Osoby chorujące na cukrzycę często słyszą, że powinny unikać słodyczy i innych pokarmów zawierających cukier, ponieważ mogą one powodować wzrost poziomu glukozy we krwi. Ale co z miodem? Czy może być on zdrową alternatywą dla cukrów i słodyczy, które często są źródłem obaw?
Poziom cukru we krwi, zwany również glikemią, to ilość glukozy obecnej w krwiobiegu. Glukoza jest kluczowym źródłem energii dla organizmu, ale jej nadmiar może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych.
Insulina, hormon wydzielany przez trzustkę, odgrywa kluczową rolę w regulacji poziomu cukru we krwi. U osób z cukrzycą typu 2 organizm nie produkuje wystarczającej ilości insuliny lub nie może jej efektywnie wykorzystać, co prowadzi do wysokiego poziomu glukozy.
Czym są węglowodany?
Węglowodany, które są rozkładane na cukry, stanowią główne źródło energii dla organizmu i powinny stanowić około 45-65% dziennego zapotrzebowania kalorycznego.
Węglowodany występują w wielu produktach spożywczych, w tym:
- owoce
- warzywa
- mleko
- zboża
- fasola
- miód
- biały cukier
- brązowy cukier
- cukierki
- desery
Ważne jest, aby osoby z cukrzycą kontrolowały spożycie węglowodanów, aby utrzymać poziom cukru we krwi na bezpiecznym poziomie. Zwykle zaleca się, by nie przekraczać 45-60 gramów węglowodanów na posiłek, co czyni wybór zdrowych, nieprzetworzonych węglowodanów kluczowym elementem diety.
Czym jest miód?
Surowy miód zaczyna swoje życie jako nektar zbierany przez pszczoły z kwiatów. Po zebraniu, nektar ulega naturalnemu procesowi rozkładu na prostsze cukry i jest przechowywany w plastrze miodu, gdzie odparowuje, tworząc gęstą, słodką ciecz znaną jako miód.
Miód, podobnie jak inne cukry, jest skoncentrowanym źródłem węglowodanów. Jedna łyżka miodu zawiera przynajmniej 17 gramów węglowodanów.
Choć ta ilość może wydawać się niewielka, łatwo ją przekroczyć, zwłaszcza jeśli osoba spożywa więcej niż jedną łyżkę. Mimo że miód jest źródłem cukru, dostarcza także witamin, minerałów oraz przeciwutleniaczy.
Przetworzony a surowy miód
Większość dostępnego miodu jest przetwarzana, co oznacza, że poddana była obróbce cieplnej i filtracji po zbiorze z ula.
Miód surowy zachowuje wartości odżywcze oraz zdrowotne. Wprowadzenie surowego miodu do diety może wspierać obniżenie poziomu cukru, o ile jest stosowany wraz z lekami na cukrzycę oraz zdrowymi wyborami dietetycznymi.
Odżywianie
Surowy miód, podobnie jak biały cukier, jest substancją słodzącą, która dostarcza węglowodanów i kalorii.
Jedna łyżka miodu to około 64 kalorie, w porównaniu do około 49 kalorii w łyżce cukru.
Mimo że kaloryczność miodu jest wyższa, jego słodycz sprawia, że większość ludzi używa go w mniejszych ilościach, zazwyczaj od jednej do dwóch łyżeczek.
Miód jest bardziej kaloryczny niż cukier, ponieważ jest znacznie gęstszy. Co więcej, istnieje różnica w sposobie, w jaki organizm je trawi. Enzymy zawarte w miodzie rozkładają go już w organizmie, podczas gdy cukier wymaga dodatkowych enzymów produkowanych przez organizm.
Indeks glikemiczny (IG) pokazuje, jak dany węglowodan wpływa na poziom cukru we krwi. IG miodu wynosi około 55, co klasyfikuje go jako produkt o niskim IG. Dla porównania, IG cukru stołowego wynosi 65.
Żywność o niskim indeksie glikemicznym powoduje jedynie minimalny wzrost poziomu glukozy we krwi, co czyni ją mniej ryzykowną dla osób z cukrzycą typu 2.
Zwiększona insulina
Badania wykazują, że spożycie miodu może zwiększać poziom insuliny oraz obniżać poziom cukru we krwi.
W małym badaniu przeprowadzonym w Dubaju zbadano wpływ miodu i cukru na poziom glukozy. Uczestnicy, którzy spożyli 75 gramów miodu, doświadczyli wzrostu poziomu cukru we krwi oraz insuliny już w ciągu 30 minut. Wyniki były podobne, gdy badano czystą glukozę.
U osób z cukrzycą typu 2 również zaobserwowano wzrost poziomu glukozy, ale po dwóch godzinach poziom ten spadł. W grupie spożywającej miód poziom cukru był znacznie niższy niż w grupie, która spożywała biały cukier.
Naukowcy zasugerowali, że miód może przyczyniać się do zwiększenia poziomu insuliny, co z kolei pomaga w transportowaniu glukozy z krwi do komórek.
Ponadto badanie przeprowadzone na Uniwersytecie King Saud w Arabii Saudyjskiej wykazało, że miód:
- zmniejsza poziom glukozy na czczo
- zwiększa C-peptyd na czczo, co stabilizuje insulinę
- podnosi poziom C-peptydu po posiłku
Dalsze badania
Dalsze badania skupiały się na wpływie miodu na długoterminowe poziomy glukozy we krwi u osób z cukrzycą typu 2.
Wpływ na długoterminowe poziomy glukozy we krwi
W trakcie 8-tygodniowego badania na Uniwersytecie w Teheranie stwierdzono, że osoby regularnie spożywające miód zauważyły wzrost poziomu cukru we krwi.
Jednak badanie pokazało również, że uczestnicy z cukrzycą typu 2, którzy jedli miód, stracili na wadze i obniżyli poziom cholesterolu.
Naukowcy z Teheranu zalecili «ostrożną konsumpcję» miodu przez osoby z cukrzycą.
Właściwości przeciwbakteryjne i antybakteryjne
Badania dowiodły, że miód przynosi korzyści zdrowotne osobom z cukrzycą typu 2. Miód wykazuje:
- właściwości przeciwdrobnoustrojowe
- właściwości antybakteryjne
- jest doskonałym źródłem przeciwutleniaczy
Zwalczanie bakterii i redukowanie stanów zapalnych
Raport z Aten w Grecji wskazuje, że te właściwości sprawiają, że miód jest korzystny w:
- walce z bakteriami odpornymi na leczenie
- zapobieganiu stanom zapalnym związanym z cukrzycą
Dodatkowo, przeciwutleniacze mogą pomóc w ochronie przed wieloma innymi chorobami.
Uzupełnienie leków przeciwcukrzycowych
Inne badania sugerują, że łączenie miodu z lekami przeciwcukrzycowymi może być korzystne.
Te wyniki potwierdzają, że miód może wspierać leczenie cukrzycy, dzięki:
- silnym przeciwutleniaczom
- zdolności do obniżania poziomu cukru we krwi
- zdolności do zwiększania insuliny
Zastąpienie cukru miodem w diecie cukrzycowej
Spożycie surowego miodu przynosi wiele korzyści, takich jak zwiększenie poziomu insuliny i obniżenie glukozy we krwi.
Miód to zdrowy środek słodzący, zwłaszcza w porównaniu z rafinowanymi cukrami, takimi jak cukier biały czy cukier puder. Choć zawiera więcej węglowodanów i kalorii niż cukier biały, jest naturalny, mniej przetworzony i tylko nieznacznie wpływa na poziom glukozy we krwi, dostarczając jednocześnie składników odżywczych.
Osoby z cukrzycą typu 2, które chcą wprowadzić miód do swojej diety, powinny robić to stopniowo, w niewielkich ilościach, obserwując reakcję organizmu na jego spożycie.
Miód ma swoje korzyści, ale inne produkty spożywcze mogą oferować bardziej skoncentrowane dawki składników odżywczych, takich jak błonnik i przeciwutleniacze.
Dzięki swojej słodyczy, dodanie niewielkiej ilości miodu może znacząco poprawić smak napoju lub dania.
Osoby z cukrzycą mogą spożywać miód w umiarkowanych ilościach, z zachowaniem zdrowej diety, bez obaw o gwałtowny wzrost poziomu glukozy we krwi.
Aktualne badania na temat miodu i cukrzycy
W 2024 roku badania koncentrują się na dalszym zrozumieniu pozytywnego wpływu miodu na metabolizm glukozy. Nowe analizy sugerują, że miód może nie tylko wspierać poziom insuliny, ale również poprawić profil lipidowy u pacjentów z cukrzycą typu 2. Ostatnie badania wykazały, że regularne spożywanie miodu prowadzi do obniżenia poziomu cholesterolu LDL («złego» cholesterolu), co może być korzystne dla zdrowia sercowo-naczyniowego. Dodatkowo, badania sugerują, że miód może wpływać na mikrobiom jelitowy, co z kolei może wspierać równowagę metaboliczną i ogólną zdrowotność pacjentów z cukrzycą. Wnioski te mogą otworzyć nowe możliwości terapeutyczne w zarządzaniu cukrzycą typu 2 i promować zdrowe nawyki żywieniowe wśród pacjentów.
