Znieczulenie miejscowe to kluczowy element współczesnej medycyny, który służy do odrętwienia określonej części ciała. Dzięki temu pacjent unika bólu podczas zabiegów chirurgicznych, co znacząco podnosi komfort leczenia.
Preparat znieczulający aplikuje się do obszaru ciała, który ma być operowany. Może być stosowany w połączeniu z lekami uspokajającymi, co pomaga pacjentom w zredukowaniu poziomu stresu i lęku. Taka kombinacja umożliwia chirurgowi przeprowadzenie procedury bez bólu oraz zminimalizowanie niepokoju pacjenta.
Znieczulenie miejscowe działa przez krótki czas, dlatego jest najczęściej wykorzystywane w przypadku drobnych zabiegów ambulatoryjnych, które pacjent może opuścić jeszcze tego samego dnia.
Używa
Znieczulenie miejscowe stosuje się w następujących przypadkach:
- Operacje są niewielkie i nie wymagają znieczulenia ogólnego ani regionalnego.
- Zabieg można przeprowadzić szybko, a pacjent nie musi pozostawać na noc w szpitalu.
- Operacja nie wymaga rozluźnienia mięśni ani wprowadzenia pacjenta w stan nieprzytomności.
Przykłady zastosowań obejmują chirurgię stomatologiczną, usunięcie brodawki, mola, zaćmy oraz biopsje.
Rodzaje
Wybór rodzaju i dawki znieczulenia uzależniony jest od licznych czynników, takich jak wiek pacjenta, masa ciała, alergie, obszar ciała, który będzie operowany, oraz ewentualne schorzenia towarzyszące.
Różne leki są stosowane do blokowania bólu, a ich aplikacja może odbywać się poprzez iniekcje, natryskiwanie lub maści.
Działanie leku polega na blokowaniu określonych szlaków nerwowych, co uniemożliwia przesyłanie sygnałów bólowych do mózgu w obszarze aplikacji.
Zazwyczaj czas, po którym zaczyna działać, wynosi kilka minut, a jego efekty utrzymują się przez kilka godzin. Wyższe i silniejsze dawki zapewniają dłuższe znieczulenie.
Choć kokaina była pierwszym środkiem znieczulającym, obecnie jest rzadko stosowana. Lidokaina jest najczęściej używanym znieczuleniem miejscowym, jednak różnorodne leki są dostępne w zależności od wskazania.
Dla dłuższych zabiegów bardziej odpowiednia jest bupiwakaina, choć może być bardziej bolesna przy pierwszym podaniu. W takich przypadkach anestezjolog często zaczyna od lidokainy, a następnie wstrzykuje bupiwakainę, jeśli drętwienie ma być dłuższe.
Syntetyczne środki znieczulające mają podobną budowę do kokainy, jednak nie niosą ze sobą takiego samego ryzyka nadużywania.
Przygotowanie
Przed zabiegiem wymagającym znieczulenia miejscowego lekarz powinien dokładnie wyjaśnić pacjentowi, jak się do niego przygotować.
Pacjenci powinni poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, zwłaszcza o środkach rozrzedzających krew, takich jak aspiryna czy warfaryna.
W niektórych przypadkach lekarz może zalecić, aby pacjent nie spożywał pokarmów przez kilka godzin przed zabiegiem. Ważne jest również, aby nie pić alkoholu na 24 godziny przed znieczuleniem.
W gabinecie lekarskim lekarz aplikuje miejscowy środek znieczulający do odpowiedniej części ciała, co powoduje uczucie odrętwienia.
Jeśli pacjent nie odczuje odrętwienia, lekarz nie będzie kontynuował zabiegu.
Znieczulenie skutecznie eliminuje ból, chociaż pacjent może odczuwać pewien ucisk podczas operacji.
W zależności od procedury i poziomu lęku pacjenta, lekarz może podać także środek uspokajający. To pomoże pacjentowi poczuć się bardziej komfortowo i spokojnie.
Podczas zabiegu lekarz monitoruje poziom tlenu we krwi za pomocą małego urządzenia umieszczonego na palcu. W rzadkich przypadkach stosuje się plastikową rurkę nosową, aby zapewnić dodatkowy tlen.
Zagrożenia i powikłania
Znieczulenie miejscowe uważane jest za bardzo bezpieczne, a w przypadku mniejszych operacji jest to bezpieczniejsze rozwiązanie niż znieczulenie ogólne.
Podczas podawania leku mogą wystąpić pewne mrowienia i ból, a także siniaki, które zazwyczaj są niewielkie i szybko ustępują.
Osoby poddane znieczuleniu miejscowemu powinny być ostrożne, aby nie zranić się, gdyż nie odczuwają bólu, na przykład przygryzając policzek po zabiegu stomatologicznym.
Tymczasowe efekty uboczne, które mogą dotyczyć niektórych pacjentów, obejmują:
- niewyraźne widzenie, zawroty głowy i wymioty;
- ból głowy;
- skurcze mięśni;
- ciągłe drętwienie, osłabienie lub mrowienie.
Niektórzy pacjenci mogą doświadczać reakcji alergicznych, takich jak pokrzywka, swędzenie czy trudności w oddychaniu.
Może wystąpić sinica, w której skóra staje się niebieskawa z powodu słabego krążenia lub niedostatecznego utlenowania krwi.
W skrajnych przypadkach może pojawić się depresyjny zespół OUN, w którym ośrodkowy układ nerwowy zwalnia, co prowadzi do zmniejszenia częstości oddechów i rytmu serca. Może to skutkować zatrzymaniem akcji serca, jeśli krążenie krwi przestanie funkcjonować.
Przedawkowanie miejscowego znieczulenia może prowadzić do drgawek i stanowić zagrożenie życia.
Inne aplikacje
Miejscowe znieczulenie znajduje również zastosowanie w diagnostyce niektórych przewlekłych schorzeń oraz w łagodzeniu bólu po operacjach.
Badania sugerują, że znieczulenie miejscowe może być bardziej skuteczne niż opioidy, takie jak morfina, w leczeniu bólu po całkowitej wymianie stawu kolanowego.
W 2010 roku badania przeprowadzone w Turcji na gryzoniach wskazywały, że miejscowe środki znieczulające mogą łagodzić niektóre objawy nieswoistego zapalenia jelit (IBD).
Osoby administrujące jakiekolwiek środki znieczulające muszą posiadać odpowiednie przeszkolenie oraz kwalifikacje.
Nowe badania i wnioski na rok 2024
W ciągu ostatnich lat badania nad znieczuleniem miejscowym przyspieszyły, przynosząc nowe dane i wnioski. Na przykład, badania opublikowane w 2023 roku ujawniły, że znieczulenie miejscowe może znacząco zmniejszyć potrzebę stosowania opioidów w pooperacyjnym leczeniu bólu, co jest szczególnie istotne w kontekście globalnej walki z uzależnieniem od tych substancji.
Dodatkowo, nowe metody aplikacji znieczulenia, takie jak ultradźwiękowe znieczulenie miejscowe, zyskują na popularności. Te techniki nie tylko zwiększają skuteczność znieczulenia, ale także minimalizują ryzyko powikłań, co jest istotnym krokiem naprzód w anestezjologii.
Warto również zaznaczyć, że badania nad długotrwałymi efektami znieczulenia miejscowego wykazują, że pacjenci najczęściej doświadczają mniejszej liczby powikłań w porównaniu do tych, którzy poddawani są znieczuleniu ogólnemu, co potwierdzają dane z ostatnich lat.
Z tego względu, znieczulenie miejscowe staje się coraz bardziej preferowaną metodą w przypadku drobnych i średnich zabiegów chirurgicznych, a także w kontekście medycyny estetycznej, gdzie minimalizacja bólu i ryzyka dla pacjenta jest kluczowa.
