Związek o nazwie cambinol pokazuje ogromną obietnicę jako przyszły lek na chorobę Alzheimera. Cząsteczka ta zatrzymała rozprzestrzenianie się toksycznego białka tau zarówno w komórkach, jak i modelach mysich.
Białko tau, które odgrywa kluczową rolę w rozwoju choroby Alzheimera, jest przedmiotem intensywnych badań. W zdrowym mózgu białko to pomaga utrzymać struktury neuronu w prostym układzie. Jednak w przypadku choroby Alzheimera, tau gromadzi się na nieprawidłowym poziomie, tworząc szkodliwe struktury znane jako splątki.
Początkowo splątki te formują się w obszarach mózgu odpowiedzialnych za pamięć, ale z czasem ich obecność rozszerza się na inne części mózgu, co prowadzi do dalszego pogorszenia funkcji poznawczych.
Naukowcy z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles (UCLA) odkryli sposób na powstrzymanie tego niebezpiecznego procesu. W ich badaniach, opublikowanych w renomowanym czasopiśmie, stwierdzono, że mała cząsteczka, cambinol, skutecznie hamuje migrację białka tau pomiędzy komórkami.
Starszy autor badań, Varghese John, profesor neurologii na UCLA, podkreśla znaczenie tego odkrycia: «Ponad 200 molekuł zostało przetestowanych jako terapie modyfikujące przebieg choroby Alzheimera w badaniach klinicznych, ale żadna nie osiągnęła jeszcze zamierzonego celu.»
«Nasz artykuł opisuje nowe podejście do spowolnienia rozwoju choroby Alzheimera, wskazując, że możliwe jest hamowanie rozprzestrzeniania się patologicznych form tau.»
Varghese John
Cambinol blokuje transfer tau
W zdrowym mózgu białko tau stabilizuje mikrotubule, które tworzą szkielet komórek nerwowych. W chorobie Alzheimera jednak tau odrywa się od szkieletu i zamiast tego formuje neurofibrylarne splątki, co prowadzi do śmierci komórek mózgowych.
Sytuacja dodatkowo się pogarsza, gdy komórki mózgowe zamykają skupiska tau w niewielkie kieszonki, które mogą migrować i «zakorzeniać się» w zdrowej tkance. Te kieszenie lipidowe, znane jako egzosomy, umożliwiają dalsze rozprzestrzenianie się splotów tau. Co by było, gdyby istniał sposób na zablokowanie formowania się tych «worków nośnych» dla toksycznego białka tau?
Badania in vitro (w hodowlach komórkowych) oraz in vivo (na modelach mysich) ujawniły, że cambinol ma zdolność do blokowania transferu tau poprzez inhibicję enzymu nSMase2, kluczowego dla produkcji egzosomów niosących tau.
W jednym z eksperymentów naukowcy wykorzystali komórki pochodzące z mózgów osób, które zmarły na Alzheimera. Po wymieszaniu tych komórek z komórkami zdrowymi, okazało się, że agregaty tau rozprzestrzeniały się tylko w komórkach, które nie były traktowane cambinolem. W komórkach, które otrzymały to leczenie, nie zaobserwowano obecności tau.
W kierunku nowych leków na Alzheimera
Naukowcy są przekonani, że obiecujące wyniki badań wynikają z hamowania aktywności enzymu nSMase2 przez cambinol, co może stanowić solidną podstawę do przyszłego rozwoju leków.
W rzeczywistości w drugim teście in vivo zaobserwowano zmniejszenie aktywności tego enzymu w mózgach myszy, które były poddawane leczeniu cambinolem, co daje nadzieję na dalsze badania.
«Wprowadzenie molekuł do mózgu stanowi poważne wyzwanie, ponieważ większość leków nie jest w stanie przekroczyć bariery krew-mózg», wyjaśnia John. «Teraz wiemy, że możemy leczyć zwierzęta cambinolem, aby ocenić jego wpływ na patologię i postęp choroby Alzheimera.»
Według autorów, to badanie jako pierwsze wykazało, że cambinol hamuje aktywność enzymu nSMase2, co przybliża nas do nowych strategii leczenia choroby Alzheimera oraz innych schorzeń związanych z agregatami tau.
«Zrozumienie tych ścieżek to kluczowy krok do osiągnięcia nowych celów terapeutycznych» – mówi współautorka badań, Karen Gylys, profesor pielęgniarstwa UCLA.
«Dzięki cambinolowi mamy cenne narzędzie do badania szlaków komórkowych, które prowadzą do rozprzestrzeniania się patologii tau.»
Karen Gylys
Naukowcy aktualnie pracują nad udoskonaleniem struktury cambinolu, aby zwiększyć jego skuteczność i mają nadzieję, że ich badania przyniosą pozytywne rezultaty w testach na zwierzętach.
Jeśli wyniki będą obiecujące, kolejnym krokiem będą badania kliniczne na ludziach, co może zrewolucjonizować podejście do leczenia choroby Alzheimera.
Nowe Badania i Przyszłość Leczenia Alzheimera
Ostatnie badania wskazują na znaczący postęp w zrozumieniu mechanizmów choroby Alzheimera. Naukowcy skupiają się teraz na molekułach, które mogą wspierać procesy neuroprotekcyjne oraz na sposobach optymalizacji dostępu leków do mózgu. Badania sugerują, że terapie modulujące mikrośrodowisko komórkowe mogą potencjalnie przynieść korzyści w opóźnianiu progresji choroby. Warto również zwrócić uwagę na znaczenie badań nad innymi biomarkerami, które mogą pomóc w wczesnej diagnozie i monitorowaniu postępu choroby. W miarę jak następuje rozwój technologii i metod terapeutycznych, mamy nadzieję, że wkrótce zobaczymy konkretne rezultaty w walce z tą podstępną chorobą.
