Na całym świecie alergie rosną w alarmującym tempie. W jaki sposób nasze ciała błędnie uznają nieszkodliwe substancje za potencjalne zagrożenia i powodują nieprzyjemne, a czasem nawet śmiertelne objawy alergii?
Od matki, która z niepokojem patrzy na oznaki świszczącego oddechu, gdy jej dziecko po raz pierwszy zjada masło orzechowe, do nagłej reakcji na skorupiaki, alergie mogą uderzyć w każdym momencie naszego życia.
Katar sienny dotyka 400 milionów osób na całym świecie, z astmą dotykającą 300 milionów, alergią pokarmową od 200 do 250 milionów, a alergie na leki dotykają około 10 procent światowej populacji.
Światowa Organizacja Alergologiczna (WAO) ostrzega, że »rozpowszechnienie chorób alergicznych na świecie dramatycznie rośnie zarówno w krajach rozwiniętych, jak i rozwijających się.»
Alergeny, czyli molekuły potencjalnie wywołujące alergie, występują wszędzie w naszym otoczeniu. Możemy je znaleźć w postaci pyłków drzew, żywności, pleśni, roztoczy kurzu, jadu owadów oraz zwierząt, takich jak koty, psy i karaluchy.
Kiedy organizm pomyli jedną z tych substancji jako zagrożenie i zareaguje odpowiedzią immunologiczną, rozwinie się alergia. Nikt nie rodzi się z alergiami. Zamiast tego 50 milionów ludzi w Stanach Zjednoczonych cierpiących na alergie rozwinęło je tylko wtedy, gdy ich układ odpornościowy wszedł w kontakt z winowajcą.
Ale w jaki sposób nasze ciała mylą przyjaciela z wrogiem? A co powoduje objawy, o których wielu jest tak obeznanych?
Nadzór systemu immunologicznego
Alergię definiuje się jako nieodpowiednią odpowiedź immunologiczną na nieszkodliwą substancję w środowisku.
Lisa A. Reynolds i B. Brett Finlay – obaj z Laboratorium Michaela Smitha na Uniwersytecie Kolumbii Brytyjskiej w Vancouver w Kanadzie – wyjaśniają w artykule opublikowanym w czasopiśmie, jak układ odpornościowy reaguje na obce substancje.
Nasze komórki odpornościowe zawsze szukają niebezpieczeństw, takich jak bakterie, wirusy, pasożyty i toksyczne substancje. Kiedy te cząsteczki dostaną się do organizmu – przez płuca, usta, jelita lub skórę – układ odpornościowy może zareagować, oznaczając je jako nieszkodliwe lub niebezpieczne.
Przez większość czasu nasze ciała akceptują lub tolerują obecność alergenów.
Nazywa się to odpowiedzią immunologiczną typu 1, a typem komórki w sercu tego procesu jest regulatorowa limfocyt T.
Kiedy przyjaciel staje się wrogiem
Mając to na uwadze, u niektórych osób komórki odpornościowe organizmu postrzegają alergen jako zagrożenie, w wyniku czego pojawia się reakcja prozapalna. Nazywa się to odpowiedzią immunologiczną typu 2, a na scenie pojawia się inna klasa komórek T: komórki typu T pomocnika typu 2.
Komórki te stymulują wytwarzanie cząsteczek immunoglobulin (Ig) E w większości alergii.
Pierwsza ekspozycja na alergen, który powoduje odpowiedź immunologiczną typu 2, nazywa się uczuleniem alergicznym.
Co ważne, po uczuleniu organizmu utrzymuje trwałe wspomnienie tej substancji. A następnie, gdy kolejny raz wejdzie w kontakt z winowajcą, cząsteczki IgE są przygotowane do uwolnienia kaskady zapalnych graczy, takich jak histamina, powodując nieprzyjemne i potencjalnie śmiertelne objawy alergii.
Odpowiedzi alergiczne
Alergie mogą objawiać się na kilka różnych sposobów, a doświadczenie każdego jest wyjątkowe. Nasze ciała mogą reagować poprzez wywoływanie wyprysku (atopowe zapalenie skóry), katar sienny (alergiczny nieżyt nosa), astmę alergiczną, alergie pokarmowe lub anafilaksję, która jest ciężką i potencjalnie śmiertelną reakcją alergiczną.
Alergie są wiecznym towarzyszem, a leczenie polega głównie na łagodzeniu objawów.
Jednak gdy naukowcy stopniowo zaczynają docierać do sedna tego, co sprawia, że nasz system odpornościowy zmienia się z odpowiedzi typu 1 na typ 2, istnieje wezwanie do skupienia się na zapobieganiu powstawania alergii w pierwszej kolejności.
Z 40 do 50 procent uczniów na całym świecie uczulonych na jeden lub więcej alergenów, zapobieganie alergiom w przyszłości może mieć ogromny wpływ na zdrowie na całym świecie.
Nowe badania i perspektywy na przyszłość
W obliczu rosnącej liczby przypadków alergii, badania nad mechanizmami ich powstawania oraz skutecznymi metodami zapobiegania i leczenia stają się coraz bardziej istotne. W ostatnich latach pojawiły się nowe strategie, takie jak immunoterapia alergenowa, która wykazuje obiecujące wyniki w redukcji objawów u pacjentów.
Najnowsze badania sugerują również, że wczesna ekspozycja na alergeny w dzieciństwie może przyczynić się do zmniejszenia ryzyka rozwoju alergii. Przykładowo, wprowadzenie orzechów do diety niemowląt w odpowiednim czasie może znacząco obniżyć ryzyko alergii pokarmowej.
Co więcej, badania nad mikrobiomem jelitowym wykazują, że jego zróżnicowanie może wpływać na rozwój alergii. Utrzymanie zdrowej flory bakteryjnej poprzez zrównoważoną dietę i probiotyki staje się kluczowym elementem w profilaktyce alergii.
Wreszcie, stałe monitorowanie i badania epidemiologiczne są niezbędne do zrozumienia, jak zmieniają się wzorce alergii w populacji oraz jakie czynniki środowiskowe mogą przyczyniać się do ich wzrostu. Przyszłość badań nad alergiami z pewnością przyniesie nowe odkrycia, które mogą zmienić podejście do ich zapobiegania i leczenia.
