Hiperlipidemia, czyli wysoki poziom cholesterolu, odnosi się do wysokich poziomów białek tłuszczowych we krwi.
Stan ten może wpływać na jedno białko tłuszczowe lub kilka. Większość ludzi nie odczuje żadnych objawów, ale hiperlipidemia zwiększa ryzyko rozwoju chorób serca.
Dotyczy 1 na 3 Amerykanów.
Genetyczne predyspozycje, palenie papierosów, otyłość, zła dieta i nieaktywny styl życia mogą prowadzić do hiperlipidemii.
Istnieją dwa rodzaje cholesterolu, lipoproteiny o niskiej gęstości (LDL) i lipoproteiny o dużej gęstości (HDL). LDL jest uważany za niezdrowy, podczas gdy HDL jest „dobrym” cholesterolem.
Cholesterol i lipoproteiny to nie to samo, chociaż działają razem. Lipoproteiny przenoszą cholesterol do komórek.
Zwykle nie ma żadnych objawów hiperlipidemii, ale można je wykryć za pomocą prostego testu krwi.
Szybkie fakty na temat hiperlipidemii
Oto kilka kluczowych punktów dotyczących hiperlipidemii. Więcej szczegółów znajduje się w głównym artykule.
- Hiperlipidemia jest głównym czynnikiem ryzyka chorób serca, która jest główną przyczyną śmierci w Stanach Zjednoczonych.
- Lipoproteiny o niskiej gęstości (LDL) są znane jako zły cholesterol, natomiast lipoproteiny o dużej gęstości (HDL) uważa się za dobre.
- Niedoczynność tarczycy, dieta wysokotłuszczowa i nadwaga przyczyniają się do wysokiego poziomu cholesterolu.
- Regularna aktywność fizyczna może podnieść poziom HDL i niższe LDL.
Co to jest hiperlipidemia?
Hiperlipidemia oznacza, że we krwi jest zbyt dużo cholesterolu.
Cholesterol jest woskowym białkiem tłuszczowym wytwarzanym przez wątrobę.
Jest niezbędny dla zdrowych błon komórkowych, funkcjonowania mózgu, produkcji hormonów i przechowywania witamin.
Cholesterol staje się problemem, gdy za dużo niezdrowej żywności powstaje zbyt dużo złego cholesterolu lub lipoproteiny o niskiej gęstości (LDL).
Lipoproteiny transportują cholesterol przez krew do komórek.
HDL jest dobry, ponieważ przenosi dodatkowy cholesterol z powrotem do wątroby, gdzie można go wyeliminować. LDL jest zły, ponieważ umożliwia wzrost poziomu cholesterolu we krwi.
Trójglicerydy są rodzajem tłuszczu we krwi. Różnią się one od cholesterolu, ale z powodu ich silnego związku z chorobami serca mierzy się również triglicerydy.
Osoba z hiperlipidemią może mieć wysoki poziom zarówno LDL, jak i triglicerydów.
Objawy
Osoba z hiperlipidemią zwykle nie ma żadnych objawów. W rodzinnej lub dziedzicznej hiperlipidemii mogą pojawić się żółtawe narosty tłuszczowe wokół oczu lub stawów.
Hiperlipidemię zwykle wykrywa się podczas rutynowego badania krwi lub po zdarzeniu sercowo-naczyniowym, takim jak zawał serca lub udar.
Nadmiar tłuszczu we krwi gromadzi się z czasem, tworząc płytki na ścianach tętnic i naczyń krwionośnych.
To zawęża otwory, powodując niestabilny przepływ krwi przez naczynia. Serce musi pracować ciężej, aby pompować krew przez zwężone obszary.
Leczenie
Samodzielne postępowanie to jeden ze sposobów obniżenia poziomu lipoprotein we krwi.
Jednak w niektórych przypadkach samo-zarządzanie hiperlipidemią może nie być skuteczne. W takich przypadkach mogą być wymagane inne opcje leczenia.
Leki
Aby ustalić, czy i kiedy potrzebne są leki, lekarz przyjrzy się:
- profil lipidowy pacjenta
- ich czynniki ryzyka
Najczęściej przepisywanymi lekami o wysokim stężeniu cholesterolu są statyny, takie jak symwastatyna, lowastatyna, atorwastatyna i rozuwastatyna.
Istnieją również nowe leki o nazwie inhibitory PCSK9 badane dla osób z chorobami układu krążenia, które wymagają dodatkowego obniżenia ich LDL.
Czasami statyny nie są tolerowane ze względu na skutki uboczne bólu mięśni, a ludzie przestają je przyjmować.
Warto jednak zrównoważyć ryzyko incydentu sercowo-naczyniowego z ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych przed zaprzestaniem leczenia i rozmową z lekarzem o skutkach ubocznych.
Hiperlipidemia jest powszechnym problemem zdrowotnym, który może prowadzić do poważnych chorób sercowo-naczyniowych lub chorób serca, ale można temu zapobiec i leczyć poprzez odpowiednie stosowanie leków i utrzymywanie zdrowego stylu życia w sercu.
Diagnoza
Hiperlipidemię bada się za pomocą testu krwi zwanego profilem lipidowym.
Ważne jest, aby nie mieć nic do jedzenia ani picia przez 9 do 12 godzin przed badaniem.
Badania przesiewowe mogą rozpocząć się w wieku 20 lat dla mężczyzn z grupy wysokiego ryzyka, a później dla mężczyzn i kobiet z mniejszym ryzykiem. Jeśli wynik jest normalny, należy go powtarzać co najmniej co 5 lat.
Normalny profil lipidowy składa się z następujących poziomów:
- Całkowity cholesterol: mniej niż 200
- LDL: mniej niż 100
- HDL: większy niż 40 dla mężczyzn, większy niż 50 dla kobiet (wyższy jest jeszcze lepszy)
- Trójglicerydy: mniej niż 140
Jeśli dana osoba ma wysoki poziom cholesterolu, monitorowanie i leczenie prawdopodobnie będą konieczne.
Przyczyny
Przyczyny hiperlipidemii mogą wynikać z:
- Czynniki genetyczne: Jest to pierwotna hiperlipidemia pierwotna.
- Zła dieta i inne czynniki: Jest to tzw. Wtórna hiperlipidemia.
Kiedy organizm nie może użyć lub usunąć nadmiar tłuszczu, gromadzi się we krwi. Z czasem uszkadza tętnice i narządy wewnętrzne i przyczynia się do rozwoju chorób serca.
Inne przyczyny to:
- nadmierne spożycie alkoholu
- otyłość
- stosowanie leków, takich jak hormony lub steroidy
- cukrzyca
- choroba nerek
- niedoczynność tarczycy lub niedoczynność tarczycy
- ciąża
Hiperlipidemia rodzinna wynika z zaburzeń genetycznych.
Zmutowany gen jest przekazywany z rodzica i powoduje brakujący lub źle działający receptor LDL. LDL wznosi się do niebezpiecznych ilości we krwi.
Niektóre grupy etniczne, takie jak francuscy Kanadyjczycy, chrześcijanie Libańczycy, Afrykanie z Afryki Południowej i Żydzi aszkenazyjscy mają wyższe ryzyko dziedzicznej hiperlipidemii.
Rodzaje
Istnieje kilka głównych typów hiperlipidemii, które mają różny wpływ na organizm. Są one podzielone na kategorie według różnych rodzajów tkanki tłuszczowej i ich wpływu na organizm.
Typ I: Zwykle występuje w dzieciństwie i jest ciężki. Może powodować bóle brzucha, powtarzające się infekcje trzustki oraz powiększenie wątroby i śledziony.
Czasami określa się to jako rodzinny niedobór LPL i jest to choroba dziedziczna, która zaburza normalny rozkład tłuszczów.
Typ II (a + b): Typ IIa jest również znany jako rodzinna hipercholesterolemia, a typ IIb jest powszechnie określany jako rodzinna złożona hiperlipidemia.
Oba skutkują wysokim poziomem LDL i mogą prowadzić do gromadzenia się tłuszczu w skórze i wokół oczu. Mogą również zwiększać ryzyko problemów z sercem.
Typ III: znany również jako rodzinna dysbetalipoproteinemia, ten typ wpływa na lipoproteiny. Poziomy LDL we krwi są często zbyt niskie, ale poziomy HDL pozostają prawidłowe. Typową cechą typu III jest występowanie ksenomanów lub płaskie, żółto-szare płytki na powiekach i wokół oczu.
Typ III zwiększa ryzyko wystąpienia wczesnej choroby sercowo-naczyniowej i choroby tętnic obwodowych.
Typ IV: Podnosi poziom trójglicerydów we krwi zamiast cholesterolu, a także może prowadzić do otyłości, wysokiego stężenia glukozy we krwi i wysokiego poziomu insuliny.
Zazwyczaj nie jest to zauważalne aż do wczesnej dorosłości.
Skutki wszystkich typów można moderować za pomocą środków żywieniowych.
Zapobieganie
Opcje stylu życia są najlepszym sposobem zapobiegania i leczenia hiperlipidemii.
Obejmuje to dietę „zdrową dla serca”, regularne ćwiczenia, unikanie lub zaprzestanie palenia tytoniu oraz utrzymywanie zdrowej wagi.
Dieta
Zamiast stosować dietę niskotłuszczową, osoba powinna zminimalizować spożycie tłuszczów nasyconych, tłuszczów trans i cholesterolu.
Dieta powinna obejmować całą gamę pełnych owoców i warzyw, dużo błonnika i pełnych ziaren.
Szybka żywność, żywność o wysokiej zawartości węglowodanów i wszelkie produkty żywnościowe, które nie oferują dobrej wartości odżywczej, powinny być ograniczone lub wyeliminowane.
Zaleca się regularne porcje ryb, orzechów i roślin strączkowych. Gdy stosuje się olej, powinien to być oliwa z oliwek lub inny olej bogaty w tłuszcze jednonienasycone.
Waga
Nadwaga jest czynnikiem ryzyka hiperlipidemii i chorób serca.
Utrata wagi może pomóc obniżyć poziom cholesterolu LDL, cholesterolu całkowitego i trójglicerydów. Może także zwiększyć poziom HDL, który pomaga usunąć zły cholesterol z krwi.
Aktywność fizyczna
Brak aktywności fizycznej jest czynnikiem ryzyka chorób serca.
Regularne ćwiczenia i aktywność pomagają obniżyć poziom LDL, podnieść HDL i zachęcić do utraty wagi.
Zaleca się co najmniej 30 minut aktywności fizycznej co najmniej 5 dni w tygodniu. Szybki marsz jest skuteczną i łatwą opcją.
Nie palić
Palenie powoduje wiele problemów, które przyczyniają się do chorób serca.
Promuje on gromadzenie się płytki nazębnej na ścianach tętnic, podwyższa poziom LDL i sprzyja tworzeniu się skrzepów krwi i stanów zapalnych.
Rzucenie palenia spowoduje zwiększenie HDL. Może to być jeden z powodów, dla których ryzyko zapadnięcia na chorobę sercowo-naczyniową spada po zatrzymaniu.
Perspektywy
Ryzyko chorób serca i tętnic w późniejszym okresie życia można znacznie zmniejszyć, ściśle przestrzegając zalecanej diety i planu leczenia.
O ile niezaznaczona hiperlipidemia może znacznie zwiększyć ryzyko udaru lub ataku serca, poziom lipidów można łatwo kontrolować.
