Trochę lęku chroni nas przed niebezpieczeństwem, ale zbyt wiele może powodować poważne dyskomfort psychiczny, a w niektórych przypadkach także problemy ze zdrowiem psychicznym. Nowe badania odkrywają obwód mózgu zaangażowany w przetwarzanie strachu, który może ostatecznie doprowadzić do nowych opcji leczenia dla osób z zaburzeniami psychicznymi.
Z perspektywy ewolucyjnej strach i lęk pełnią kluczową rolę w naszym przetrwaniu. Te głęboko zakorzenione emocje chroniły naszych przodków przed drapieżnikami, a w dzisiejszych czasach reakcja «walcz lub uciekaj» jest nadal zdrową odpowiedzią na niebezpieczne sytuacje.
Kiedy strach jest proporcjonalny do niebezpieczeństwa, w którym się znajdujemy, jest to normalna reakcja adaptacyjna. Jednak niektórzy z nas przesadnie reagują na stresujące sytuacje, co może prowadzić do poważnych problemów.
Jak wyjaśnia Narodowy Instytut Zdrowia Psychicznego, kiedy reakcja na strach jest nieproporcjonalna lub trwa znacznie dłużej niż zwykle oczekuje się od sytuacji – do momentu, w którym zakłóca ona dobre samopoczucie jednostki i codzienne funkcjonowanie – jest klasyfikowana jako zaburzenia lękowe.
Zaburzenia lękowe obejmują szeroki zakres schorzeń, które podobno dotykają 18 procent dorosłej populacji w Stanach Zjednoczonych.
Ponieważ dzielimy część architektury mózgu z innymi ssakami i mamy podobną reakcję na strach, studiowanie modeli zwierzęcych dostarczyło naukowcom ważnych wglądów w neuronaukowe podstawy przetwarzania strachu.
Jak dotąd, badania na zwierzętach wykazały, że ciało migdałowate jest kluczowym graczem w przetwarzaniu strachu, a hipokamp odgrywa również ważną rolę w tworzeniu wspomnień emocjonalnych.
Jednak naukowcy z University of California-Irvine (UCI) uważają, że ten zespół badań nie zbadał wystarczająco, w jaki sposób oba regiony oddziałują w obecności strasznego bodźca.
Właśnie dlatego naukowcy – kierowani przez dr Jacka Lina, profesora neurologii z UCI – postanowili zbadać drogi nerwowe związane z przetwarzaniem lęku i strachu u ludzi.
Wyniki zostały opublikowane w czasopiśmie.
Analizowanie reakcji strachu u ludzi
Naukowcy wszczepili chirurgicznie elektrody do ciała migdałowatego i hipokampa dziewięciu uczestników, którzy zostali poproszeni o obejrzenie scen z horrorów.
Ciało migdałowate jest regionem o kształcie migdałów w mózgu, usytuowanym tuż obok podwzgórza, który pełni funkcję głównego ośrodka przetwarzania emocji, zachowań emocjonalnych i motywacji.
Ciało migdałowate, wraz z podwzgórzem i hipokampem, tworzy mózgowy układ limbiczny, który zajmuje się pamięcią i emocjami.
Uczestnicy badania mieli postać lekoopornej epilepsji. Umieszczenie elektrod było częścią klinicznej oceny ich aktywności napadowej, a autorzy upewnili czytelników, że elektrody zostały wszczepione wyłącznie zgodnie z klinicznymi potrzebami pacjentów.
Lin i zespół zarejestrowali aktywność neuronalną uczestników. Jak wyjaśnił Jie Zheng, pierwszy autor badania, «głębokie elektrody mózgowe wychwytują neurony wystrzeliwujące milisekundę przez milisekundę, ujawniając w czasie rzeczywistym, jak mózg reaguje na straszliwe bodźce».
Naukowcy odkryli, że jądro migdałowate i hipokamp bezpośrednio wymieniają sygnały, gdy jednostka rozpoznaje bodźce emocjonalne.
Pierwszy autor Zheng wyjaśnia wyniki bardziej szczegółowo:
«Neurony w ciele migdałowatym wystrzeliły 120 milisekund wcześniej niż hipokamp», mówi autor. «To naprawdę niezwykłe, że możemy mierzyć dynamikę mózgu z taką precyzją, a ponadto wzorzec natężenia ruchu między dwoma regionami mózgu jest kontrolowany przez emocje filmu. Jednokierunkowy przepływ informacji od ciała migdałowatego do hipokampa wystąpił tylko wtedy, gdy ludzie oglądali przerażające klipy filmowe, a nie spokojne sceny.»
Główny autor Lin twierdzi, że badanie dostarcza «bezpośredniego dowodu, że ciało migdałowate najpierw wydobywa znaczenie emocjonalne, a następnie przesyła tę informację do hipokampu, aby przetworzyć ją jako pamięć».
Lin wyjaśnia również, co to oznacza dla opcji leczenia i jak ich badanie może wpłynąć na rozwój nowych terapii zaburzeń psychicznych.
«To pierwsze badanie na ludziach, które nakreśli mechanizm, za pomocą którego nasz mózg przetwarza strach na poziomie obwodów elektrycznych, co ma ogromne znaczenie w leczeniu zaburzeń neuropsychiatrycznych. Obecne leki dostępne w leczeniu zaburzeń lękowych wiążą się z dużymi obszarami mózgu, prowadząc do niechcianych efektów ubocznych. Mamy nadzieję, że pewnego dnia będziemy w stanie skierować i manipulować precyzyjnym obwodem amygdala-hipokampa, zaangażowanym w przetwarzanie negatywnych emocji przy jednoczesnym zachowaniu pozytywnych.»
Dr Jack Lin
«Badanie to przybliża obietnicę celowanej terapii» – dodaje Lin.
Dowiedz się, jak naukowcy są w stanie odnowić mózg, aby zwalczyć strach.
Nowe badania i przyszłość terapii
W ostatnich latach obserwujemy rosnące zainteresowanie badaniami nad mechanizmami neurobiologicznymi strachu. W 2023 roku nowe badania potwierdziły, że istnieją różnice w aktywności ciała migdałowatego u osób z zaburzeniami lękowymi w porównaniu do zdrowych jednostek. Badania pokazały, że osoby z zaburzeniami lękowymi mają znacznie większą aktywność w ciele migdałowatym podczas przetwarzania bodźców, które są neutralne lub tylko nieznacznie stresujące.
Statystyki wskazują, że w populacji globalnej zaburzenia lękowe wzrosły o 25% od początku pandemii COVID-19, co zmusza naukowców do poszukiwania bardziej efektywnych metod leczenia. Interwencje behawioralne, takie jak terapia poznawczo-behawioralna, zyskały na znaczeniu, ale nowe podejścia, takie jak neuromodulacja, stają się coraz bardziej obiecujące.
Neuromodulacja, wykorzystująca techniki takie jak głęboka stymulacja mózgu, może potencjalnie oferować nowe możliwości dla pacjentów, którzy nie reagują na tradycyjne terapie. Badania wskazują na możliwość precyzyjnego celowania w obszary mózgu związane z lękiem, co może zrewolucjonizować leczenie tych schorzeń.
Co więcej, wykorzystanie technologii neuroobrazowania, takich jak fMRI, pozwala naukowcom na obserwację w czasie rzeczywistym, jak mózg przetwarza strach. To otwiera nowe horyzonty w zrozumieniu mechanizmów leżących u podstaw zaburzeń lękowych i może prowadzić do nowych strategii terapeutycznych.
Podsumowując, badania nad przetwarzaniem strachu w mózgu nie tylko pomagają nam zrozumieć, jak nasze emocje wpływają na zachowanie, ale także mogą przyczynić się do rozwoju skuteczniejszych terapii dla osób borykających się z zaburzeniami lękowymi w przyszłości.
