Osoby, które przeżyły udar lub mini-udar, a które nie doświadczają wczesnych powikłań, zwykle są wypisywane z usług profilaktyki wtórnej udaru mózgu. Jednak nowe badania pokazują, że te osoby pozostają w długoterminowym zwiększonym ryzyku udaru, ataku serca i śmierci przez co najmniej 5 lat od początkowego zdarzenia.
Starszy autor, dr Richard Swartz, neurolog z Sunnybrook Health Sciences Center w Ontario, Kanada, wraz z innymi kolegami przeprowadzili to istotne badanie. Ich wyniki zostały opublikowane w prestiżowym czasopiśmie.
Udar mózgu jest piątą najczęstszą przyczyną śmierci w Stanach Zjednoczonych, odpowiedzialną za ponad 130 000 zgonów rocznie. Co roku ponad 795 000 dorosłych w USA doświadcza udaru, a około 185 000 z nich to osoby, które miały wcześniej udar.
Według niektórych badań, ryzyko nawrotu udaru wzrasta wkrótce po początkowym udarze lub mini-udarze, zwykle w ciągu pierwszych 90 dni. Dlatego 90-dniowy okres po udarze lub TIA był kluczowym celem strategii zapobiegania wtórnego zarówno w praktyce badawczej, jak i klinicznej.
Badania populacyjne wykazały, że oprócz wysokiego ryzyka krótkoterminowego, ryzyko powtarzających się udarów mózgu i zgonów pozostaje podwyższone w perspektywie długoterminowej, z szacowanym ryzykiem 18% i 44% w ciągu 5 i 10 lat, odpowiednio, po początkowym udarze lub TIA.
«Istnieje realna potrzeba utrzymania strategii zmniejszania ryzyka, wsparcia medycznego oraz zdrowego stylu życia w perspektywie długoterminowej, nawet lata po łagodnym początkowym wydarzeniu» – mówi dr Swartz.
Chociaż dostępne są dane dotyczące oszacowań ryzyka wystąpienia działań niepożądanych we wczesnym okresie wysokiego ryzyka, niewiele jest informacji charakteryzujących ryzyko długoterminowe u osób, które nie doświadczają wczesnych komplikacji po udarze lub TIA.
Dr Swartz i jego zespół mieli na celu określenie długoterminowych zagrożeń u pacjentów, którzy przeżyli początkowy udar niedokrwienny i którzy nie doświadczyli dalszych niepożądanych zdarzeń przez 90 dni po wypisaniu ze szpitala lub oddziału ratunkowego.
Marker Przeżycia Udarowego o Ryzyku Długoterminowym
Badanie obejmowało dane z 26 366 pacjentów, którzy zostali zwolnieni z regionalnych ośrodków leczenia udarowego w Ontario w okresie od lipca 2003 do marca 2013 roku, po udarze mózgu lub TIA bez powikłań w ciągu pierwszych 90 dni.
Przypadki zostały dopasowane do 263 660 uczestników kontroli, czyli tych, którzy nie doświadczyli udaru mózgu, pod względem wieku, płci i położenia geograficznego.
Naukowcy odkryli, że grupa, która nie miała wczesnych powikłań, miała znacznie wyższe ryzyko powikłań odległych niż w grupie kontrolnej.
Po upływie 1 roku od początkowego zdarzenia u 9,5% pacjentów po udarze wystąpiło zdarzenie niepożądane, takie jak kolejny udar, zawał serca, dopuszczenie do opieki długoterminowej lub zgon. Odsetek osób, które doświadczyły zdarzeń niepożądanych, wzrósł do 23,6% po 3 latach i 35,7% po 5 latach.
«Te odkrycia podkreślają potrzebę długotrwałego zarządzania modyfikowalnym ryzykiem, takim jak wysokie ciśnienie krwi, monitorowanie i leczenie nieregularnych rytmów serca, rzucenie palenia i aktywność fizyczna» – mówi dr Richard Swartz.
Długoterminowe strategie redukcji ryzyka mogą obejmować programy rehabilitacji kardiologicznej, które są dostosowane do osób, które przeżyły udar mózgu przez lata, w przeciwieństwie do miesięcy po ich udarze. Długoterminowe zarządzanie może być również włączone do podstawowej opieki zdrowotnej.
«Dla osób, które przeżyły udar lub TIA, długotrwałe ryzyko nawrotu udaru było szczególnie wysokie, co wskazuje, że nawrót udaru mózgu jest najważniejszym możliwym do zmienienia rezultatem» – podsumowują naukowcy.
Najważniejsze Wnioski z Badań z 2024 Roku
Najnowsze badania z 2024 roku podkreślają znaczenie zintegrowanych podejść do zarządzania pacjentami po udarze. Zgodnie z danymi, pacjenci, którzy regularnie uczestniczą w programach rehabilitacyjnych, mają o 30% mniejsze ryzyko nawrotu udaru w porównaniu do tych, którzy nie korzystają z takiej pomocy. Warto również zwrócić uwagę na postępy w telemedycynie, które umożliwiają lekarzom lepsze monitorowanie stanu pacjentów oraz dostosowywanie terapii w czasie rzeczywistym.
Dodatkowo, badania wykazały, że zdrowa dieta, bogata w kwasy omega-3 oraz regularna aktywność fizyczna, mogą znacząco zmniejszyć ryzyko nawrotu udaru. Eksperci zalecają również wprowadzenie programów wsparcia psychologicznego, które pomagają pacjentom radzić sobie z lękiem i depresją, często towarzyszącymi życiu po udarze. Ostatecznie, zrozumienie tych długoterminowych zagrożeń i wdrażanie skutecznych strategii prewencyjnych jest kluczowe dla poprawy jakości życia pacjentów oraz zmniejszenia ryzyka powikłań.
