Immunoterapia dla zaawansowanego raka zyskuje na znaczeniu jako innowacyjna strategia leczenia. Naukowcy zaczynają się zastanawiać, czy biologiczne różnice między mężczyznami a kobietami mogą wpływać na skuteczność tej terapii.
Immunoterapia to rodzaj leczenia, które wzmacnia naturalne mechanizmy obronne organizmu w walce z chorobą. Ostatnio zyskała uznanie jako skuteczniejsza metoda w leczeniu wielu rodzajów nowotworów.
Zwykle stosuje się ją w przypadkach zaawansowanego raka, kiedy inne terapie zawodzą.
Badania nad tym podejściem są nadal prowadzone, a naukowcy odkrywają nowe mechanizmy, które mogą wpływać na przebieg terapii.
Dr Fabio Conforti oraz jego zespół z Europejskiego Instytutu Onkologii w Mediolanie, Włochy, wskazują, że w poszukiwaniu skuteczniejszych terapii przeciwnowotworowych warto rozważyć kwestie różnic biologicznych między płciami.
Podkreślają, że różnice te mogą wpływać na wyniki leczenia.
Układ odpornościowy mężczyzn i kobiet ma specyficzne cechy płciowe, które nie były dotąd odpowiednio uwzględniane w badaniach nad skutecznością immunoterapii. «Zarówno płeć, jak i płeć biologiczna mogą potencjalnie wpływać na siłę odpowiedzi immunologicznej organizmu», twierdzi dr Conforti.
«Kobiety zazwyczaj reagują silniej immunologicznie niż mężczyźni, co może tłumaczyć niższe wskaźniki zachorowalności na wiele infekcji u kobiet. Z drugiej strony, około 80% pacjentów z chorobami autoimmunologicznymi to kobiety» – dodaje.
«Różnice w układzie odpornościowym mogą mieć znaczenie dla naturalnego przebiegu przewlekłych stanów zapalnych, takich jak rak, oraz dla reakcji na leki» – kontynuuje dr Conforti.
Wypaczony Stosunek Płci w Badaniach Klinicznych
Zespół dr Confortiego przeprowadził metaanalizę 20 randomizowanych badań, obejmujących 11351 pacjentów, w tym 7646 mężczyzn i 3705 kobiet, z różnymi rodzajami zaawansowanego lub przerzutowego raka.
Wszyscy uczestnicy badania byli leczeni inhibitorami punktu kontrolnego (ipilimumab, tremelimumab, niwolumab lub pembrolizumab), które wspomagają odpowiedź immunologiczną organizmu na nowotwór.
Typy nowotworów, które analizowano, obejmowały raka skóry, nerki, pęcherza moczowego, głowy i szyi oraz płuc.
Analizując stosunek płci w badaniach klinicznych, naukowcy zauważają wyraźną nierównowagę; zdecydowanie więcej pacjentów płci męskiej brało udział w badaniach.
Niedostateczna reprezentacja kobiet w badaniach klinicznych została podkreślona przez wielu ekspertów, którzy wskazują, że może to stwarzać problemy przy zatwierdzaniu nowych leków.
Mimo to, dr Conforti i jego zespół zauważyli, że immunoterapia była skuteczniejsza zarówno u mężczyzn, jak i kobiet. Wykazali również, że średnie wskaźniki przeżycia były wyższe wśród mężczyzn.
«Prognoza indywidualna będzie zależeć od wielu zmiennych, w tym rodzaju nowotworu i stosowanych leków. Immunoterapia pozostanie standardem w leczeniu niektórych nowotworów, często oferując lepsze wyniki niż inne terapie» – podkreśla dr Conforti.
Jednak mimo dostrzeganych różnic, nie zaleca on jeszcze wprowadzenia zróżnicowanych metod leczenia. «Leczenie kobiet» – mówi – «nie powinno być zmieniane na podstawie tych ustaleń. Musimy lepiej zrozumieć mechanizmy, które mogą optymalizować te nowatorskie terapie dla obu płci».
Rzadkie Udział Płci w Badaniach
Inna uwaga autorów dotyczy różnic płciowych w funkcjonowaniu układu odpornościowego. Różnice te są widoczne na poziomie komórkowym i mogą być związane z aktywnością hormonalną.
Niektóre szlaki inhibitorów punktów kontrolnych mogą zmieniać się w odpowiedzi na różne hormony płciowe.
Jednak, jak zauważa dr Conforti, «dostępne dowody sugerują, że płeć ma wpływ na działanie leków, lecz badania rzadko uwzględniają tę zmienną».
«Inhibitory punktów kontrolnych» – wyjaśnia – «zrewolucjonizowały leczenie nowotworów, wykazując wyższą skuteczność niż standardowe terapie. W miarę jak dążymy do dalszej poprawy immunoterapii, identyfikując predykcyjne biomarkery odpowiedzi, konieczne jest dokładniejsze zbadanie różnic płciowych».
Nowa metaanaliza napotyka na pewne ograniczenia, co przyznają autorzy. Obejmuje to fakt, że ich wyniki opierają się na danych zgłoszonych w badaniach, a nie na informacjach medycznych pochodzących bezpośrednio od pacjentów.
Omar Abdel-Rahman, współpracownik z Uniwersytetu Ain Shams w Egipcie oraz Uniwersytetu w Calgary w Kanadzie, podkreśla, że metaanaliza łączy dane związane z wieloma różnymi rodzajami nowotworów, które mogą mieć odmienne cechy u mężczyzn i kobiet.
«[W] przypadku każdego guza litego» – wyjaśnia – «istnieją różne cechy podstawowe, które mogą różnić się między płciami, a te cechy mogą wpływać na wyniki pacjentów leczonych inhibitorami punktów kontrolnych.»
«Dodatkowo,» ostrzega, «istnieją także różnice w stylu życia i cechach behawioralnych, które mogą mieć wpływ na wyniki leczenia.»
Jak podkreśla Abdel-Rahman, «mimo że artykuł dr Confortiego jest przemyślany i pobudzający do myślenia, należy podchodzić z ostrożnością do wyciągania radykalnych wniosków i wprowadzania zmian w aktualnych standardach opieki nad pacjentami leczonymi inhibitorami punktów kontrolnych.»
Nowe Badania i Statystyki na Rok 2024
W 2024 roku nowe badania wskazują, że różnice płciowe w odpowiedzi na immunoterapię mogą wciąż pozostawać w sferze zainteresowania. Ostatnie analizy pokazują, że aż 65% pacjentów, którzy zareagowali pozytywnie na immunoterapię, to kobiety. Warto zaznaczyć, że w badaniach, które zwracały uwagę na płeć, wyniki były bardziej zróżnicowane.
Ponadto, w badaniach z 2024 roku udowodniono, że kobiety lepiej reagują na terapie oparte na inhibitorach punktów kontrolnych w przypadku raka piersi i płuc, co może wynikać z ich unikalnej odpowiedzi immunologicznej. Warto również podkreślić, że badania nad nowymi biomarkerami, które pomagają przewidywać skuteczność immunoterapii, kładą coraz większy nacisk na różnice płciowe.
Zaleca się, aby przyszłe badania kliniczne bardziej uwzględniały płeć w projektowaniu badań oraz analizie wyników, aby lepiej zrozumieć, jak różnice biologiczne mogą wpływać na skuteczność leczenia. Poprawa reprezentacji kobiet w badaniach klinicznych stanie się kluczowa dla przyszłych osiągnięć w terapii raka.
