Obecnie nie istnieje szczepionka ani skuteczny lek przeciwko wirusowi Zika, który jest przenoszony przez komary i może prowadzić do poważnych wad wrodzonych. Ostatni wybuch epidemii dotknął ponad milion ludzi w obu Amerykach oraz na Karaibach. Jednakże, dzięki mapowaniu białka, które wspomaga replikację i rozprzestrzenianie się wirusa, naukowcy zrobili istotny krok ku znalezieniu potencjalnego leczenia.
Badanie, które zostało opublikowane w renomowanym czasopiśmie naukowym, prowadzone było przez Indiana University (IU) w Bloomington we współpracy z Texas A&M University w College Station.
Wirus Zika, rozprzestrzeniany głównie przez ukąszenia komarów Aedes, może być również przenoszony drogą płciową. Objawy infekcji trwają zazwyczaj od 2 do 7 dni i obejmują łagodną gorączkę, wysypkę, zapalenie spojówek, bóle głowy oraz bóle mięśni i stawów.
Często objawy zakażenia wirusem Zika są tak łagodne, że wiele osób ich nie zauważa.
Wirus Zika jest częścią rodziny wirusów, do której należą również wirusy wywołujące żółtą febrę, wirus Zachodniego Nilu, gorączkę denga oraz inne poważne choroby. Po raz pierwszy wirus został zidentyfikowany na małpach w Ugandzie w 1947 roku.
Badania wykazały, że wirus Zika może prowadzić do małogłowia u dzieci urodzonych przez kobiety, które były zakażone podczas ciąży. Uznaje się także, że wirus może wywoływać zespół Guillain-Barré, rzadkie i poważne zaburzenie autoimmunologiczne.
Choroby tropikalne «przenoszą się w nowe części globu»
W ostatnim wybuchu epidemii wirus Zika rozprzestrzenił się na całym kontynencie amerykańskim, a według najnowszych danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) oraz Pan American Health Organization, zgłoszono ponad 1 milion przypadków. Wśród nich znajdują się przypadki lokalnego zakażenia wirusem przenoszonym przez komary w Teksasie oraz na Florydzie.
Obecnie nie ma dostępnej szczepionki ani leku na infekcję wirusem Zika, dlatego najlepszym sposobem zapobiegania zakażeniu pozostaje unikanie ukąszeń komarów oraz bezpieczne praktyki seksualne.
Cheng Kao, profesor z Wydziału Biologii Molekularnej i Komórkowej w IU oraz jeden z głównych autorów badania, podkreśla:
«Musimy intensywnie poszukiwać skutecznych terapii przeciwko wirusowi Zika, szczególnie w obliczu globalnych zmian klimatycznych i migracji, które sprzyjają rozprzestrzenianiu się chorób tropikalnych w nowych regionach świata».
Prof. Kao poświęcił ostatnie 15 lat na badania dotyczące wirusa zapalenia wątroby typu C i HIV. Jego doświadczenie znacząco przyczyniło się do zrozumienia mechanizmów działania wirusów, co może być pomocne w walce z wirusem Zika.
Znane leki jako potencjalni kandydaci do badań
W swoim najnowszym artykule prof. Kao i zespół badawczy opisują, jak zmapowali kluczowe białko wirusa Zika, zwane białkiem niestrukturalnym 5 (NS5), które odgrywa istotną rolę w replikacji i rozprzestrzenianiu się wirusa.
Białko NS5 zawiera dwa enzymy: jeden, który tłumi odpowiedź immunologiczną organizmu, oraz drugi, który inicjuje proces replikacji wirusa Zika.
Naukowcy określili strukturę krystaliczną białka NS5 oraz jego kluczowe sekcje związane z enzymami.
Badanie ujawniło, że struktura NS5 wirusa Zika posiada pewne zaskakujące podobieństwa do białka NS5 związane z japońskim wirusem zapalenia mózgu, a także do białek innych flawiwirusów.
Technologia wykorzystywana do odwzorowania struktury białka znajduje się obecnie w procesie patentowym.
Prof. Kao i jego zespół współpracują już z przedstawicielami przemysłu farmaceutycznego w poszukiwaniu związków, które mogłyby działać na białko NS5 wirusa Zika. Wierzą, że leki już zatwierdzone do leczenia wirusowego zapalenia wątroby typu C oraz innych flawiwirusów są najlepszymi kandydatami do dalszych badań.
«Mapowanie tego białka daje nam możliwość reprodukcji kluczowej części wirusa Zika w laboratorium, co pozwala nam na szybkie testowanie istniejących leków oraz innych związków, które mogą hamować rozprzestrzenianie się wirusa. Leki ukierunkowane na wirusa Zika na pewno będą oddziaływać z tym białkiem,» mówi prof. Cheng Kao.
Warto również zainwestować w rozwój szczepionek oraz terapii antywirusowych, które mogą okazać się nieocenione w walce z wirusem Zika w przyszłości.
Najświeższe badania i nowe perspektywy
W 2024 roku badania nad wirusem Zika nabierają nowego znaczenia. Nowe analizy wskazują na zwiększoną liczbę zakażeń w regionach, gdzie wcześniej wirus nie był obecny. Eksperci podkreślają konieczność monitorowania populacji komarów oraz edukacji społeczności na temat metod zapobiegania zakażeniom.
Jednym z istotnych elementów przyszłych badań jest ocena skuteczności potencjalnych terapii w kontekście nowych wariantów wirusa Zika. Odkrycia sugerują, że zmiany w strukturze wirusa mogą wpływać na jego zdolność do wywoływania objawów oraz reakcji immunologicznych w organizmach ludzkich.
Zespół badawczy prof. Kao planuje dalsze eksperymenty, które mają na celu przetestowanie nowych substancji czynnych, które mogą wspierać organizm w walce z wirusem. W miarę postępu badań, nadzieja na skuteczne leczenie wirusa Zika staje się coraz bardziej realna.
Podsumowując, zrozumienie białka NS5 oraz jego roli w cyklu życia wirusa Zika otwiera drzwi do opracowania nowych strategii terapeutycznych, które mogą uratować życie wielu osób w przyszłości.
