Refluks pęcherzowo-moczowy jest stanem, w którym mocz płynie w niewłaściwym kierunku, od pęcherza z powrotem do moczowodu. Najczęściej występuje u niemowląt i małych dzieci, ale może również wpływać na starsze dzieci i dorosłych.
Może się to zdarzyć, jeśli zastawka między moczowodem a pęcherzem nie działa prawidłowo, w wyniku wrodzonej wady lub zakażenia dróg moczowych (ZUM).
Vesicoureteral reflux (VUR) może również powodować infekcję, ponieważ bakterie mogą rozwijać się w moczu. Bez leczenia może wystąpić uszkodzenie nerek.
Badania sugerują, że od 25 do 40 procent dzieci z ZUM ma również VUR.
Szybkie fakty dotyczące refluksu pęcherzowo-moczowodowego:
Oto kilka kluczowych punktów dotyczących refluksu pęcherzowo-moczowodowego. Więcej szczegółów znajduje się w głównym artykule.
- Refluks pęcherzowo-moczowy występuje, gdy mocz płynie w niewłaściwy sposób, z powrotem w kierunku nerek.
- Zwykle dotyczy niemowląt i małych dzieci, ale może się zdarzyć w każdym wieku.
- Jest związany z infekcjami dróg moczowych (UTI), ale zwykle jest spowodowany wadliwym zastawką, która jest obecna od urodzenia.
- Zwykle sam się rozwiązuje, ale może być konieczne leczenie, aby zapobiec uszkodzeniu nerek.
Rodzaje i przyczyny
Zwykle mocz tworzy się w nerkach i filtruje przez moczowody do pęcherza, a następnie przez cewkę moczową. Mocz płynie tylko w jednym kierunku.
W stanie odpływu pęcherzowego (VUR) mocz płynie w niewłaściwym kierunku, od pęcherza z powrotem do moczowodów. Uważa się, że jedna na dziesięć dzieci ma VUR. W większości przypadków jest to spowodowane wadą zastawki, która była obecna przy porodzie.
Istnieją dwa rodzaje:
Pierwotna VUR ma miejsce, gdy niemowlę rodzi się z wadliwym zastawką pomiędzy jednym lub oboma moczowodami a pęcherzem. Jeśli moczowód jest zbyt krótki, zastawka nie zamyka się prawidłowo, umożliwiając moczowi powrót do pęcherza moczowego lub moczowód. W ciężkich przypadkach może się cofnąć do jednej lub obu nerek.
Pierwotna VUR może rozwiązać się sama w czasie, gdy poprawia się funkcja moczowodu i zastawki. Nawet jeśli zostanie wykryty po urodzeniu, żadna interwencja chirurgiczna nie będzie zwykle wykonywana, dopóki niemowlę nie będzie mieć co najmniej kilku miesięcy.
Wtórne VUR występuje, gdy ciśnienie powoduje przepływ moczu do tyłu, zwykle z powodu zablokowania gdzieś w układzie moczowym. Może to być infekcja pęcherza, która powoduje puchnięcie moczowodów, powodując przepływ moczu z powrotem do nerek.
Nieleczony, VUR może prowadzić do uszkodzenia nerek i infekcji, ponieważ bakterie mogą rosnąć w uwięzionym moczu.
Niemowlęta i bardzo małe dzieci częściej mają VUR niż starsze dzieci lub dorośli. Najczęściej występuje u dzieci w wieku od 2 do 3 lat. Jeśli rodzic lub rodzeństwo ma podstawową VUR, szansa urodzenia się dziecka z nim jest wyższa.
Według American Urological Association, VUR jest często diagnozowany po UTI, ponieważ VUR może predysponować osobę do rozwoju UTI.
Symptomy i objawy
Objawy VUR są zmienne. W łagodnym refluksie mocz cofa się w niewielkiej odległości do moczowodu. Jeśli refluks jest ciężki, może prowadzić do infekcji nerek i trwałego uszkodzenia nerek.
Infekcja dróg moczowych (ZUM) jest najczęstszą oznaką VUR, ale jej nie powoduje. UTI może rozwinąć się bez zauważalnych oznak lub objawów, ale jest również powszechnym źródłem gorączki u niemowląt, zarówno chłopców, jak i dziewcząt.
Bez leczenia istnieje ryzyko zarażenia się przez UTI rozprzestrzeniające się na nerki i powodujące trwałe blizny.
Oznaki i objawy infekcji pęcherza moczowego lub ZUM mogą być:
- pilność do oddania moczu
- uczucie pieczenia lub ból podczas oddawania moczu
- krew w moczu
- mętny mocz
- mocz z silnym, nieprzyjemnym zapachem
- dryblowanie moczu, nietrzymanie moczu i moczenie w łóżku
- gorączka i ból brzucha
- grymaszenie
Mogą one być mniej zauważalne u niemowląt.
Objawy zakażenia nerek to:
- gorączka
- ból w jamie brzusznej lub plecach
- Czuję się niedobrze
- wymioty
Długotrwałe objawy, jeśli VUR nie jest leczone, obejmują:
- wyczuwalna masa brzucha, spowodowana przez spuchniętą nerkę
- słaby przyrost masy ciała
- nadciśnienie lub wysokie ciśnienie krwi
- niewydolność nerek
- białko w moczu
- bliznowacenie tkanki nerkowej
Dziecko może mieć wymioty, biegunkę, ospałość i może nie rosnąć normalnie.
Kiedy iść do lekarza
Rodzice lub opiekunowie powinni skonsultować się z lekarzem, jeśli dziecko ma silną i uporczywą potrzebę oddawania moczu, odczuwa pieczenie podczas oddawania moczu lub cierpi z powodu bólu brzucha lub boku.
Jeśli dziecko ma mniej niż 3 miesiące i ma temperaturę 38 stopni Celsjusza lub 100,4 stopni Celsjusza, lub jeśli dziecko ma ponad 3 miesiące i ma temperaturę 38,9 stopni Celsjusza lub 102 stopnie Fahrenheita, należy zasięgnąć porady lekarza.
Jeśli dziecko ma gorączkę bez wyraźnego źródła, należy skonsultować się z lekarzem. Oprócz ZUM może to być zakażenie górnych dróg oddechowych, wirusowe zapalenie żołądka i jelit lub zapalenie płuc.
Niemowlę, które odmawia jedzenia, jedząc słabo, jest letargiczne, trudne do przebudzenia, ma nieopłacalne płaczenie, biegunkę lub wymioty także potrzebuje pomocy medycznej.
Diagnoza
Jeśli u dziecka wystąpi ból przy oddawaniu moczu, nietypowa potrzeba oddania moczu lub gorączka, lekarz może wykonać kilka badań.
- Badanie ultrasonograficzne może ujawnić VUR przed lub po urodzeniu.
- Test moczu może wykryć ZUM.
- Cystogram radionuklidów (RNC) jest rodzajem skanowania jądrowego, które może uwypuklić kształt nerek i pokazać, czy działają prawidłowo.
- Cystourethrogram oddawania moczu (VCUG) wykonuje zdjęcia rentgenowskie pęcherza moczowego i cewki moczowej podczas napełniania i opróżniania pęcherza. Może to ujawnić wszelkie nieprawidłowości w budowie narządów lub w przepływie moczu.
VCUG polega na wprowadzeniu cewnika przez cewkę moczową do pęcherza.Barwnik kontrastowy, który pojawia się na promieniach rentgenowskich, wstrzykuje się przez cewnik do pęcherza, wypełniając go.
Wykonuje się zdjęcia, aby sprawdzić, czy oddaje mocz z powrotem do jednej lub obu nerek.
Działania niepożądane obejmują niewielkie ryzyko rozwoju ZUM, dyskomfort podczas oddawania moczu i reakcję alergiczną na barwnik, który może powodować skurcze pęcherza. Można podać antybiotyki, aby zapobiec infekcji.
Stopień VUR jest klasyfikowany od stopnia 1, gdzie mocz przepływa z powrotem do moczowodu, do stopnia 5, gdzie występuje ciężki obrzęk i skręcenie moczowodu.
Leczenie
Leczenie zależy od wieku pacjenta, ogólnego stanu zdrowia i historii choroby oraz rodzaju i ciężkości stanu.
Podstawowa VUR
Lekarz może zalecić „czujne czekanie”, ponieważ problem często się rozwiązuje. Zwykle dzieje się tak, ponieważ przestrzeń, w której pęcherz moczowy i moczowód łączą się, rośnie wraz z wiekiem. Im niższy stopień VUR zwykle zanika w średnim wieku od 5 do 6 lat.
W międzyczasie:
- Rodzice lub opiekunowie powinni zwracać uwagę na objawy ZUM.
- Powinny również zapewnić dziecku regularne korzystanie z toalety, aby przekazywać zarówno mocz, jak i kał.
- Niektóre leki mogą pomóc w kontrolowaniu pęcherza, jeśli to konieczne.
Antybiotyki były stosowane w celu zapobiegania zakażeniom, ale należy je stosować ostrożnie ze względu na obawy związane z opornością na antybiotyki.
W cięższych przypadkach może być konieczna operacja, aby naprawić wadliwy zawór, aby zapobiec przepływowi moczu z powrotem w kierunku nerki. W bardzo ciężkich przypadkach chirurg może być zmuszony do usunięcia bliznowatego moczowodu i nerek.
Procedura może obejmować zabiegi endoskopowe, laparoskopowe lub otwarte. Chirurgia endoskopowa może być przeprowadzana jako zabieg ambulatoryjny.
Mniej inwazyjną opcją jest zastosowanie defluksu, substancji podobnej do żelu, która jest wstrzykiwana do ścianki pęcherza. Powoduje to wybrzuszenie utrudniające przepływ moczu do tyłu.
Wtórny VUR
Leczenie wtórnej VUR skupia się na usunięciu blokady, która powoduje refluks. Może to obejmować antybiotyki, zabiegi chirurgiczne i użycie cewnika do drenażu moczowodu.
Komplikacje
Najpoważniejszym powikłaniem jest uszkodzenie nerek lub nerek.
Bliznowacenie nerek może skutkować trwałym uszkodzeniem nerek, jeśli nie jest leczone ZUM. Bliznowacenie nerek jest również znane jako nefropatia refluksowa.
Jeśli nerki nie działają prawidłowo, może wystąpić nadciśnienie lub wysokie ciśnienie krwi.
Ostra niewydolność nerek może wystąpić, jeśli toksyny nagromadzą się gwałtownie we krwi z powodu utraty czynności nerek. W ciężkich przypadkach pacjent może wymagać pilnej dializy.
Przewlekła choroba nerek występuje, gdy czynność nerek stopniowo się pogarsza. Jeśli dana osoba ma przewlekłą chorobę nerek, jest mało prawdopodobne, aby czynność nerek powróciła do normy.
Jeśli funkcja spadnie poniżej 15 procent normalnej pojemności, pacjent ma schyłkową chorobę nerek i będzie potrzebował albo przeszczepu nerki albo regularnej dializy.
