Zapalenie cewki moczowej to stan zapalny oraz obrzęk cewki moczowej, wąskiej rurki, która transportuje mocz z pęcherza na zewnątrz ciała. Objawy mogą obejmować trudności i ból podczas oddawania moczu, co znacznie wpływa na komfort życia.
Najczęściej zapalenie cewki moczowej jest wywoływane przez bakterie lub wirusy. Czasami może być spowodowane działaniem drażniącym substancji chemicznych.
Stan ten różni się od infekcji dróg moczowych (ZUM), która zazwyczaj obejmuje cały układ moczowy.
Zakażenie może być przenoszone przez kontakt seksualny bez zabezpieczenia. W przypadku, gdy kobieta ma infekcję pochwy, może ona przekazać ją partnerowi płci męskiej.
Objawy
Zapalenie cewki moczowej może wystąpić zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet, jednak objawy mogą się nieznacznie różnić. Należy pamiętać, że niektórzy pacjenci mogą nie doświadczać żadnych objawów.
U kobiet objawy mogą obejmować:
- Niezwykłe upławy
- Ból miednicy i brzucha
- Ból podczas stosunku
- Częste lub naglące oddawanie moczu
- Gorączka i dreszcze
- Ból brzucha
- Swędzenie
Objawy u mężczyzn mogą obejmować:
- Krew w moczu lub nasieniu
- Bolesny wytrysk
- Wyładowanie z prącia
- Płonące uczucie podczas oddawania moczu
- Swędzenie, tkliwość lub obrzęk penisa
- Powiększone węzły chłonne w okolicy pachwiny
Gorączka jest rzadka u mężczyzn, ale może wystąpić.
Przyczyny
Większość przypadków zapalenia cewki moczowej występuje, gdy bakterie przedostają się do cewki moczowej.
Bakteryjne zapalenie cewki moczowej może być spowodowane przez gonokoki (gonokokowe zapalenie cewki moczowej) lub inne bakterie (nie-gonokokowe zapalenie cewki moczowej, NGU).
Infekcje rzeżączkowe i chlamydialne często występują razem, a chlamydia jest jedną z najczęstszych infekcji przenoszonych drogą płciową (STI), dotykając zarówno mężczyzn, jak i kobiety.
Wśród wirusowych przyczyn wyróżniamy wirus opryszczki pospolitej oraz wirus cytomegalii.
Inne czynniki mogące wywoływać zapalenie to:
- Zespół Reitera
- Adenowirus
- Ureaplasma urealyticum
- Trichomonas vaginalis
- Uropatogenny E. coli
Według National Institutes of Health, zapalenie cewki moczowej może również wynikać z urazu lub reakcji na chemikalia zawarte w żelach antykoncepcyjnych, mydłach, kremach oraz środkach plemnikobójczych.
Środki dezynfekujące, antyseptyczne oraz niektóre olejki, na przykład olejek z drzewa herbacianego, mogą wywoływać stan zapalny.
Uszkodzenia spowodowane tarciem podczas kontaktu seksualnego lub masturbacji także mogą prowadzić do zapalenia u mężczyzn.
Czynniki ryzyka
Osoby, które częściej doświadczają zapalenia cewki moczowej, to te, które:
- Mają historię chorób przenoszonych drogą płciową
- Angażują się w ryzykowne zachowania seksualne
Seks oralny może być czynnikiem ryzyka dla nie-gonokokowego zapalenia cewki moczowej (NGU), według badań opublikowanych w literaturze medycznej.
Zapalenie cewki moczowej nie zawsze jest przenoszone drogą płciową, ale osoby z wieloma partnerami seksualnymi mają większe ryzyko zakażenia.
Centra Kontroli i Zapobiegania Chorobom (CDC) zalecają, aby każdy pacjent z potwierdzonym lub podejrzewanym zapaleniem cewki moczowej był również testowany na rzeżączkę i chlamydię. To pozwoli na informowanie partnerów, którzy mogą wymagać testów i leczenia. Takie podejście może również zachęcać pacjentów do przestrzegania zaleceń dotyczących leczenia.
Diagnoza
U mężczyzn lekarz zazwyczaj bada brzuch, mosznę, penisa i pęcherz pod kątem obrzęku lub wydzieliny.
Może być wykonane badanie moczu, aby sprawdzić, czy nie występują jakiekolwiek nieprawidłowości. Cewka moczowa jest kanałem, przez który mocz opuszcza ciało.
Wacik wprowadza się do cewki moczowej, a następnie badany jest pod mikroskopem.
Kobiety poddawane są badaniom w jamie brzusznej i miednicy, aby ocenić tkliwość cewki moczowej oraz podbrzusza. Lekarz również sprawdzi, czy nie ma wydzieliny z cewki moczowej.
Można zastosować cystoskopię, polegającą na wprowadzeniu rurki z kamerą do pęcherza.
Zalecane testy diagnostyczne obejmują:
- Pełna morfologia krwi (CBC)
- Test białka C-reaktywnego
- Testy na STI, takie jak rzeżączka lub chlamydia
- Badanie moczu
Kobiety mogą przejść badanie ultrasonograficzne miednicy.
Leczenie
Leczenie będzie miało na celu eliminację przyczyny zapalenia cewki moczowej oraz zapobieganie rozprzestrzenianiu się infekcji.
Leki są przepisywane w zależności od przyczyny. W przypadku infekcji bakteryjnej stosowane są antybiotyki, takie jak doksycyklina, erytromycyna lub metronidazol.
Uważa się, że azytromycyna i doksycyklina są skuteczne w leczeniu zapalenia cewki moczowej związanej z chlamydią, jednak inne typy mogą lepiej reagować na azytromycynę lub moksyfloksacynę.
Istnieje również obawa dotycząca oporności niektórych szczepów na pewne antybiotyki, co może utrudnić leczenie.
Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NSAID), takie jak naproksen, mogą być stosowane w celu łagodzenia bólu.
Pyridium, znany również jako fenazyopirydyna, może być stosowany w celu złagodzenia bólu oraz zmniejszenia częstotliwości oddawania moczu.
CDC zaleca stosowanie leków w pojedynczej dawce, aby zachęcić pacjentów do przestrzegania zaleceń. Zaleca się także podawanie leków na miejscu, w klinice, oraz nadzór nad pierwszą dawką.
Czy są jakieś naturalne środki zaradcze?
Według Stowarzyszenia Planowania Rodziny (FPA) w Wielkiej Brytanii, brak jest dowodów na to, że naturalne lub alternatywne metody mogą wyleczyć zapalenie cewki moczowej.
Centrum Medyczne Uniwersytetu w Maryland (UMM) zauważa, że środki stosowane w domu i naturalne, stosowane równocześnie z konwencjonalnym leczeniem, mogą wspomóc organizm w walce z infekcją.
Żurawina zawiera substancje, które mogą zapobiegać przyleganiu bakterii do cewki moczowej. Picie od 240 do 480 ml niesłodzonego soku żurawinowego dziennie może pomóc kobietom z częstymi infekcjami dróg moczowych, aby zapobiec nawrotom.
Suplementy z żurawiną nie są zalecane dla kobiet w ciąży, karmiących piersią lub mających kamienie nerkowe. Sok żurawinowy oraz suplementy nie powinny być przyjmowane przez osoby stosujące leki rozrzedzające krew, takie jak warfaryna lub kumadyna.
Ważne jest również, aby pozostać nawodnionym, unikając kofeiny i alkoholu, oraz pijąc od sześciu do ośmiu szklanek przefiltrowanej wody dziennie.
Przed zastosowaniem jakichkolwiek naturalnych lub alternatywnych środków należy skonsultować się z lekarzem.
Zapobieganie
Skuteczne metody zapobiegania zapaleniu cewki moczowej obejmują:
- Unikanie niechronionych i ryzykownych zachowań seksualnych, takich jak posiadanie wielu partnerów seksualnych
- Unikanie substancji chemicznych, które mogą podrażniać cewkę moczową, takich jak detergenty lub środki plemnikobójcze
- Utrzymywanie dobrej higieny osobistej
Komplikacje
Możliwe powikłania u mężczyzn obejmują infekcje pęcherza, jąder lub prostaty.
U kobiet powikłania mogą obejmować infekcje pęcherza lub szyjki macicy. Istnieje również zwiększone ryzyko choroby zapalnej miednicy mniejszej (PID), co może prowadzić do niepłodności oraz innych problemów zdrowotnych.
Jeśli objawy utrzymują się lub nawracają, może to wskazywać na obecność innego stanu lub na oporność bakterii na zastosowane leczenie.
Ważne jest, aby pacjenci skontaktowali się z lekarzem, jeśli ból i inne objawy wracają lub nie ustępują.
Nowe badania i dane z 2024 roku
W 2024 roku pojawiły się nowe badania dotyczące zapalenia cewki moczowej, które dostarczają cennych informacji na temat jego przyczyn oraz metod leczenia. Badania wskazują, że wzrost liczby przypadków zapalenia cewki moczowej wiąże się z rosnącą liczbą infekcji przenoszonych drogą płciową, zwłaszcza chlamydii i rzeżączki.
Statystyki pokazują, że około 50% wszystkich przypadków zapalenia cewki moczowej jest spowodowanych przez chlamydię, co podkreśla znaczenie regularnych badań przesiewowych wśród osób aktywnych seksualnie. W ciągu ostatnich dwóch lat zaszły znaczne zmiany w zaleceniach dotyczących testowania na STI, co może pomóc w wczesnym wykrywaniu i leczeniu.
Ponadto badania dowodzą, że szybkie leczenie infekcji cewki moczowej może znacząco zmniejszyć ryzyko wystąpienia powikłań, takich jak niepłodność. W 2024 roku lekarze są coraz bardziej skłonni do stosowania terapii skojarzonej, łącząc różne antybiotyki, aby skuteczniej zwalczać oporne szczepy bakterii.
Warto również zauważyć, że nowe podejścia do prewencji, takie jak edukacja seksualna oraz promowanie regularnego testowania, mogą pomóc w zmniejszeniu liczby przypadków zapalenia cewki moczowej w przyszłości. Edukacja na temat bezpiecznych praktyk seksualnych oraz znaczenia ochrony w czasie stosunku seksualnego powinna być kluczowym elementem programów zdrowotnych.
