Nadmierna czujność jest stanem podwyższonej czujności połączonej z zachowaniem, które ma na celu zapobieganie niebezpieczeństwu. Ale jakie są jej główne objawy i jak można je leczyć?
Ludzie mogą mylić nadpobudliwość z powodu paranoi, ponieważ osoba doświadczająca nadmiernej czujności może wykazywać pewne zachowania, które wydają się paranoidalne. Istnieją jednak różnice między tymi warunkami.
Zrozumienie hiperważności może pomóc ludziom uzyskać dostęp do odpowiedniego rodzaju pomocy i lepiej zarządzać ich objawami. W tym artykule omówiono objawy, przyczyny i sposoby leczenia hiperwizjatyki.
Czym jest nadmierna czujność?
Osoby doświadczające nadmiernej czujności są niezwykle wrażliwe na środowisko i ludzi wokół nich.
Nie jest to warunek sam w sobie, ale sposób zachowania, który może być spowodowany przez traumę lub podstawowy problem ze zdrowiem psychicznym.
Kiedy ktoś doświadcza nadpobudliwości, ich podświadomość stale przewiduje niebezpieczeństwo. W rezultacie ich zmysły są w stanie wysokiej gotowości, gotowi wykryć i zareagować na każde niebezpieczeństwo.
Sytuacje, które próbują wykryć, mogą być następujące:
- fizyczne niebezpieczeństwo
- powtórka traumatycznego wydarzenia
- coś złego w związku
Ta super czujność sprawia, że ludzie czują się nadopiekuńczo i zachowują się tak, jakby za rogiem zawsze istniało zagrożenie.
Zwykle nie reagują na prawdziwe zagrożenie. Przeciwnie, ich mózg przesadnie analizuje i reaguje na nie z ich zmysłów.
Nadpobudliwość może być objawem:
- zespół stresu pourazowego (PTSD)
- niepokój
- inne schorzenia psychiczne
Nadpobudliwość kontra paranoja
Sposób, w jaki ludzie zachowują się, gdy doświadczają hiperigencji, może wydawać się podobny do paranoi. Istnieją jednak istotne różnice między dwoma stanami psychicznymi:
- Złudzenie a bycie na baczności: w paranoi ludzie mają określone, nieprawdziwe przekonania, że pewne osoby lub rzeczy chcą je zdobyć. Ludzie doświadczający hiperwizji nie mają jednak stałych wierzeń na temat konkretnej rzeczy. Nie są urojeni, ale tylko w stanie wysokiej gotowości.
- Teraz vs w przyszłości: w paranoi ludzie mają urojeniowe przekonanie, że ktoś lub coś próbuje je skrzywdzić teraz, w teraźniejszości. W nadmiernej czujności ludzie mają się na baczności w oczekiwaniu na coś złego dzieje się w przyszłości.
- Brak świadomości a wgląd: w paranoi ludzie nie będą świadomi, że cierpią na chorobę i mogą wierzyć, że ich iluzje są prawdziwe. W przypadku nadmiernej czujności ludzie często mają świadomość, że nie ma obiektywnego powodu, aby być na krawędzi, ale mimo to trudno jest się zrelaksować.
Objawy
Istnieją pewne fizyczne symptomy nadaktywności, ale większość objawów ma charakter behawioralny. Poniżej przedstawiono fizyczne objawy i zachowania osób, które mogą wykazywać nadpobudliwość.
Objawy fizyczne
Nie wszyscy, którzy doświadczają hiperważności, wykazują objawy fizyczne, ale niektórzy tak.
Kiedy ludzie wykazują fizyczne objawy, mogą obejmować:
- rozszerzone źrenice
- oddychanie bardzo szybko
- wydaje się niespokojny
- wyzysk
- o szybkim biciu serca
Objawy behawioralne
Sposób, w jaki dana osoba zachowuje się, gdy doświadcza hiperprzestępczości, może się różnić. Jednak często występują typowe zachowania.
Osoby z nadwagą mogą:
- sprawdzaj ich otoczenie i trudno jest skupić się na rozmowach
- łatwo się wystraszyć i skakać lub krzyczeć na rzeczy, które słyszą lub nagle widzą
- przesadnie reaguje na to, co dzieje się wokół nich w sposób, który może wydawać się wrogi
- znajdowanie przytłaczających lub hałaśliwych środowisk przytłaczających
- Przyjrzyj się uważnie ludziom, aby sprawdzić, czy trzymają broń
- przesłonić sytuacje i uwierzyć, że są gorsze niż oni
- przeceniają szanse na to, że coś złego dzieje się z nimi fizycznie lub w ich związkach
- być zbyt wrażliwym na ton i wyrażenia ludzi, biorąc je osobiście
- mieć kłopoty z zasypianiem lub pozostaniem w uśpieniu
Komplikacje
Ze względu na sposób, w jaki nadmierna czujność może powodować zachowanie ludzi, mogą pojawić się długotrwałe komplikacje. Obejmują one:
- obsesyjne wzorce zachowań
- wyczerpanie fizyczne i psychiczne
- trudność w relacjach
- problemy w miejscu pracy
- unikanie sytuacji społecznych
Przyczyny
Nadmierna czujność jest sposobem, w jaki mózg chroni ciało przed niebezpieczeństwem. W związku z tym osoby walczące w wojsku lub doświadczające przemocy w domu mogą wykazywać nadgorliwość z uzasadnionego powodu.
Jednak nadmierna czujność może się również zdarzyć, gdy nie ma rzeczywistego, fizycznego zagrożenia. Kiedy tak się dzieje, jest to wynikiem stanu zdrowia psychicznego.
Warunki zdrowia psychicznego, które mogą powodować nadpobudliwość obejmują:
PTSD
PTSD to zaburzenie lękowe, które ludzie mogą rozwinąć po doświadczeniu traumatycznego lub zagrażającego życiu zdarzenia. Zdarzenia, które mogą powodować PTSD to:
- bitwa wojskowa
- śmierć bliskiej osoby
- napaść na tle seksualnym
- poważne wypadki
- długotrwałe zastraszanie
Nadciśnienie jest kluczową cechą PTSD, ponieważ ludzie obawiają się ponownego przeżycia traumy. Może to spowodować ciągłą czujność w oczekiwaniu na ponowną traumę.
Niepokój
Osoby ze zdiagnozowanym uogólnionym zaburzeniem lękowym (GAD) lub lękiem społecznym mogą doświadczać nadmiernej czujności. Najczęściej dzieje się tak w nowych sytuacjach lub gdy spotykają nowych ludzi.
Istnieje jednak pewna debata, czy lęk powoduje nadpobudliwość, czy też zaburzenia lękowe wynikają z zachowania nadmiernej czujności. Badania przeprowadzone w 2009 r. Na szczurach wykazały, że stan nadmiernej czujności czyni je bardziej podatnymi na lęk.
Konieczne są dalsze badania, aby zrozumieć, czy nadpobudliwość jest objawem, czy przyczyną zaburzeń lękowych.
Inne warunki zdrowia psychicznego
Nadwrażliwość może również wystąpić u osób z innymi schorzeniami psychicznymi. Mogą to być:
- schizofrenia
- nerwica natręctw
- choroba afektywna dwubiegunowa
Wyzwalacze
Istnieją typowe czynniki wyzwalające, które mogą wywoływać zachowania hiperaktywne u tych, którzy są nim dotknięci. Te wyzwalacze obejmują:
- uczucie klaustrofobii
- zatłoczone środowiska
- niepewne sytuacje
- przypomnienia przeszłej traumy
- kłótnie i krzyki
- krytyka lub zażenowanie
- konkurencyjne wymagania lub oczekiwania
- chaotyczne zachowanie innych osób
- uczucie, jakby zostały porzucone
- odczuwanie lub przewidywanie bólu
- będąc emocjonalnie strapionym
Leczenie
Pierwszym krokiem w leczeniu, jeśli dana osoba doświadcza nadpobudliwości z powodu przemocy domowej lub walki wojskowej, jest usunięcie ich z niebezpiecznego środowiska.
Gdy ktoś doświadcza nadpobudliwości ze względu na stan zdrowia psychicznego, inne metody leczenia mogą pomóc:
- Terapia: Lekarz może skierować osoby na terapię, aby pomóc w leczeniu stanu psychicznego, który powoduje ich nadmierną czujność. Terapie, które mogą pomóc w terapii poznawczo-behawioralnej (CBT) w leczeniu niepokoju lub ekspozycji na PTSD.
- Leki: Lęk i PTSD można leczyć za pomocą beta-blokerów, leków przeciwdepresyjnych lub przeciwlękowych. Schizofrenia lub dwubiegunowa może być leczona lekami przeciwpsychotycznymi.
Techniki zarządzania
Oprócz przyjmowania leków, jeśli są one przepisywane i uczestniczenia w terapii, jeśli zostały skierowane, ludzie mogą szukać innych sposobów radzenia sobie z nadpobudliwością.
Poniższe techniki należą do tych, które mogą pomóc:
- Relaksacja: ćwiczenia z głębokim oddychaniem lub joga mogą pomóc odprężeniu i zmniejszyć lęk, aby ludzie mogli lepiej radzić sobie z objawami.
- Ćwiczenie: Regularne uwalnianie endorfin może pomóc w zmniejszeniu lęku.
- Uważność: Świadomość tego, jak się czują i skupiają się na chwili, może pomóc ludziom monitorować i zmniejszać ich nadmierne zachowanie.
- Komunikacja: pomocna może być prezentacja tego, co czują do innych i gotowość zaakceptowania informacji zwrotnej o czasie, w którym mogą reagować zbyt gwałtownie.
- Obiektywność: szukanie obiektywnych dowodów, czy istnieje potrzeba bycia tak czujnym, może pomóc ludziom w monitorowaniu ich nadmiernego zachowania.
