Homocystynuria jest chorobą genetyczną przenoszoną w sposób autosomalny recesywny. Proces ten oznacza, że w celu rozwoju choroby muszą być obecne dwie kopie nieprawidłowego genu.
W tym artykule badamy, czym jest homocystynuria, co ją powoduje i jakie objawy wywołuje. Przyjrzymy się także diagnozie i leczeniu tej choroby.
Czym jest homocystynuria?
W homocystynurii organizm nie jest w stanie rozkładać niektórych białek. W szczególności stan wpływa na aminokwas o nazwie metionina.
Aminokwasy są niezbędnymi ludzkimi cegiełkami. Metionina to naturalnie występujące białko, którego dzieci potrzebują do wzrostu, a dorośli potrzebują do regulacji azotu w organizmie. Wszystkie aminokwasy zawierają azot, dzięki czemu azot jest ważną częścią ludzkiego DNA.
Istnieje kilka różnych postaci homocystynurii, które różnią się swoimi objawami.
Najbardziej rozpowszechnioną postacią jest beta-syntaza cystationiny (CBS). CBS różni się od innych typów homocystynurii, ponieważ powoduje następujące objawy:
- krótkowzroczność
- przemieszczenie soczewek na przednich oczach
- zwiększone krzepnięcie krwi
- kruche kości lub inne nieprawidłowości szkieletowe
CBS może również powodować opóźnienia rozwojowe i trudności w uczeniu się.
Inne rzadsze formy homocystynurii mogą powodować wiele innych objawów.
Rozpowszechnienie
W Stanach Zjednoczonych homocystynuria jest badana od urodzenia. Badania przesiewowe nie wykrywają wszystkich form homocystynurii, a przypadki mogą pozostać nierozpoznane przez okres do 5 lat od urodzenia.
Uważa się, że homocystynuria dotyka około 1 na każde 200 000 do 300 000 dzieci urodzonych w USA, zgodnie z podziałem Departamentu Zdrowia i Opieki Społecznej USA (HHS).
Jest również bardziej powszechny w niektórych narodowościach. Na przykład raport HHS wskazuje, że w Stanach Zjednoczonych jest bardziej powszechny u białych ludzi z Nowej Anglii, którzy mają irlandzkie pochodzenie. W tej grupie stan dotyczy jednego na 50 000 noworodków.
Według National Institutes of Health, na całym świecie najczęstszy rodzaj homocystynurii dotyka 1 na 200 000 do 335 000 ludzi. Ponadto wydaje się, że jest bardziej powszechny w niektórych krajach, w tym w Niemczech, Norwegii, Irlandii i Katarze.
Jedno z badań wykazało sześć swoistych homocystynurii związanych z mutacjami genetycznymi w przeglądzie z udziałem 1133 noworodków. Te odkrycia sugerują, że homocystynuria jest bardziej powszechna niż wcześniej sądzono naukowców.
Przyczyny i czynniki ryzyka
Ponieważ homocystynuria jest genetycznie autosomalna recesywna, dziecko musi odziedziczyć dwie kopie niepracującego genu dla homocystynurii od każdego z rodziców, aby rozwinąć ten stan. Rodzice noszący niepracujący gen mogą nie mieć żadnych objawów homocystynurii.
Według naukowców dziecko osoby wykonującej gen ma:
- 25 procent szans na bycie dotkniętym przez homocystynurię
- 50 procent bycia przewoźnikiem
- 25% szans na bycie nietkniętym i posiadanie genu
Objawy
W większości przypadków homocystynurii enzym nie działa pod wpływem beta-syntazy cystationiny (CBS). W rezultacie aminokwasy metionina i homocysteina nie mogą się rozpaść.
Powoduje to wzrost poziomu obu aminokwasów w organizmie, co może być toksyczne i powodować uszkodzenie układu nerwowego. Obszary, które mogą ulec uszkodzeniu to mózg i naczynia przewożące krew i limfę wokół ciała.
Objawy homocystynurii są widoczne w pierwszym roku życia. Podczas gdy niektóre niemowlęta są łagodnie dotknięte homocystynurią, objawy te mogą się nasilić, gdy osoba przechodzi do dzieciństwa, a nawet dorosłości.
Objawy mogą obejmować:
- krótkowzroczność lub zwichnięcie soczewek oczu
- blada skóra i włosy
- słabe kości
- boczne skrzywienie kręgosłupa
- długie i cienkie ręce i nogi
- deformacje klatki piersiowej
- opóźnienia rozwojowe i trudności w uczeniu się
- problemy z zachowaniem
Objawy mniej powszechne obejmują:
- niski poziom czerwonych krwinek, gdzie komórki krwi są większe niż normalnie, znane jako niedokrwistość megablastyczna
- niewydolność u noworodków do wzrostu i przybrania na wadze w oczekiwanych stawkach
- problemy z poruszaniem się i chodzeniem
- drgawki
Jest możliwe, że wiele z tych objawów jest gorszych, gdy dziecko spożywa pokarm, którego organizm nie może się zepsuć. Wywołują je także okresy choroby i infekcji.
Komplikacje
Najpoważniejszym powikłaniem homocystynurii są skrzepy krwi, które mogą zagrażać życiu i zwiększać ryzyko udaru.
Niepełnosprawność intelektualna jest również możliwa, ale ryzyko można zmniejszyć, jeśli homocystynuria zostanie wcześnie zdiagnozowana i pomyślnie leczona.
Zwichnięte soczewki oka mogą uszkodzić widzenie. Może być potrzebna chirurgia wymiany soczewki, aby pomóc niektórym osobom.
Diagnozowanie homocystynurii
Wyraźne oznaki, które mogą skłonić lekarza do testowania homocystynurii, to sytuacja, gdy dziecko jest wyjątkowo chude i zbyt wysokie jak na swój wiek lub nie rośnie zgodnie z oczekiwaniami.
Dodatkowo lekarz będzie poszukiwał oznak deformacji klatki piersiowej, skrzywienia kręgosłupa i zwichniętych soczewek.
Badania oczu mogą ujawnić problemy ze wzrokiem, a zdjęcia rentgenowskie mogą wskazywać na oznaki słabych kości. Testy genetyczne, badania przesiewowe aminokwasów, biopsje wątroby i testy enzymów wątrobowych są również stosowane do diagnozy homocystynurii.
Badania genetyczne
Naukowcy zalecają testowanie genetyczne każdemu, kto ma rodzinną historię homocystynurii, która chce mieć dzieci.
Jednakże, ponieważ ten stan jest wynikiem mutacji genetycznej, nie można temu zapobiec. Jedynym powodem testów genetycznych jest poinformowanie ludzi o ryzyku związanym z mutacją genową homocystynurii.
Leczenie
Nie ma lekarstwa na homocystynurię, chociaż można go leczyć ograniczeniami dietetycznymi, suplementami i lekami. Wysokie dawki suplementów B6 były pomocne dla niektórych osób, a większość osób z tą chorobą będzie musiała przyjmować suplementy B6 przez resztę swojego życia.
Osoby, które nie reagują na leczenie B6, powinny stosować dietę o niskiej zawartości metioniny. Przykłady produktów spożywczych, które mogą zawierać wysokie poziomy aminokwasów metioniny, obejmują:
- niektóre mięsa i ryby
- jajka
- soja
- mleczarnia
- orzechy i fasola
Inną opcją leczenia jest betaina, substancja odżywcza pomagająca usunąć homocysteinę z krwioobiegu. Pomocne może być również stosowanie kwasu foliowego z betainą.
Nowoczesne badania i podejście do leczenia
W ostatnich latach nastąpił znaczny postęp w zrozumieniu homocystynurii oraz jej leczenia. Nowe badania pokazują, że terapia genowa może mieć potencjał w przyszłości jako metoda leczenia. Wstępne badania wskazują, że modyfikacja genów odpowiedzialnych za produkcję enzymu CBS może prowadzić do poprawy w metabolizmie metioniny.
Dodatkowo, analizy kliniczne wykazały, że właściwie zbilansowana dieta, wzbogacona o odpowiednie suplementy, może znacząco poprawić jakość życia pacjentów. Osoby z homocystynurią, które przestrzegają zaleceń dietetycznych, często doświadczają lepszych wyników zdrowotnych oraz mniejszych powikłań związanych z chorobą.
Warto również zwrócić uwagę na znaczenie wsparcia psychologicznego dla pacjentów i ich rodzin. Właściwe podejście do zarządzania chorobą, obejmujące zarówno aspekty medyczne, jak i emocjonalne, jest kluczowe dla osiągnięcia sukcesu w leczeniu homocystynurii.
Perspektywy
Osoby z homocystynurią mogą prowadzić normalne życie, jeśli zostaną odpowiednio wcześnie zdiagnozowane, a ich leczenie zakończy się sukcesem. Jednak zakrzepy krwi mogą powodować problemy zdrowotne, a czasem nawet zagrażać życiu.
