Odkrycie dotyczące mózgu może przynieść nową nadzieję palaczom, którzy zmagają się z trudnościami w rzuceniu nałogu. Naukowcy w artykule opublikowanym w renomowanym czasopiśmie opisują, jak zidentyfikowane obwody mózgowe są odpowiedzialne za lęk towarzyszący odstawieniu nikotyny.
Starszy autor, Andrew Tapper, profesor psychiatrii na University of Massachusetts Medical School (UMMS), podkreśla:
«Zwiększony lęk to wyraźny objaw odstawienia nikotyny, który często prowadzi do nawrotu u palaczy próbujących rzucić palenie».
On oraz jego zespół zidentyfikowali obwody w mózgu, które wydają się być specjalnie zaprojektowane, aby nasilać lęk w trakcie procesu odstawienia nikotyny.
Zespół odkrył również szereg powiązanych funkcji w mózgu, które wywołują uczucie niepokoju podczas odstawiania nikotyny.
Sugerują, że ich badania mogą otworzyć nowe możliwości terapeutyczne, które pomogą złagodzić lub nawet zapobiec odczuwaniu lęku w trakcie odstawienia nikotyny.
Ta nowa praca opiera się na wynikach badań prowadzonych przez kilka ostatnich lat – zarówno na UMMS, jak i w Scripps Research Institute w La Jolla w Kalifornii.
Wyniki badań z 2013 roku, w których prof. Tapper i współpracownicy wykazali, że określony zestaw komórek w regionie mózgu zwanym jądrem międzypręgowym powoduje fizyczne objawy odstawienia nikotyny, takie jak bóle głowy, nudności oraz bezsenność, stanowiły ważny krok naprzód.
Zespół był zaskoczony odkryciem, że obszar jądra międzynautkowego, który jest aktywowany podczas lęku związanym z odstawieniem, różni się od podregionu, który wcześniej uznano za powiązany z wycofaniem nikotyny.
Naukowcy byli również zaskoczeni, że sygnały z dwóch innych obszarów mózgu łączą się w jądrze międzyprzedsionkowym, aby wywołać aktywność komórek mózgowych, która prowadzi do odczuwania niepokoju.
Jeden z tych sygnałów pochodzi z brzusznej części nakrywki – grupy komórek w centrum mózgu – która jest zazwyczaj związana z nagrodą i przyjemnością. Badania pokazują, że ten obszar aktywuje komórki mózgowe w jądrze międzyprzedsionkowym za pomocą czynnika uwalniającego kortykotropiny (CRF) – substancji chemicznej, która jest uwalniana w odpowiedzi na stres.
Inny sygnał pochodzi od przyśrodkowej habenuli i stymuluje komórki w jądrze międzypojemnym poprzez uwalnianie glutaminianu – substancji chemicznej, która jest najczęściej używana przez komórki mózgowe do przekazywania sygnałów. W tym przypadku obecność CRF w komórkach jądra przerywnikowego wydaje się zwiększać działanie glutaminianu.
Zmniejszenie stymulacji międzypęłyowych komórek jądra złagodziło niepokój u myszy
W dalszych badaniach zespół stwierdził, że mogą złagodzić lęk u myszy poprzez zmniejszenie stymulacji komórek w jądrze międzyłańcuchowym, co sugeruje, że podobne podejście mogłoby być zastosowane u ludzi.
Prof. Tapper podkreśla, że zarówno sygnały – CRF z brzusznej części nakrywki, jak i glutaminian z przyśrodkowej habenuli – wydają się kluczowe i mogą stanowić potencjalne cele terapeutyczne:
«Moglibyśmy złagodzić lęk podczas odstawiania nikotyny, zapobiegając syntezie czynnika uwalniającego kortykotropiny w brzusznym obszarze nakrywowym lub poprzez ograniczanie wpływu przyśrodkowej habenuli na jądro międzyprzedsionkowe.»
Prof. Tapper zaznacza, że istnieją już leki blokujące receptory CRF, które mogłyby być zastosowane w terapii. Dodaje, że receptory te są już powiązane z lękiem i depresją, co sprawia, że wyniki ich badań mogą mieć szerokie implikacje dla terapii zaburzeń lękowych.
Zespół planuje teraz zbadać interakcje między lękiem, stresem, nagrodą a procesem uzależnienia i sprawdzić, czy obwody, które zidentyfikowali, odnoszą się ogólnie do lęku wywołanego stresem, czy tylko do tego związane z odstawieniem nikotyny.
We wrześniu 2014 roku dowiedzieliśmy się, w jaki sposób naukowcy odkryli, że odstawienie nikotyny zmniejsza reakcję na nagrody, a efekt ten był szczególnie silny u palaczy z historią depresji.
Najświeższe badania i przyszłość terapii
W 2024 roku nowe badania potwierdzają, że zrozumienie mechanizmów neurobiologicznych związanych z odstawieniem nikotyny jest kluczowe dla rozwoju skutecznych terapii. W badaniach opublikowanych w renomowanych czasopismach naukowych podkreślono znaczenie integracji podejść farmakologicznych z psychologicznymi, aby stworzyć kompleksowe programy wsparcia dla osób rzucających palenie. Analizy wskazują na potrzebę dalszego eksplorowania roli neuroprzekaźników w procesie uzależnienia oraz ich wpływu na emocje i zachowania. Ostatecznie, celem jest nie tylko złagodzenie lęku, ale również poprawa jakości życia osób, które z determinacją podejmują walkę z nałogiem.
