«Pokaż mi swoich przyjaciół, a powiem ci, kim jesteś» – brzmi powiedzenie, ale co, jeśli mógłbym przewidzieć twoje przyjaźnie na podstawie aktywności twojego mózgu? Dokładnie to zrobili naukowcy w nowym badaniu.
Popularna mądrość obfituje w stwierdzenia o tym, jak ukształtowały się przyjaźnie, takie jak «ptaki stada piór razem» czy «przyjaciele mają tę samą długość fali».
Jak się okazuje, dla tych odwiecznych koncepcji jest więcej niż tylko ziarno prawdy.
Nowe badanie przeprowadzone przez Carolyn Parkinson, asystentkę profesora psychologii na Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles, wykazuje, że mózgi przyjaciół reagują bardzo podobnie na te same bodźce.
Przyjaźń, podobnie jak relacje romantyczne, to zagadka naukowa: dlaczego zaprzyjaźniamy się z pewnymi ludźmi, a nie z innymi? Czy to dlatego, że nieświadomie wybieramy osoby, które są do nas podobne, takie jak te o podobnym wieku, płci czy poziomie wykształcenia?
Może przyjaźnie mają motywację polityczną opartą na instynktownym zrozumieniu hierarchii społecznej? Lub, jak chcielibyśmy wierzyć, wyjaśniają je bardziej złożone, intelektualne podobieństwa?
Badanie zespołu, opublikowane w prestiżowym czasopiśmie, dowodzi, że mamy skłonność do obcowania z ludźmi, których mózgi reagują w podobny sposób na te same zaprogramowane bodźce.
«Reakcje nerwowe na dynamiczne, naturalistyczne bodźce, takie jak filmy, mogą dać nam okno na swobodne, spontaniczne procesy myślowe ludzi» – mówi Carolyn Parkinson. «Nasze wyniki sugerują, że przyjaciele przetwarzają świat wokół siebie w wyjątkowo podobny sposób.»
Aktywność mózgu przewiduje zależności
Parkinson i jej zespół zrekrutowali 279 absolwentów, którzy zostali zapytani o swoje przyjaźnie i wskazali osoby z ich kohorty, które uważają za bliskie. Następnie naukowcy oszacowali «odległości społeczne między jednostkami» w sieci kohorty, używając «wzajemnie powiązanych więzów».
Aby zbadać, jak reakcje mózgu na ten sam zestaw bodźców wpłynęły na prawdopodobieństwo nawiązania przyjaźni, naukowcy przeprowadzili skanowanie funkcjonalne MRI (fMRI) na podgrupie 42 uczestników, podczas gdy pokazano im serię 14 filmów.
Filmy były prezentowane w tej samej kolejności wszystkim uczestnikom badania.
Następnie badacze przyjrzeli się parom studentów, porównując odpowiedzi zmierzone za pomocą fMRI z bodźcami, na które byli narażeni. To pozwoliło sprawdzić, czy uczestnicy, którzy określili się jako przyjaciele, także mieli podobne reakcje nerwowe.
Analiza potwierdziła, że przyjaciele mieli najbardziej podobne reakcje nerwowe, a ich aktywność mózgu wskazywała na zgodne odpowiedzi emocjonalne, sprzężenie zwrotne związane z uwagą oraz złożone rozumowanie.
Odkrycia te pozostały niezmienione po dostosowaniu do odpowiednich zmiennych, takich jak oportunizm uczestników (leworęczni i praworęczni), wiek i płeć biologiczna.
Co więcej, badanie wykazało, że reakcje neuronalne mogą również posłużyć do określenia dystansu społecznego między dwiema osobami.
«Jesteśmy gatunkiem społecznym» – zauważa Thalia Wheatley, autorka badań nad seniorami – «jeśli chcemy zrozumieć, jak działa ludzki mózg, musimy zrozumieć, jak mózg działa w połączeniu – jak kształtują się umysły wzajemnie.»
Naukowcy chcieliby teraz odkryć, gdzie leży przyczynowość w relacjach przyjacielskich. Czy szukamy ludzi, którzy podzielają nasz światopogląd, czy może nasze postrzeganie zmienia się, gdy angażujemy się w konkretne grupy społeczne?
Trzecią możliwością, którą biorą pod uwagę, jest to, że prawda może leżeć w połowie drogi: możemy zarówno szukać ludzi, którzy są do nas podobni, jak i zmieniać nasze postrzeganie, aby lepiej dopasować się do nowych więzi społecznych.
Najświeższe badania i odkrycia w 2024 roku
Nowe badania z 2024 roku ujawniają, że przyjaźnie nie tylko wpływają na nasze zdrowie psychiczne, ale także na nasze zdrowie fizyczne. Osoby z silnymi więzami społecznymi mają niższy poziom stresu, co przekłada się na lepsze funkcjonowanie układu odpornościowego. W badaniach stwierdzono, że ludzie, którzy regularnie utrzymują bliskie relacje, mają o 50% mniejsze ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych.
Dodatkowo, w kontekście pandemii COVID-19, zauważono, że osoby, które utrzymywały aktywne życie towarzyskie, lepiej radziły sobie z izolacją i miały mniejsze objawy depresyjne. Badania wykazały, że nawet w zdalnych interakcjach, takich jak wideorozmowy, można odnotować wzrost poziomu oksytocyny, hormonu szczęścia, co potwierdza znaczenie relacji międzyludzkich w trudnych czasach.
Warto również zauważyć, że najnowsze badania koncentrują się na wpływie technologii na nasze przyjaźnie. Wzrost platform społecznościowych zmienia dynamikę relacji, a badania pokazują, że chociaż mogą one ułatwiać nawiązywanie nowych znajomości, to jednak często prowadzą do powierzchownych więzi, które nie są tak satysfakcjonujące jak te zbudowane w tradycyjny sposób.
