Kobiety doświadczają miesięcznego cyklu krwawienia, w którym wyściółka macicy jest uwalniana przez pochwę. Ten proces nazywa się menstruacją lub okresem.
Najczęściej pierwsza miesiączka występuje u młodych dziewcząt w wieku od 8 do 15 lat i może rozpocząć się jako nieregularne krwawienie. Średni wiek pojawienia się menstruacji w Stanach Zjednoczonych wynosi 12 lat.
Cykl menstruacyjny jest kontrolowany przez hormony organizmu. Każdy z tych hormonów odgrywa kluczową rolę w menstruacji oraz w odpowiednich procesach fizjologicznych.
- Luteinizujący hormon i hormon folikulotropowy: Te dwa hormony odpowiadają za uwalnianie jaj oraz produkcję estrogenu i progesteronu.
- Estrogen i progesteron: W trakcie cyklu menstruacyjnego hormony te odpowiadają za zgrubienie wyściółki macicy, co jest niezbędne do dostarczenia składników odżywczych do wszczepionego zarodka.
Dodatkowo, progesteron jest odpowiedzialny za zagęszczanie śluzu szyjkowego oraz wzrost temperatury ciała. Zarówno estrogen, jak i progesteron powodują obrzęk i tkliwość piersi. Jeśli ciąża nie wystąpi, poziom tych hormonów spada, co prowadzi do wystąpienia krwawień miesiączkowych.
Dla większości kobiet ich okres powtarza się co 28 dni. Jednak cykle trwające od 21 do 35 dni są również normalne u dorosłych kobiet. Nastolatki mogą doświadczać bardziej nieregularnych cykli, wahających się między 21 a 45 dniami.
Okresy zwykle trwają od 3 do 7 dni i różnią się poziomem utraty krwi. Utrata krwi może mieć różny stopień: od łagodnego, przez umiarkowany, po ciężki.
Niektóre kobiety mogą mieć schorzenia, które negatywnie wpływają na ich cykl menstruacyjny. Stany takie jak policystyczna choroba jajników, mięśniaki macicy czy endometrioza mogą znacząco wpływać na regularność menstruacji.
Objawy menstruacyjne
Nie każda kobieta odczuwa te same objawy przedmiesiączkowe. Typowe objawy to:
- Obrzęk piersi i tkliwość
- Napięcie
- Wzdęcia
- Trądzik
- Skurcze nóg, pleców lub brzucha
- Zespół napięcia przedmiesiączkowego
Zespół napięcia przedmiesiączkowego
Niektóre kobiety zgłaszają objawy zespołu napięcia przedmiesiączkowego, znane również jako PMS. Ten powszechny stan może obejmować objawy takie jak:
- Zmiany nastrojów
- Bezsenność
- Zawroty głowy
- Wzdęcia
- Wycofanie społeczne
- Trudności z koncentracją
- Tkliwość piersi
- Zmęczenie
Objawy te mogą różnić się intensywnością. Do innych symptomów mogą należeć bóle stawów lub mięśni, bóle głowy, zatrzymanie płynów, zaparcia oraz biegunka.
PMS może być spowodowane przez różne czynniki, takie jak zmiany w poziomie hormonów czy serotoniny.
Zaburzenia dysmorficzne przedmiesiączkowe
Niektóre kobiety doświadczają ciężkiej postaci PMS, znanej jako przedmiesiączkowe zaburzenie dysforyczne (PMDD). PMDD może prowadzić do następujących objawów:
- Depresja
- Wahania nastroju
- Gniew
- Niepokój
- Uczucia przytłoczenia
- Trudności z koncentracją
- Drażliwość
- Napięcie
Osoby doświadczające PMDD powinny skonsultować się z lekarzem w celu oceny i ewentualnego leczenia, ponieważ depresja może być główną przyczyną tego schorzenia.
Problemy z cyklem menstruacyjnym
Czasami kobiety mogą mieć problemy z cyklem miesiączkowym. Najczęstsze problemy to:
- Brak miesiączki: termin ten opisuje brak miesiączki u młodej dziewczyny przed 15 rokiem życia lub brak krwawienia u kobiety przez 90 dni lub dłużej. Czynniki powodujące brak menstruacji mogą obejmować ciążę, karmienie piersią, zaburzenia odżywiania, nadmierną aktywność fizyczną oraz stres.
- Dysmenorrhea: stan, w którym kobieta doświadcza czasami intensywnego bólu menstruacyjnego. Przyczyną mogą być nadmierne ilości prostaglandyn (substancji chemicznych wytwarzanych przez organizm), mięśniaki macicy lub endometrioza.
- Nieprawidłowe krwawienie z macicy: schorzenie to opisuje krwawienie z pochwy, które nie jest związane z okresem menstruacyjnym. Może obejmować krwawienie między miesiączkami, krwawienie po stosunku, plamienia, ciężkie lub długotrwałe krwawienie miesiączkowe oraz krwawienie po menopauzie.
Niektóre kobiety mogą mylić objawy menstruacji z objawami wczesnej ciąży, ponieważ mogą być one podobne. Należą do nich brak miesiączki, tkliwość lub obrzęk piersi, mdłości, częstsza potrzeba oddawania moczu oraz zmęczenie.
We wczesnej ciąży niektóre kobiety doświadczają także krwawienia z implantacji, które występuje, gdy zarodek przylega do ściany macicy. Krwawienie menstruacyjne można się spodziewać około 10 do 14 dni po zapłodnieniu.
Jeśli krwawienie wystąpi 6-12 dni po owulacji, może to być krwawienie z implantacji. Zwykle jest to lekkie, brązowe plamienie, w przeciwieństwie do jasnoczerwonego krwawienia podczas menstruacji. W większości przypadków krwawienie z implantacji jest krótkotrwałe i nie wymaga leczenia.
Jeśli ktoś podejrzewa ciążę mimo negatywnego testu ciążowego, powinien skonsultować się z lekarzem w celu oceny. Można zlecić badanie krwi w celu potwierdzenia ciąży.
Kiedy zadzwonić do lekarza
Waży jest, aby konsultować się z lekarzem, jeśli pojawiają się jakiekolwiek niepokojące objawy. Niektóre wskazania do wizyty u lekarza obejmują:
- Nieprawidłowe krwawienie z macicy
- Brak okresu do 15 roku życia, brak miesiączki w ciągu 3 lat od rozwoju piersi lub brak rozwinięcia piersi w wieku 13 lat
- Brak krwawienia przez ponad 90 dni
- Nieregularne krwawienie
- Krwawienie miesiączkowe trwające dłużej niż 7 dni lub występujące częściej niż co 21 dni lub rzadziej niż co 35 dni
- Ciężkie krwawienie z pochwy, wymagające zmiany tamponu lub podkładki co 1-2 godziny
- Krwawienie między miesiączkami lub silny ból menstruacyjny
- Objawy wstrząsu toksycznego, które są często związane z używaniem tamponów
Objawy wstrząsu toksycznego obejmują:
- Gorączka powyżej 102 °F
- Ból mięśni
- Biegunka
- Wymioty
- Zawroty głowy
- Półomdlały
- Wysypka przypominająca oparzenia słoneczne
- Ból gardła
- Przekrwione oczy
Toksyczny wstrząs jest nagłym przypadkiem i wymaga natychmiastowej pomocy lekarskiej.
Leczenie objawów przedmiesiączkowych
Objawy przedmiesiączkowe wpływają na kobiety w różny sposób. Leczenie tych objawów zależy od ich nasilenia. Klinika Mayo zaleca regularne ćwiczenia, redukcję stresu oraz modyfikacje diety.
Zmiany diety mogą obejmować:
- Spożywanie mniejszych, częstszych posiłków
- Ograniczenie spożycia soli, kofeiny i alkoholu
- Większe spożycie owoców, warzyw, pełnoziarnistych produktów oraz żywności bogatej w wapń
Dodatkowo, zastosowanie ciepłych okładów w dolnej części brzucha może przynieść ulgę w skurczach. Inne objawy menstruacyjne, takie jak te związane z PMS, mogą być leczone różnymi lekami, takimi jak:
- Selektywne inhibitory wychwytu serotoniny (SSRI), takie jak fluoksetyna, paroksetyna i sertralina
- Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), takie jak ibuprofen lub naproksen
- Diuretyki, takie jak spironolakton
- Hormonalne środki antykoncepcyjne
Dostawca opieki zdrowotnej udzieli instrukcji dotyczących stosowania tych leków.
Alternatywne terapie, które mogą przynieść ulgę, obejmują akupunkturę oraz stosowanie niektórych suplementów. Suplementy mogą obejmować wapń, magnez, witaminę E, miłorząb, imbir, chasteberry, olej z wiesiołka oraz ziele dziurawca.
Ważne jest, aby pamiętać, że niektóre suplementy mogą wchodzić w interakcje z innymi lekami. Na przykład, ziele dziurawca może osłabiać skuteczność doustnych środków antykoncepcyjnych, jeśli jest stosowane jednocześnie. Dlatego zaleca się, aby przed rozpoczęciem jakichkolwiek kuracji ziołowych lub suplementacyjnych skonsultować się z lekarzem.
Każda osoba, która ma pytania dotyczące menstruacji lub jakichkolwiek objawów, których doświadcza, powinna skonsultować się z lekarzem.
Nowe badania i spostrzeżenia (2024)
W roku 2024, badania nad zdrowiem menstruacyjnym zyskały nowe spojrzenie, koncentrując się na wpływie diety i stylu życia na objawy PMS oraz ogólną symptomatologię menstruacyjną. Nowe dane wskazują, że wprowadzenie zwiększonej liczby kwasów omega-3 do diety może znacząco zmniejszyć nasilenie bólu menstruacyjnego. Badania wykazały, że kobiety, które regularnie spożywały ryby bogate w te kwasy, zgłaszały mniejsze dolegliwości bólowe.
Dodatkowo, nowatorskie podejścia do zarządzania stresem, takie jak medytacja i techniki oddechowe, zaczynają być rekomendowane jako skuteczne metody radzenia sobie z objawami PMS. Przeprowadzone badania sugerują, że regularne praktykowanie medytacji może prowadzić do obniżenia poziomu lęku i poprawy nastroju, co przekłada się na lepsze samopoczucie w okresie menstruacyjnym.
Kolejnym interesującym odkryciem jest rola mikrobiomu jelitowego w regulacji cyklu menstruacyjnego. Coraz więcej badań wskazuje, że zdrowa flora jelitowa może wpływać na hormonalną równowagę organizmu, co może w konsekwencji łagodzić objawy przedmiesiączkowe. Włączenie probiotyków do diety, zwłaszcza tych pochodzących z fermentowanych produktów, może przynieść korzyści w zakresie zdrowia menstruacyjnego.
Podsumowując, rok 2024 przynosi nowe spojrzenie na zdrowie menstruacyjne, wskazując na znaczenie diety, stylu życia oraz psychologicznych aspektów w radzeniu sobie z objawami menstruacyjnymi. Zachęcamy kobiety do świadomego dbania o swoje zdrowie i korzystania z dostępnych źródeł wiedzy oraz wsparcia.
