Gorączka doliny jest chorobą grzybiczą, która występuje głównie w niektórych rejonach Stanów Zjednoczonych oraz Ameryki Południowej. Zakażenie następuje najczęściej poprzez wdychanie zarodników grzyba.
Objawy mogą obejmować gorączkę, ból w klatce piersiowej, kaszel oraz inne dolegliwości.
Choroba ta jest spowodowana przez grzyby, znane również jako kokcydioidomikoza. Czasami nazywana jest również chorobą kalifornijską, reumatyzmem pustynnym lub gorączką doliny San Joaquin.
Warto zaznaczyć, że gorączka doliny nie jest chorobą zakaźną, co oznacza, że zarażona osoba nie może przekazać jej innym.
W stanach, w których grzyb jest aktywny, średnia częstość występowania wynosi około 42,6 przypadków na 100 000 osób rocznie.
Objawy
Gorączka doliny może występować w trzech różnych formach.
Ostra gorączka doliny
Początkowe objawy są zazwyczaj łagodne; niektórzy ludzie mogą nie zauważyć żadnych objawów i dowiedzieć się o zakażeniu dopiero po pozytywnym teście skórnym lub krwi.
Według szacunków Uniwersytetu w Arizonie, ponad 60% osób zakażonych nie doznaje żadnych objawów ani objawów grypopodobnych, co sprawia, że nie szukają pomocy medycznej.
Objawy mogą pojawić się w ciągu 1 do 3 tygodni po ekspozycji i mogą obejmować:
- ból w klatce piersiowej – od łagodnego do ciężkiego
- dreszcze
- kaszel
- zmęczenie
- gorączka
- bóle głowy
- bóle stawów
- bóle mięśni
- nocne poty
- duszność
Może wystąpić również wysypka skórna, która zazwyczaj przybiera postać nierównych, czerwonych guzków na dolnej części nóg, mogących być bolesnymi. Z czasem zmieniają się one w brązowe zmiany, znane jako rumień guzowaty.
Wysypka może również wystąpić na plecach, ramionach lub klatce piersiowej, a w rzadkich przypadkach mogą pojawić się pęcherze.
Osoby w dobrym stanie zdrowia zazwyczaj całkowicie wyzdrowieją w ciągu 6 miesięcy. U pacjentów z poważnymi objawami całkowite wyzdrowienie może zająć nawet rok, a zmęczenie oraz bóle stawów mogą się utrzymywać dłużej.
Przewlekła gorączka doliny
Rzadko zdarza się, aby pacjent z ostrą gorączką doliny nie wyzdrowiał całkowicie, co prowadzi do przewlekłej postaci zapalenia płuc.
Ryzyko wystąpienia tej formy choroby wzrasta u osób z osłabionym układem odpornościowym.
Objawy mogą obejmować:
- lekka gorączka
- utrata masy ciała
- kaszel
- bóle w klatce piersiowej
- plwocina z krwią
- guzki płucne
Objawy mogą się różnić w zależności od osoby oraz czasu trwania choroby.
Rozproszona gorączka doliny
To najcięższa forma gorączki doliny, która występuje, gdy infekcja rozprzestrzenia się z płuc do innych części ciała poprzez krwioobieg.
Może wpływać na wiele narządów, w tym skórę, wątrobę, mózg, kości, opony mózgowe i serce.
Objawy różnią się w zależności od zaatakowanych części ciała i mogą obejmować:
- zmiany skórne
- zmiany w czaszce, które często są bolesne
- zmiany w kręgosłupie i innych kościach
- obrzęk stawów, zazwyczaj bolesny
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
- bóle mięśni i sztywność
- bóle głowy
- gorączka
- sztywność szyi lub ramion
- zmiany w stanie psychicznym
- światłowstręt lub nadwrażliwość na światło
Bez odpowiedniego leczenia może być to stan zagrażający życiu.
Czynniki i przyczyny ryzyka
Istnieje wiele czynników, które mogą zwiększać ryzyko zachorowania na gorączkę doliny.
Położenie geograficzne: ryzyko jest wyższe w obszarach, gdzie zarodniki grzyba są powszechne, takich jak Arizona, Nowy Meksyk, Teksas, Utah, Nevada oraz północno-zachodni Meksyk. Wdychanie zarodników może prowadzić do zakażenia.
Osoby, których praca wiąże się z pracą w ziemi, są bardziej narażone na zakażenie. Przykłady to budownictwo, prace rolnicze czy wykopy archeologiczne.
Pochodzenie etniczne: osoby pochodzenia filipińskiego, hiszpańskiego, rdzenni Amerykanie oraz Azjaci są bardziej narażeni na objawy w porównaniu z osobami rasy kaukaskiej.
Ciąża: w regionach, gdzie gorączka doliny jest chorobą endemiczną, istnieje większe ryzyko zakażenia w trzecim trymestrze ciąży oraz tuż po porodzie.
Cukrzyca: osoby z cukrzycą, które żyją w obszarach, gdzie występuje gorączka doliny, są bardziej narażone na zakażenie niż inne osoby w tych samych rejonach.
Osłabiony układ odpornościowy: ludzie z osłabionym układem odpornościowym, np. pacjenci z HIV, osoby leczone chemioterapią, czy pacjenci z chorobami nowotworowymi, mają wyższe ryzyko infekcji oraz powikłań.
Zaawansowany wiek: osoby starsze są bardziej podatne na gorączkę doliny.
Przyczyny
Gorączka doliny jest wywoływana przez grzyby, które rosną jako pleśń w glebie.
W tej formie grzyb może przetrwać w trudnych warunkach, takich jak susze, skrajne upały czy chłody. Tworzy długie włókna, które odrywają się i unoszą w powietrzu jako zarodniki, co może prowadzić do infekcji przy ich wdychaniu.
Zarodniki występują w alkalicznych glebach pustynnych, takich jak te w północno-zachodnim Meksyku, Kalifornii, w Dolinie San Joaquin, Nevadzie, Nowym Meksyku, Teksasie i Arizonie. Gorączka doliny występuje również w niektórych częściach Ameryki Południowej i Środkowej.
Diagnoza i leczenie
Lekarz nie może postawić diagnozy gorączki doliny wyłącznie na podstawie objawów, ponieważ mogą one być mylone z innymi chorobami, takimi jak grypa.
W przypadku podejrzenia gorączki doliny, stosuje się konkretne testy diagnostyczne w celu wykrycia kuleczek kokcydioidowych lub cyst we krwi, tkankach lub ślinie.
Testy mogą obejmować:
- Test rozmazania plwociny: próbka plwociny jest pobierana i badana pod kątem obecności kokcydioidów. Plwocina może być kaszelona lub pobierana bezpośrednio z płuc, tchawicy czy oskrzeli.
- Badanie krwi: w celu wykrycia przeciwciał przeciwko grzybom.
Inne testy, takie jak test moczu z reakcją łańcuchową polimerazy (PCR), mogą być również analizowane w celu pomocy w diagnozie.
Leczenie
Większość pacjentów nie wymaga leczenia gorączki doliny. Nawet w cięższych przypadkach kluczowe jest odpoczywanie i spożywanie dużej ilości płynów, podobnie jak w przypadku grypy czy przeziębienia.
Niemniej jednak pacjenci powinni być dokładnie monitorowani.
Leki przeciwgrzybicze mogą być przepisywane w przypadku:
- osób z osłabionym układem odpornościowym, na przykład z powodu nowotworu lub leczenia onkologicznego, HIV lub AIDS
- osób z ciężką i wyniszczającą chorobą
- osób z cukrzycą lub osłabionych z powodu innych schorzeń lub wieku
- kobiet w ciąży
- osób pochodzenia afrykańskiego lub filipińskiego
Leki stosowane w leczeniu gorączki doliny to flukonazol (Diflucan) i itrakonazol (Sporanox).
Możliwe skutki uboczne to:
- nudności
- wymioty
- biegunka
- ból brzucha
W przypadku poważnych zakażeń lekarz może zalecić dożylne podanie amfoterycyny.
Choć leki przeciwgrzybicze skutecznie kontrolują rozwój grzyba, nie eliminują go całkowicie, co wiąże się z ryzykiem nawrotu.
Komplikacje
Komplikacje są rzadkie, lecz mogą występować u osób z grup podwyższonego ryzyka.
Do możliwych komplikacji należą:
- zapalenie płuc, które może być ciężkie
- pęknięte guzki płuc lub ubytki w płucach
Większość guzków z czasem znika, jednak niektóre mogą się rozerwać, co prowadzi do silnego bólu w klatce piersiowej oraz trudności z oddychaniem.
Pacjent może wymagać umieszczenia rurki w przestrzeni wokół płuc w celu usunięcia powietrza. W skrajnych przypadkach może być konieczna interwencja chirurgiczna.
Najpoważniejszą komplikacją jest sytuacja, w której choroba się rozprzestrzenia. Grzyb może rozprzestrzeniać się przez krwioobieg do różnych narządów, co może prowadzić do poważnych uszkodzeń.
Pacjenci mogą rozwijać wrzody skóry, zmiany kostne, ropnie, intensywny ból stawów, zapalenie serca, problemy z układem moczowym oraz zapalenie opon mózgowych.
Badanie opublikowane w 2016 roku wykazało, że gorączka doliny może pogarszać objawy astmy, chociaż astma sama w sobie nie zwiększa ryzyka zachorowania na gorączkę doliny.
Nowe badania i aktualne informacje na temat gorączki doliny w 2024 roku
W 2024 roku pojawiły się nowe badania dotyczące gorączki doliny, które rzucają światło na epidemiologię tej choroby oraz jej wpływ na zdrowie publiczne. W badaniach wykazano, że liczba przypadków wzrasta w regionach, w których zmiany klimatyczne prowadzą do większej liczby suszy, co sprzyja rozprzestrzenieniu grzyba.
Nowe statystyki wskazują na wzrost zachorowań o 30% w porównaniu z poprzednimi latami, co budzi obawy wśród ekspertów ds. zdrowia publicznego. W odpowiedzi na tę sytuację, władze lokalne oraz organizacje zdrowia publicznego wprowadziły programy zwiększające świadomość na temat gorączki doliny oraz zalecenia dotyczące ochrony przed zakażeniem.
Najnowsze badania podkreślają również znaczenie wczesnej diagnozy i leczenia, które mogą znacznie poprawić rokowanie pacjentów. Nowe metody diagnostyczne, takie jak testy genetyczne, mają na celu szybsze i bardziej precyzyjne rozpoznanie gorączki doliny, co może przyczynić się do zmniejszenia liczby powikłań.
Dzięki stałemu monitorowaniu przypadków gorączki doliny oraz badaniom nad skutecznością nowych terapii, mamy nadzieję na poprawę strategii leczenia oraz zapobiegania tej groźnej chorobie.
