Pseudofakia, z łaciny oznaczająca «fałszywy obiektyw», odnosi się do wszczepienia soczewki wewnątrzgałkowej (IOL), która zastępuje naturalną soczewkę oka. Soczewka ta jest przejrzystą częścią oka, odpowiedzialną za skupianie światła i obrazów, co umożliwia widzenie.
Pseudofakia często występuje podczas operacji zaćmy, a zaćma jest stanem, w którym naturalna soczewka oka staje się zmętniała, co prowadzi do trudności w widzeniu. Jest to powszechna dolegliwość, szczególnie u osób starszych.
Według National Eye Institute (NEI), ponad połowa Amerykanów w wieku 80 lat będzie miała zaćmę lub przynajmniej jedną operację usunięcia zaćmy.
Szybkie fakty dotyczące pseudofakii:
- Pseudofakia następuje po operacji zaćmy, gdy sztuczna soczewka zastępuje naturalną soczewkę osoby.
- Obiektywy wewnątrzgałkowe (IOL) są powszechnie stosowane w przypadku potrzeby operacji zaćmy.
- W większości przypadków IOL nie wymaga dalszej opieki po wygojeniu.
- Rodzaj soczewki IOL jest dostosowywany do potrzeb pacjenta, jego stylu życia oraz możliwości finansowych.
Jakie są objawy, że potrzebujesz soczewek IOL?
Objawy wymagające wszczepienia IOL są często podobne do objawów zaćmy.
Zaćma, która powstaje w wyniku zlepienia się białek w soczewce, prowadzi do rozmycia widzenia i trudności w skupieniu się. Najczęstsze objawy zaćmy to:
- zamglone lub niewyraźne widzenie
- trudności w widzeniu w słabym oświetleniu oraz nocą
- wrażenie, że obrazy są pokryte brązowawym lub żółtawym filtrem
- podwójne widzenie w jednym oku
- trudności w widzeniu z bliska i z daleka
- wyblakłe, mniej intensywne kolory, szczególnie purpurę i błękit
- wymaganie dodatkowego światła do czytania
- większa wrażliwość na ostre światło, takie jak światło słoneczne czy reflektory samochodowe
- źródła światła mogą wydawać się otoczone halo
- konieczność częstszych zmian okularów lub soczewek kontaktowych
W miarę postępu zaćmy objawy mogą się nasilać, mimo że sama zaćma nie jest bolesna.
Czego można się spodziewać po implantacji IOL?
Po wszczepieniu IOL, soczewka ta staje się stałym elementem oka.
W ciągu pierwszych dni po operacji oraz wszczepieniu soczewki można się spodziewać niewielkich działań niepożądanych.
Typowe objawy po operacji zaćmy obejmują:
- łagodne podrażnienie, swędzenie, zaczerwienienie i obrzęk
- opadająca powieka
- łagodna wrażliwość na światło
- rozmyte widzenie
W rzadkich przypadkach mogą wystąpić poważniejsze powikłania, najczęściej w postaci infekcji.
Objawy wymagające natychmiastowej interwencji lekarskiej to:
- ból utrzymujący się mimo zażywania leków przeciwbólowych
- intensywne zaczerwienienie oka
- utrata wzroku
- gorączka
- wyciek z oka
- krwawienie w oku
- wysypka na skórze
- obrzęk twarzy
- trudności w oddychaniu
- odczucie obecności IOL, widzenie krawędzi soczewki lub inny dyskomfort
- podwójne widzenie
- zwiększone ciśnienie w oku
Jakie są typy IOL?
Większość soczewek IOL wykonana jest z tworzywa sztucznego, akrylu lub silikonu.
Obecnie dostępne są różne typy IOL, w tym:
Standardowe monofokalne IOL
Te soczewki, z pojedynczym ogniskiem, zazwyczaj stosowane są do korekcji wzroku na dalekie odległości. Wiele osób może po operacji nie potrzebować okularów, jednak większość nadal będzie ich potrzebować do czytania lub widzenia z bliska. Przed wprowadzeniem innych rodzajów IOL, monofokalne soczewki były jedynymi powszechnie stosowanymi.
W rezultacie, monofokalne soczewki IOL uznawane są za standard w chirurgii zaćmy i są pokrywane przez większość firm ubezpieczeniowych lub Medicare.
Multifokalne IOL
Podobnie jak w przypadku okularów progresywnych, wieloogniskowe soczewki IOL mają kilka stref o różnej mocy, co umożliwia wyraźne widzenie na różnych dystansach.
Mózg zazwyczaj szybko uczy się, który pierścień odpowiada danej odległości, co pozwala na płynne przechodzenie między nimi. Zmniejsza to potrzebę korzystania z okularów do czytania po operacji.
W wielu przypadkach ten typ IOL traktowany jest jako modernizacja i może nie być w pełni pokrywany przez ubezpieczenie.
Toryczne IOL
Osoby z astygmatyzmem oraz zaćmą wymagają specjalnych soczewek torycznych.
Astygmatyzm powstaje, gdy soczewka lub rogówka oka mają owalny lub cylindryczny kształt, co wpływa na jakość widzenia.
W większości przypadków toryczne IOL traktowane są jako modernizacja i nie są w pełni pokrywane przez ubezpieczenie.
Akomodacyjne IOL
Akomodacyjne soczewki IOL są najbliższe naturalnej soczewce oka.
Choć mają tylko jeden punkt skupienia, reagują na sygnały mięśni oka, przesuwając się, aby skupić się na pobliskich obiektach oraz z daleka. Dzięki temu pacjent może widzieć zarówno na bliskie, jak i dalekie odległości, co zmniejsza konieczność noszenia okularów po operacji zaćmy.
W większości przypadków akomodacyjne IOL również traktowane są jako modernizacja i nie są w pełni pokrywane przez ubezpieczenie.
W jaki sposób implantuje się soczewki IOL?
Gdy wzrok się pogarsza i zaćma zaczyna przeszkadzać w codziennym życiu, jedynym rozwiązaniem często staje się zabieg chirurgiczny.
Z danych NEI wynika, że chirurgia zaćmy jest jednym z najczęstszych, najskuteczniejszych i najbezpieczniejszych rodzajów operacji wykonywanych w Stanach Zjednoczonych. Około 90% pacjentów po operacji usunięcia zaćmy zauważa poprawę widzenia.
Przed zabiegiem specjalista okulistyczny ocenia typ wymaganej IOL, dokonując pomiarów wielkości i kształtu oka.
Lecznicze krople do oczu często są przepisywane przed i po operacji, aby zapobiegać infekcjom oraz zmniejszać stany zapalne.
Przebieg operacji może się różnić w zależności od wybranej metody przez lekarza.
Jak wygląda procedura?
Podczas gdy pacjentowi mogą być podane leki przeciwlękowe, zwykle nie budzi się on w trakcie operacji. Choć światło i ruch będą zauważalne, pacjent nie zobaczy, co się dzieje.
Większość operacji, które przebiegają bez komplikacji, trwa zaledwie 10 do 20 minut.
Kroki w procedurze obejmują:
- Chirurg dokonuje niewielkiego nacięcia w przedniej części oka, najczęściej na krawędzi rogówki, używając ostrza lub lasera.
- Sonda jest wprowadzana przez nacięcie, która emituje fale ultradźwiękowe, rozbijające soczewkę i usuwające zaćmę.
- Chirurg usuwa soczewkę przy pomocy przyssawki, dzieląc zaćmę na mniejsze kawałki.
- Nowa sztuczna soczewka (IOL) jest umieszczana za tęczówką w miejscu, gdzie była stara soczewka.
- Na oko nakłada się opatrunek, aby chronić je przed światłem w trakcie gojenia.
- Jeśli w ciągu 15-30 minut po operacji nie wystąpią żadne powikłania, większość pacjentów może opuścić klinikę.
Chirurg udziela pacjentowi wskazówek dotyczących pielęgnacji pooperacyjnej, takich jak unikanie dotykania operowanego oka. Omówi również, jakie czynności należy unikać podczas rekonwalescencji i jak długo to potrwa.
Zazwyczaj przepisuje się krople do oczu, które mają na celu zapobieganie infekcjom oraz łagodzenie stanów zapalnych. Po operacji zazwyczaj planowane są wizyty kontrolne u lekarza w celu oceny postępów pacjenta i monitorowania ewentualnych powikłań.
Całkowite wyleczenie po operacji IOL trwa zazwyczaj około 8 tygodni, po czym pacjent może wrócić do normalnej aktywności.
Nowe badania i zalecenia w 2024 roku
W 2024 roku badania nad pseudofakią oraz implantacją soczewek wewnątrzgałkowych (IOL) przynoszą nowe, obiecujące wyniki. Najnowsze analizy wskazują na zmniejszenie ryzyka powikłań, takich jak infekcje, dzięki zastosowaniu nowoczesnych technik chirurgicznych oraz inowacyjnych materiałów używanych do produkcji soczewek.
Z danych opublikowanych przez American Academy of Ophthalmology wynika, że w ostatnich latach znacznie wzrosła skuteczność operacji usunięcia zaćmy. W 2024 roku ponad 95% pacjentów zgłasza poprawę jakości życia po operacji, co jest wynikiem zaawansowanych technologii i lepszego dostosowania soczewek do indywidualnych potrzeb pacjentów.
Oprócz standardowych soczewek monofokalnych i multifokalnych, coraz większą popularność zdobywają soczewki toryczne, które skutecznie korygują astygmatyzm, a także akomodacyjne soczewki, które umożliwiają pacjentom swobodne widzenie na różnych odległościach.
Warto również zauważyć, że postępy w diagnostyce przedoperacyjnej pozwalają na dokładniejsze pomiary oraz lepsze planowanie zabiegów, co ma kluczowe znaczenie dla sukcesu operacji.
W 2024 roku zaleca się, aby pacjenci z zaćmą regularnie konsultowali się ze swoimi lekarzami, aby omówić najlepsze opcje leczenia i dostosować plan działania do ich indywidualnych potrzeb oraz stylu życia.
