Uporczywe zaburzenie narządów płciowych (PGAD) to schorzenie, które charakteryzuje się nieustannym, spontanicznym i niepohamowanym pobudzeniem narządów płciowych, głównie u kobiet. Osoby cierpiące na PGAD mogą doświadczać trudnych do zniesienia doznań, które nie mają związku z pożądaniem seksualnym.
Kobieta z PGAD może przeżywać spontaniczne orgazmy, które jednak nie przynoszą ulgi, co prowadzi do frustracji. Stan ten wpływa negatywnie na codzienne życie, powodując stres i problemy psychiczne.
Choć dokładne dane na temat częstości występowania PGAD nie są znane, wiele osób z tym zaburzeniem czuje się zbyt zawstydzonych, aby szukać pomocy medycznej.
Objawy
Głównym objawem PGAD są nieprzyjemne doznania w okolicy narządów płciowych, obejmujące takie obszary jak łechtaczka, wargi sromowe, pochwa, krocze i odbyt. Te odczucia, znane jako dysestezje, mogą różnić się intensywnością i charakterem.
Doświadczenia te mogą obejmować:
- wilgotność
- swędzenie
- nacisk
- palenie
- łomotanie
- mrowienie
Osoby z PGAD mogą czuć się, jakby doświadczały orgazmu, mimo że nie odczuwają pożądania. Choć orgazm może chwilowo łagodzić objawy, te często powracają w krótkim czasie. Epizody intensywnego podniecenia mogą występować wielokrotnie dziennie przez długi czas, co prowadzi do chronicznego dyskomfortu.
Stan ten wywołuje także objawy psychiczne, takie jak:
- niepokój
- atak paniki
- depresja
- rozpacz
- udaremnienie
- wina
- bezsenność
Długotrwałe cierpienie z powodu PGAD może prowadzić do utraty satysfakcji z życia seksualnego, gdzie orgazm staje się jedynie źródłem ulgi, a nie przyjemności.
Priapizm, PSAS i PGAD: Jaka jest różnica?
Priapizm, występujący u mężczyzn, jest często klasyfikowany jako forma trwałego zaburzenia pobudzenia narządów płciowych. To ciągła erekcja prącia, która nie wiąże się z pożądaniem seksualnym.
W przeciwieństwie do PGAD, które nie ma związku z hiperseksualnością, priapizm i PGAD są różnymi stanami. PGAD wcześniej znane było jako zespół przewlekłego seksualnego podrażnienia (PSAS), ale zmiana nazwy miała na celu lepsze oddanie charakteru tego zaburzenia.
Przyczyny
Przyczyny PGAD są wciąż niejasne, jednak stwierdzono, że czynniki takie jak seksualna stymulacja, masturbacja, stres i lęk mogą wyzwalać objawy. Niektóre pacjentki zgłaszają, że korzystanie z toalety wywołuje bolesne pobudzenie.
Osoby z PGAD często nie potrafią zidentyfikować wyzwalaczy swoich objawów, a przyczyny tego stanu pozostają nieznane. U niektórych kobiet stres może wywołać zaburzenie, które ustępuje po jego złagodzeniu. Jednak nie jest to regułą, ponieważ badania wykazały związek PGAD z anomaliami w układzie nerwowym oraz hormonalnym, jak również z efektami niektórych leków.
Cysty Tarlova, będące torbielami wypełnionymi płynem rdzeniowym, mogą również przyczyniać się do PGAD. Badania w 2012 roku wykazały, że 66,7% kobiet z objawami PGAD miało także cysty Tarlova. To pokazuje, że w niektórych przypadkach PGAD może być reakcją na te torbiele.
Parestezja, czyli odczucia mrowienia lub pieczenia, również są związane z PGAD. Badania sugerują, że PGAD może być wtórnym objawem:
- zespołu Tourette’a
- urazu centralnego układu nerwowego
- padaczki
- efektów pooperacyjnych związanych z nieprawidłowo ukształtowanymi żyłami
Dodatkowo, zmiany w hormonach i leki, takie jak niektóre antydepresanty, mogą również wywoływać objawy PGAD. Jednak w wielu przypadkach przyczyna pozostaje nieznana, co utrudnia diagnostykę i leczenie.
Diagnoza
Do niedawna PGAD nie było formalnie diagnozowane. Dopiero niedawno literatura medyczna uznała to zaburzenie jako odrębny zespół. Wcześniejsze wersje podręczników diagnostycznych, takie jak DSM-IV, nie przewidywały PGAD jako stanu medycznego. Dopiero w DSM-V problem ten został dostrzegnięty i zdefiniowany.
Prof. Sandra R. Leiblum, specjalistka psychiatrii, po raz pierwszy opisała PGAD w 2001 roku, wskazując pięć kluczowych kryteriów diagnozy:
- mimowolne pobudzenie narządów płciowych i łechtaczki, które trwa przez dłuższy czas
- brak możliwości ustalenia przyczyny trwałego podniecenia
- pobudzenie narządów płciowych nie jest związane z uczuciem pożądania seksualnego
- trwałe odczucia są uciążliwe i niechciane
- po orgazmach podniecenie nie ustępuje
Te pięć kryteriów stanowi obecnie standard dla rozpoznawania PGAD.
Leczenie
Leczenie PGAD koncentruje się na łagodzeniu objawów, ponieważ przyczyny tego zaburzenia są często niejasne. Terapie psychologiczne, takie jak terapia poznawczo-behawioralna (CBT), mogą pomóc pacjentkom w identyfikacji wyzwalaczy oraz w opracowaniu strategii radzenia sobie z objawami PGAD.
CBT jest także pomocna w radzeniu sobie ze stresem, lękiem i depresją, które często towarzyszą PGAD. W cięższych przypadkach terapia elektrowstrząsowa (ECT) może przynieść ulgę.
Dodatkowo, stosowanie lodu na okolice miednicy lub kąpiele lodowe mogą pomóc w radzeniu sobie z bólem. Dostępne są także miejscowe środki przeciwbólowe, które mogą łagodzić objawy.
ECT wykorzystuje małe ładunki elektryczne do wywoływania zmian w chemii mózgu, co może pomóc w łagodzeniu objawów psychologicznych. Dostosowania w leczeniu farmakologicznym, takie jak zmiana leków lub ich odstawienie, mogą również przynieść poprawę.
Leki przeciwdepresyjne i przeciwpadaczkowe wykazują szczególną skuteczność, a optymalizacja poziomu prolaktyny może również przynieść rezultaty. W przypadkach związanych z nerwami, takich jak torbiel Tarlova, chirurgiczne uwolnienie nerwu może być rozważane przez lekarza prowadzącego.
Perspektywy
Z uwagi na nieznane przyczyny PGAD, zapobieganie temu stanowi może być trudne. Ważne jest, aby kobiety doświadczające PGAD nie czuły się marginalizowane i nie bały się szukać pomocy medycznej.
Chociaż PGAD nie jest wyleczalne, jego objawy można kontrolować, co znacząco poprawia jakość życia pacjentów i minimalizuje psychiczne skutki tego zaburzenia.
Nowe badania i aktualne dane
W 2024 roku pojawiły się nowe badania dotyczące PGAD, które rzucają światło na tę złożoną dolegliwość. W badaniach opublikowanych w renomowanych czasopismach medycznych wskazano, że PGAD może być związane z dysfunkcją neuroprzekaźników, co otwiera nowe możliwości terapeutyczne.
Nowe terapie, takie jak techniki stymulacji nerwów, są obecnie testowane w badaniach klinicznych i mogą przynieść nadzieję pacjentkom, które nie reagują na tradycyjne metody leczenia. Ponadto, analizy danych dotyczących jakości życia osób z PGAD ukazują, jak ważne jest wsparcie psychiczne oraz edukacja na temat tego zaburzenia, aby zmniejszyć stygmatyzację i poprawić dostęp do pomocy.
Dzięki postępom w badaniach, w przyszłości można spodziewać się skuteczniejszych metod diagnozowania i leczenia PGAD, co pozwoli lepiej wspierać osoby z tym trudnym schorzeniem.
