważa współautor badania, prof. Michael Lisanti, także z School of Environment and Life Sciences na Uniwersytecie w Salford, «ponieważ są one powiązane z agresywnymi zachowaniami związanymi z rakiem i słabym całkowitym przeżyciem, więc to bardzo zachęcający wynik.»
«Naszym zamiarem było przeformułowanie niedrogiego leku zatwierdzonego przez FDA, w celu sprawdzenia, czy jego właściwości antyoksydacyjne mogą wpływać na zachowanie żywieniowe komórek rakowych. Aby móc hamować ekspresję białka MCT4, w nietoksyczny sposób, jest ogromny krok naprzód».
Prof. Michael Lisanti
Nowoczesne podejście do terapii onkologicznej
W roku 2024 badania nad N-acetylocysteiną nabrały nowego znaczenia, kiedy to naukowcy odkryli, że NAC może nie tylko inhibitować wzrost komórek rakowych, ale również wspierać układ odpornościowy pacjentów onkologicznych. Przy wykorzystaniu NAC w połączeniu z innymi terapiami, możliwe jest zwiększenie skuteczności leczenia i poprawa jakości życia pacjentów.
Z najnowszych danych wynika, że stosowanie NAC w terapii onkologicznej może zmniejszać skutki uboczne chemioterapii, co czyni go obiecującym dodatkiem do standardowych reguł postępowania w leczeniu nowotworów. Badania przeprowadzone na grupach pacjentów wykazały, że NAC może znacząco zmniejszać objawy takie jak zmęczenie i ból, a także poprawiać tolerancję na chemioterapię.
Warto również zaznaczyć, że NAC jest aktualnie badany w kontekście innych nowotworów, takich jak rak płuc czy rak jelita grubego, co otwiera nowe perspektywy dla jego zastosowania w terapii onkologicznej. Jednakże, jak każde badanie, również i to wymaga dalszej weryfikacji i potwierdzenia w badaniach klinicznych.
