Przewlekła obturacyjna choroba płuc, znana jako POChP, to postępująca dolegliwość, która objawia się trudnościami w oddychaniu, szczególnie w związku z ograniczeniem zdolności do opróżnienia płuc. Choroba ta obejmuje zarówno przewlekłe zapalenie oskrzeli, jak i rozedmę płuc.
Do najczęstszych symptomów POChP należą duszność, przewlekły kaszel, który często towarzyszy wydzielaniu flegmy, a także nawracające infekcje dolnych dróg oddechowych.
Siedem faktów dotyczących POChP
1. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), w 2015 roku na POChP zmarło około 3 milionów ludzi na całym świecie, co stanowi 5 procent wszystkich zgonów w tym roku. 
WHO przewiduje, że w ciągu najbliższej dekady liczba zgonów z powodu POChP wzrośnie o ponad 30 procent na całym świecie. Ponad 90 procent zgonów związanych z POChP występuje w krajach o niskim dochodzie, gdzie brak jest skutecznych strategii zapobiegania i leczenia.
Z danych National Institutes of Health (NIH) wynika, że w 2013 roku w Stanach Zjednoczonych zdiagnozowano POChP u około 12 milionów osób, z których większość miała co najmniej 40 lat. Z kolei Fundacja POChP podaje, że około 70 procent pacjentów w USA cierpiących na POChP jest poniżej 65. roku życia.
2. Obecnie więcej kobiet niż mężczyzn choruje na POChP. Według American Lung Association, ponad 7 milionów kobiet w USA cierpi na tę chorobę, a wiele innych nie zostało jeszcze zdiagnozowanych. W ciągu ostatnich 30 lat liczba kobiet zmarłych na POChP wzrosła o 400 procent. Od 2000 roku w USA więcej kobiet niż mężczyzn umiera z powodu tej choroby.
Statystyki American Lung Association pokazują, że palące kobiety są około 22 razy bardziej narażone na śmierć z powodu POChP w porównaniu do tych, które nie palą. Ponadto palenie w młodszym wieku wiąże się z rozwojem cięższej postaci POChP oraz zwiększonym ryzykiem nowotworów, takich jak rak szyjki macicy, nerki, pęcherza czy raki głowy i szyi.
3. Najważniejszym czynnikiem ryzyka POChP jest dym tytoniowy, zarówno z palenia, jak i z biernego palenia. Podczas palenia papierosa wydziela się ponad 7000 szkodliwych substancji chemicznych, które osłabiają zdolności obronne płuc przed infekcjami oraz prowadzą do stanów zapalnych. Z czasem dochodzi do zwężenia dróg oddechowych, co przyczynia się do obrzęku i uszkodzenia tkanki płucnej, a w konsekwencji do rozwoju POChP.
4. POChP może mieć także podłoże genetyczne. Niektórzy pacjenci cierpią na niedobór alfa-1 antytrypsyny (A1AD), co jest rzadką, ale istotną przyczyną rozwoju rozedmy płuc związanej z POChP. Antytrypsyna alfa-1, białko produkowane w wątrobie, chroni płuca. Jej niedobór zwiększa ryzyko rozwoju choroby płuc w młodszym wieku, a także problemów z wątrobą.
5. Istnieją cztery etapy progresji POChP, od łagodnego do bardzo ciężkiego. Na początku choroby objawy mogą być różne. Pacjenci powinni być czujni na ciągły kaszel, szczególnie gdy towarzyszy mu wydzielanie dużej ilości śluzu. Duszność, nawet podczas wykonywania prostych czynności, a także częste infekcje dróg oddechowych, to także istotne sygnały ostrzegawcze.
Inne objawy to świszczący oddech oraz uczucie ucisku w klatce piersiowej. W ciężkich przypadkach pacjenci mogą mieć trudności z mówieniem, oddychaniem, a nawet z wykonywaniem podstawowych czynności. Mogą wystąpić objawy sinicy, czyli niebieskie lub szare zabarwienie warg czy paznokci, co wskazuje na niski poziom tlenu we krwi.
6. Diagnostyka POChP może być skomplikowana, ponieważ niektórzy pacjenci nie doświadczają objawów, aż do zaawansowanych stadiów choroby, a objawy mogą przypominać inne stany zdrowotne. 
Głównym badaniem czynności płuc, stosowanym w diagnostyce POChP, jest spirometria. Pacjent wykonuje głęboki wdech, a następnie wydmuchuje powietrze jak najsilniej do rurki połączonej z urządzeniem zwanym spirometrem. To pozwala zmierzyć ilość powietrza, które pacjent jest w stanie wydmuchać oraz szybkość tego procesu, co jest kluczowe dla oceny ciężkości choroby.
7. U niektórych pacjentów z POChP występują trudności w uzyskiwaniu wystarczającej ilości tlenu oraz w eliminowaniu dwutlenku węgla, co prowadzi do zaburzeń równowagi gazowej w organizmie. W takich przypadkach terapia tlenowa staje się niezbędna, aby zapobiec niebezpiecznemu obniżeniu poziomu tlenu oraz zmniejszyć obciążenie serca.
Dla pacjentów palących, zdiagnozowanych z POChP, najważniejszym krokiem jest rzucenie palenia oraz ściśle przestrzeganie zaleceń lekarza. Powinno się unikać wszelkich czynników drażniących płuca, takich jak bierne palenie, zanieczyszczenia czy alergeny. Regularne wizyty kontrolne i przestrzeganie planu leczenia są kluczowe.
Pacjenci z POChP powinni zwracać szczególną uwagę na codzienne objawy oraz mieć plan działania w razie nagłych wahań stanu zdrowia. Każda zmiana lub zaostrzenie objawów powinny być zgłaszane lekarzowi.
Trzy mity o POChP
1. Powszechnym mitem jest przekonanie, że POChP jest wyłącznie chorobą palaczy. To nieprawda. 
Jak twierdzi NIH, 10-20 procent pacjentów z POChP nigdy nie paliło tytoniu. Oprócz palaczy, ryzyko rozwinięcia POChP dotyczą również osób narażonych na bierne palenie oraz na inne zanieczyszczenia w środowisku i w miejscach pracy.
Z danych Fundacji POChP wynika, że osoby narażone na zanieczyszczenie powietrza w miejscu pracy odpowiadają za 19,2 procent przypadków POChP. Są również osoby, które rozwijają POChP bez jakiejkolwiek znanej ekspozycji na czynniki ryzyka.
2. Innym powszechnym mitem jest przekonanie, że POChP jest chorobą nieuleczalną. Chociaż nie istnieje lekarstwo na POChP, to dostępne są terapie, leki oraz zmiany stylu życia, które mogą znacząco spowolnić postęp choroby i poprawić jakość życia pacjentów.
Ważne jest, aby POChP była leczona jak najszybciej, aby uniknąć dodatkowych komplikacji. Pacjenci z POChP są bardziej podatni na infekcje dróg oddechowych, takie jak przeziębienie, grypa czy zapalenie płuc, co dodatkowo utrudnia oddychanie i prowadzi do uszkodzenia tkanki płucnej. Często występują też powikłania, takie jak choroby serca, nadciśnienie, cukrzyca czy depresja, a ryzyko rozwoju raka płuc również rośnie.
3. Osoby z POChP nie powinny myśleć, że ich choroba uniemożliwia im aktywne życie. Nawet w zaawansowanej fazie POChP istnieją sposoby na poprawę jakości życia. Choć wymaga to zaangażowania i cierpliwości, to pacjenci mogą prowadzić satysfakcjonujące życie.
Indywidualny plan leczenia zależy od stadium i ciężkości POChP. Warto wprowadzać zmiany w stylu życia, takie jak rzucenie palenia, zdrowa dieta oraz aktywność fizyczna, w tym rehabilitacja płucna. Lekarze mogą przepisać leki, takie jak leki rozszerzające oskrzela oraz steroidy, które pomagają w otwieraniu dróg oddechowych oraz zmniejszają stan zapalny, co ułatwia oddychanie.
Aktualne badania i wskazówki o POChP w 2024 roku
W 2024 roku zwraca się szczególną uwagę na znaczenie wczesnej diagnozy i interwencji w leczeniu POChP. Badania wskazują, że regularne kontrole spirometryczne mogą znacząco poprawić jakość życia pacjentów oraz wydłużyć ich przeżycie. Nowe terapie, takie jak leki biologiczne, zaczynają być wprowadzane do praktyki klinicznej, co otwiera nowe możliwości w walce z tą chorobą.
Zgodnie z nowymi wytycznymi, pacjenci powinni być intensywnie edukowani na temat swojego stanu zdrowia oraz sposobów zarządzania objawami. Programy rehabilitacji płucnej, które obejmują ćwiczenia fizyczne oraz wsparcie psychiczne, pokazują obiecujące wyniki w redukcji objawów i poprawie funkcjonowania pacjentów.
Dodatkowo, badania nad związkami między POChP a chorobami serca są wciąż prowadzone, co sugeruje, że kompleksowe podejście do pacjentów z POChP, uwzględniające również aspekt kardiologiczny, może przynieść korzyści w leczeniu i zapobieganiu powikłaniom.
