Pochodzące z Indonezji goździki to suszone pąki kwiatowe z drzewa goździkowego. Są popularną przyprawą, którą ludzie używają w zupach, gulaszach, mięsach, sosach i potrawach z ryżu.
Ich nazwa pochodzi od łacińskiego słowa, co oznacza gwóźdź, ponieważ kształt suszonego goździka przypomina gwóźdź.
Ludzie od wielu lat stosują goździki w kuchni i medycynie tradycyjnej, ale dopiero niedawno naukowcy zaczęli badać ich potencjalne korzyści zdrowotne.
Czytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej na temat potencjalnych korzyści dla zdrowia, zastosowań i ryzyka goździków.
Korzyści zdrowotne wynikające z goździków
Goździki mają wiele potencjalnych korzyści zdrowotnych, w tym:
Zdrowie jamy ustnej
Naukowcy badają olej goździkowy jako naturalną metodę utrzymania zdrowia jamy ustnej ze względu na jego wpływ na płytki nazębne, zapalenie dziąseł i bakterie w jamie ustnej.
Badacze porównali skuteczność płukania jamy ustnej ziołowego, zawierającego goździk, bazylię i olejek z drzewa herbacianego, z dostępnym w handlu płukaniem jamy ustnej na bazie oleju.
Obydwa płyny do płukania jamy ustnej były skuteczne przeciwko płytce nazębnej i zapaleniu dziąseł, co wskazuje, że mogą one pomóc zmniejszyć zapalenie jamy ustnej i bakterie.
Naukowcy odkryli również, że płukanie jamy ustnej zawierające ząbek zmniejszyło liczbę szkodliwych bakterii bardziej niż komercyjne płukanie jamy ustnej.
Cukrzyca
W badaniu na myszach stwierdzono, że ekstrakt z goździków oraz nigerycyna, składnik tego ekstraktu, zmniejszają oporność na insulinę w komórkach mięśniowych.
Myszy z cukrzycą, które spożywały nigerycynę, miały mniejszą oporność na insulinę oraz poprawioną tolerancję glukozy, wydzielanie insuliny i funkcję komórek beta.
W innym badaniu na zwierzętach oceniano wpływ proszku z zarodków goździków na markery laboratoryjne w szczurzym modelu cukrzycy. Stwierdzono, że poziom cukru we krwi był niższy u szczurów, które otrzymywały proszek z goździków, w porównaniu do grupy kontrolnej, która nie otrzymała tego proszku.
Nowotwór
Wiele ziół i przypraw ma wysoką zawartość przeciwutleniaczy, substancji chemicznych, które przyczyniają się do zmniejszenia uszkodzeń komórek, mogących prowadzić do raka. Według badań, «zaledwie 1/2 łyżeczki zmielonego goździka zawiera więcej przeciwutleniaczy niż 1/2 szklanki borówek.»
W jednym badaniu laboratoryjnym naukowcy odkryli, że ekstrakt z goździków był w stanie spowolnić wzrost wielu typów ludzkich komórek nowotworowych. Wyciąg ten również zwiększał śmierć komórek w komórkach raka jelita grubego.
W tym samym badaniu przyjrzano się także wpływowi ekstraktu z goździków na wzrost guza u myszy. Guzy rosły znacząco mniej u myszy leczonych ekstraktem z goździków, w porównaniu do grupy kontrolnej.
W innym badaniu naukowcy badali wpływ różnych preparatów wyciągu z goździków na ludzkie komórki raka sutka. Odkryli, że olej goździkowy oraz wyciąg z goździków z etanolu są toksyczne dla komórek raka sutka.
Autorzy stwierdzili, że goździki mogą mieć korzystną rolę w przyszłości leczenia raka, ponieważ mogą prowadzić do śmierci komórek i spowolnionego namnażania komórek.
Otyłość
Naukowcy zbadali także goździki pod kątem ich potencjalnego wpływu na otyłość. W badaniu na myszach odkryto, że ekstrakt z goździków zmniejsza częstość występowania otyłości spowodowanej dietą wysokotłuszczową.
Myszy, które otrzymały ekstrakt z goździków, miały mniejszą masę ciała, mniej tłuszczu w jamie brzusznej oraz mniej tłuszczu w wątrobie niż te w grupie kontrolnej.
Zagrożenia, działania niepożądane i uwagi
Według National Center for Biotechnology Information, wiele zagrożeń związanych jest z olejem goździkowym. Może on powodować podrażnienie skóry, oczu i dróg oddechowych, a także reakcje alergiczne na skórze. Olej goździkowy jest również łatwopalny i może być śmiertelny, jeśli zostanie połknięty i przedostanie się do dróg oddechowych.
W jednym przypadku, 15-miesięczne dziecko doświadczyło niewydolności wątroby po spożyciu 10 mililitrów olejku goździkowego.
Kolejny incydent dotyczył 2-letniego dziecka, które wypiło 5-10 ml olejku goździkowego. Dziecko miało wiele problemów zdrowotnych, w tym śpiączkę, uszkodzenie wątroby i problemy z krzepnięciem krwi.
Goździki mogą również zwiększać ryzyko krwawienia lub nasilać reakcję organizmu na warfarynę. Ważne jest, aby omówić użycie jakichkolwiek produktów ziołowych z lekarzem, aby mogli oni przejrzeć potencjalne skutki uboczne i interakcje.
Używa
Goździki są znane ze swojego mocnego smaku i zapachu i można je kupić w postaci mielonej lub całych do użycia w kuchni.
Wiele potraw zawiera goździki, które są także składnikiem niektórych przypraw, jak ketchup i sos Worcestershire.
Niektóre perfumy wykorzystują goździki do aromatyzowania, a olejek goździkowy jest sprzedawany jako olejek eteryczny.
Goździki są powszechnie stosowane w Ayurveda, tradycyjnej indyjskiej medycynie. Używa się ich również tradycyjnie do wywoływania efektu znieczulającego.
Jak korzystać z goździków
Zmielone goździki można stosować podobnie jak cynamon i imbir, używając ich do przyprawiania jabłek, płatków owsianych, babeczek i ciasteczek.
Ten przepis na piernik z lukrem serowym wykorzystuje mielone goździki.
Goździki są czasem używane do produkcji chai, popularnej mieszanki herbaty, przypraw i mleka w Indiach i Pakistanie. Ten kardamonowy przepis imbirowy z chai zawiera goździki.
Goździki mogą być także stosowane w pikantnych potrawach, jak w tym przepisie na pieczonego kurczaka z karczochami, cynamonem i konserwowanymi cytrynami, a także w duszonej wołowinie z marchewką i rzepą.
Informacje o wartości odżywczej
Według krajowej bazy danych składników odżywczych Departamentu Rolnictwa Stanów Zjednoczonych, 2,1 g (g) lub 1 łyżeczka zmielonych goździków zawiera:
- 6 kilokalorii (kcal)
- 0,13 grama (g) białka
- 0,27 g całkowitej zawartości tłuszczu
- 1,38 g węglowodanów
- 0,7 g błonnika
Ta sama ilość mielonych goździków dostarcza także 1.263 miligramy (mg) manganu, co stanowi 63 procent dziennej wartości (DV) dla manganu.
Na wynos
Goździk to aromatyczna przyprawa, która może nadać smak wielu potrawom. Jego potencjalne korzyści lecznicze są badane, ale potrzebne są dalsze badania.
Podobnie jak w przypadku wszystkich produktów ziołowych, ludzie powinni omówić użycie i bezpieczeństwo goździków z lekarzem.
Nowe badania i odkrycia
W najnowszych badaniach z 2024 roku zwrócono uwagę na jeszcze szerszy zakres korzyści zdrowotnych płynących z goździków. Badania wskazują, że regularne spożywanie goździków może wspierać układ odpornościowy, co jest szczególnie ważne w obecnych czasach, kiedy nasza odporność jest wystawiana na próbę.
Ponadto, nowe dane sugerują, że goździki mogą mieć działanie przeciwzapalne, co może przyczynić się do zmniejszenia ryzyka wielu przewlekłych chorób, w tym chorób serca i cukrzycy typu 2.
Badania nad wpływem goździków na zdrowie psychiczne są również obiecujące. Wstępne wyniki sugerują, że ich regularne spożywanie może poprawiać nastrój oraz redukować objawy depresyjne i lękowe.
Warto również zauważyć, że goździki są bogatym źródłem błonnika, co wspiera zdrowie układu pokarmowego i może przyczynić się do lepszego trawienia.
Podsumowując, goździki to nie tylko smaczna przyprawa, ale także skarbnica zdrowia, którą warto włączyć do swojej diety. W miarę postępu badań, ich rola w medycynie naturalnej oraz codziennej diecie może stać się jeszcze bardziej znacząca.
