Dietyloamid kwasu lizergowego, powszechnie znany jako LSD, to nielegalny lek, który zmienia zmysły i wywołuje halucynacje. Został po raz pierwszy zsyntetyzowany w 1938 roku przez szwajcarskiego chemika Alberta Hofmana, początkowo w celu leczenia depresji oddechowej. W 1943 roku Hofman przypadkowo odkrył jego halucynogenne właściwości, gdy wchłonął substancję przez skórę.
Przez następne 15 lat LSD stosowano jako środek znieczulający i wspomagający psychoanalizę. Jednak kontrkultura lat sześćdziesiątych doprowadziła do jego wykorzystania w celach rekreacyjnych. Opowieści o psychedelicznych «podróżach», psychotycznych zachowaniach i przypadkowych aktach przemocy zyskały uwagę mediów, co skutkowało zakazem LSD w 1967 roku, klasyfikując go jako narkotyk Schedule 1 bez żadnego dopuszczalnego użytku medycznego. Od 1970 roku jego popularność znacznie spadła.
Obecnie LSD pozostaje nielegalne w Stanach Zjednoczonych i innych krajach. Użytkownicy często określają ten środek jako kwas, purpurową mgiełkę, kropki lub bibułę.
Szybkie fakty na temat LSD
Oto kilka kluczowych punktów dotyczących LSD. Więcej szczegółów znajduje się w głównym artykule.
- Naturalnie występujące halucynogeny były używane od tysięcy lat w różnych rytuałach kulturalnych.
- W 2013 roku około 1,3 miliona osób w wieku 12 lat lub starszych, czyli 0,5 procent populacji w USA, wykorzystało halucynogeny.
- LSD jest silnym i nielegalnym halucynogenem, który zaciera granicę między percepcją a wyobraźnią.
- Zastosowanie może wywołać początek schizofrenii u osób predysponowanych do tego schorzenia.
- Efekty mogą trwać do 12 godzin.
Czym jest LSD?
LSD to nielegalny, półsyntetyczny lek łączący substancje naturalne i wytworzone przez człowieka. Otrzymuje się go z sporyszu, grzyba rosnącego na niektórych ziarnach, oraz z dietyloamidu, chemicznego związku organicznego.
Substancja ta stymuluje produkcję serotoniny w korze mózgowej oraz w głębokich strukturach mózgu, aktywując receptory serotoninowe. Te receptory są kluczowe dla wizualizacji i interpretacji rzeczywistego świata. Dodatkowa serotonina pozwala na przetwarzanie większej ilości bodźców, co w normalnych warunkach byłoby odfiltrowane przez nasz mózg. W przypadku LSD ten mechanizm przestaje działać.
Nadmiar stymulacji prowadzi do istotnych zmian w myśleniu, percepcji i emocjach, co manifestuje się jako halucynacje. Sensacje wydają się prawdziwe, ale są jedynie wytworami umysłu.
Halucynacje mogą dotyczyć jednego lub więcej z pięciu zmysłów i mogą prowadzić do zjawiska znanego jako synestezja, gdzie osoby zgłaszają «słuchanie» kolorów czy «widzenie» dźwięków.
Użytkownicy LSD często dzielą się swoimi doświadczeniami, które mogą być określane jako dobre lub złe «wycieczki».
Wpływ na percepcję
LSD wywołuje szereg zmian percepcyjnych, które wpływają na wzrok, dotyk, emocje i myślenie. Efekty wizualne obejmują intensywne, żywe kolory, niewyraźne widzenie oraz zniekształcone kształty i kolory obiektów oraz twarzy, a także aureole światła.
Zmiany dotykowe mogą obejmować uczucie drżenia, nacisku oraz zawroty głowy. Natomiast zmiany nastroju mogą prowadzić do euforii, błogości, spokoju, senności, a także do niepokoju, rozpaczy oraz zamętu, przy czym zmiany te mogą być gwałtowne.
Myślenie pod wpływem LSD może być zniekształcone, co skutkuje zmienionym postrzeganiem czasu: może być postrzegane jako szybsze lub wolniejsze, a także prowadzić do niezwykłych wglądów lub przerażających myśli.
LSD jest bezbarwne i bezwonny, a dawka równa dwóm ziarnom soli wystarcza do wywołania efektów działania leku. Przyjmuje się je doustnie w postaci kapsułek, pigułek, kostek cukru, gumy do żucia lub płynnych kropli przeniesionych na kolorowy papier bibułowy. Średnia dawka rekreacyjna wynosi od 25 do 80 mikrogramów (mcg).
Początek halucynacji występuje w ciągu 60 minut, a ich efekty mogą trwać od 6 do 12 godzin.
Inne krótkoterminowe skutki
Fizyczna stymulacja wywołana przez LSD prowadzi do rozszerzania źrenic, a także wzrostu ciśnienia krwi, tętna i temperatury ciała.
Inne krótkoterminowe efekty obejmują:
- zawroty głowy i bezsenność
- zmniejszenie apetytu, suchość w ustach i nadmierne pocenie się
- drętwienie, osłabienie oraz drżenie
Mimo to głównie wpływa na umysł, wywołując zaburzenia widzenia oraz zmysłowe halucynacje i złudzenia. Nieprzewidywalność «podróży» stanowi istotne niebezpieczeństwo, ponieważ reakcje na lek mogą być bardzo różne w zależności od osoby.
Mentalność użytkownika, jego otoczenie, poziom stresu, oczekiwania, myśli i nastrój w chwili przyjmowania leku mają znaczący wpływ na jego działanie. Efekty mogą obejmować poczucie dobrego samopoczucia, wrażenie bycia poza ciałem, kreatywne wglądy, rozwiązywanie problemów, odkrywanie sensu oraz mistyczne doświadczenia.
Z drugiej strony «zła podróż» może być niczym innym jak koszmarnym przeżyciem, przypominającym psychozę, z którego nie można uciec. Często towarzyszy jej skrajny strach, paranoja, uczucie oddzielenia od siebie, a także przekonanie, że umiera się lub jest w piekle.
Mogą także wystąpić ataki paniki, epizody psychotyczne, niepokojące stany lękowe, paranoja, a także bóle i uczucia śmierci lub szaleństwa.
Ciężkie lub zagrażające życiu efekty fizyczne występują jedynie przy dawkach przekraczających 400 mcg, jednak efekty psychologiczne mogą prowadzić do ryzykownych zachowań, co może skutkować poważnymi obrażeniami, a nawet śmiercią.
Ponieważ użytkownicy nie mają kontroli nad czystością substancji, przewidywanie jej wpływu na organizm i umysł jest niezwykle trudne.
Długotrwałe skutki
Tolerancja na LSD rozwija się szybko, co oznacza, że konieczność zwiększenia dawki w celu uzyskania pożądanego efektu jest powszechna. Jeśli dana dawka jest przyjmowana codziennie przez trzy dni z rzędu, do trzeciego dnia nie wystąpi żadna reakcja.
LSD nie wywołuje uzależnienia fizycznego, co oznacza, że objawy odstawienia nie występują po zaprzestaniu jego stosowania, ale może rozwinąć się uzależnienie psychiczne.
Jednym z poważnych zagrożeń jest to, że LSD może wywołać długotrwały stan psychotyczny lub schizofrenię u osób z predyspozycjami do tych zaburzeń.
Retrospekcje, znane również jako utrzymujące się zaburzenie percepcji (HPPD), oraz poważna dezorientacja, mogą wystąpić już po jednej dawce. Przyczyny tego zjawiska pozostają nieznane.
Czy LSD należy przeklasyfikować?
Produkcja i sprzedaż LSD są nielegalne w wielu krajach, jednak niektórzy eksperci domagają się ich przeklasyfikowania, sądząc, że substancja ta może mieć zastosowanie w badaniach oraz w opracowywaniu klinicznych terapii.
W 2016 roku naukowcy zaproponowali zastosowanie pojedynczych dawek naturalnie występującego halucynogenu, psilocybiny, w połączeniu z psychoterapią, aby zmniejszyć objawy lęku i depresji u pacjentów z nowotworem zagrażającym życiu. 29 pacjentów, którzy przyjmowali tę dawkę, doświadczało niższych wskaźników depresji i lęku do 7 tygodni w porównaniu z grupą kontrolną. Nie zaobserwowano poważnych działań niepożądanych dotyczących serca ani innych działań niepożądanych, a żaden z uczestników nie doświadczył długotrwałej psychozy ani utrzymującego się zaburzenia halucynogennego (HPPD).
Nowe badania i wnioski
W ostatnich latach zwiększyło się zainteresowanie badaniami nad LSD i innymi substancjami psychoaktywnymi w kontekście zdrowia psychicznego. Badania opublikowane w 2023 roku wykazały, że LSD może mieć potencjalne zastosowanie w leczeniu depresji oraz PTSD. W jednej z prób klinicznych, pacjenci otrzymujący LSD w połączeniu z terapią poznawczo-behawioralną zgłaszali znaczną poprawę w zakresie objawów depresyjnych w porównaniu do grupy kontrolnej.
Dodatkowo, nowe badania sugerują, że LSD może wspierać kreatywność i elastyczność myślenia, co czyni go interesującym narzędziem w terapii artystycznej. Uczestnicy badań zauważyli, że ich twórcze blokady uległy zmniejszeniu, a proces twórczy stał się bardziej intuicyjny i spontaniczny.
Warto jednak pamiętać, że stosowanie LSD wiąże się z ryzykiem, a jego nieprzewidywalne działanie sprawia, że konieczne są dalsze badania w celu zrozumienia pełnego zakresu skutków oraz potencjalnych korzyści terapeutycznych. Niezwykle ważne jest, aby badania te były prowadzone w kontrolowanych warunkach oraz pod ścisłym nadzorem specjalistów w dziedzinie zdrowia psychicznego.
