Nowe badania potwierdzają, że brak prawidłowego snu ma poważny wpływ na funkcjonowanie mózgu, co może mieć potencjalnie niebezpieczne konsekwencje w codziennym życiu.
Ostatnio wiele badań skupiło się na tym, w jaki sposób sen wpływa na sposób funkcjonowania naszego organizmu, a zwłaszcza na to, jak wpływa on na mózg.
Badania, które zostały niedawno omówione, sugerują, że ilość i jakość snu mogą być kluczowe dla wizualnego uczenia się, konsolidacji pamięci oraz konieczności oduczania się.
Nowe badania przeprowadzone w Szkole Medycznej Davida Geffena na Uniwersytecie w Los Angeles w Kalifornii (UCLA) oraz na Uniwersytecie Telawiwskim w Izraelu potwierdzają, że osoby pozbawione snu doświadczają problemów z pamięcią i mogą mieć zniekształconą percepcję wzrokową; komunikacja między neuronami jest chwilowo upośledzona.
«Odkryliśmy, że głodzenie ciała snu pozbawia neurony zdolności do prawidłowego funkcjonowania, co otwiera drogę do poznawczych uchybień w tym, jak postrzegamy i reagujemy na otaczający nas świat» – mówi starszy autor badania, dr Itzhak Fried.
Wyniki badania opublikowano w renomowanym czasopiśmie naukowym.
«Nieruchome» neurony komunikują się nieskutecznie
Naukowcy pracowali z 12 osobami z padaczką, którzy również byli zarejestrowani jako pacjenci UCLA. Wszyscy uczestnicy mieli implanty elektrodowe w swoich mózgach, aby zarejestrować, skąd pochodzą ich drgawki przed zabiegiem.
W ramach ich oceny, napady występowały na skutek bezsenności: uczestnicy nie spali przez całą noc, aż do momentu wystąpienia ataku, co pozwoliło na odpowiednie monitorowanie aktywności elektrycznej w mózgu.
Podczas eksperymentu uczestnicy mieli za zadanie kategoryzacji, w którym musieli jak najszybciej sortować różne obrazy na kategorie.
Badacze skupili się na aktywności elektrycznej w płatku skroniowym mózgu, który jest powiązany z pamięcią i rozpoznawaniem wizualnym.
Naukowcy zauważyli, że im bardziej śpiący i zmęczeni stawali się uczestnicy, tym trudniej im było znaleźć zadanie i tym wolniej się spisali.
«Byliśmy zafascynowani obserwowaniem, w jaki sposób brak snu tłumi aktywność komórek mózgowych» – wyjaśnia główny autor badań, dr Yuval Nir. Zaznacza, że z powodu braku snu komórki mózgowe stały się «powolne», a komunikacja neuronowa była upośledzona.
«W przeciwieństwie do zwykłej szybkiej reakcji,» mówi, «neurony reagowały powoli, strzelały słabiej, a ich transmisje ciągnęły się dłużej niż zwykle.»
Brak snu wpływał na to, jak skutecznie neurony zakodowały informacje i jak wizualne bodźce były przetwarzane w świadomości.
Aktywność w przemęczonych mózgach jest «senna»
Naukowcy cytowali istniejące badania, które wskazują na potencjalnie katastroficzne skutki deprywacji snu. Gdy kierowcy są zmęczeni, ich uwaga błądzi, ponieważ neurony nie reagują tak skutecznie, jak powinny.
«Sam fakt, że pieszy spowalnia przemęczony mózg kierowcy, wymaga więcej czasu, by mózg zarejestrował to, co widzi» – mówi dr Nir.
Stwierdzono także, że komórki mózgowe, które wymagały dłuższego czasu reakcji, były związane z wolniejszymi falami mózgowymi – takimi, jak te normalnie zarejestrowane podczas fazy snu – oraz że ta aktywność w zwolnionym tempie była zlokalizowana w tych samych obszarach mózgu.
«Powolne fale przypominające sen zakłócały aktywność mózgu pacjentów i ich zdolność do wykonywania zadań» – wyjaśnia dr Fried. «Zjawisko to sugeruje, że wybrane rejony mózgu pacjentów drzemały, co prowadziło do upośledzenia umysłowego, podczas gdy reszta mózgu była obudzona i działała jak zwykle.»
Naukowcy twierdzą, że pozbawienie snu powinno być traktowane znacznie poważniej niż obecnie, zważywszy na realne zagrożenia. Dr Fried porównuje brak snu do nadmiernego spożycia alkoholu i sugeruje, że należy podjąć bardziej odpowiednie działania, aby zapobiegać zmęczonej jeździe.
«Niewłaściwy sen wywiera podobny wpływ na nasz mózg, jak picie zbyt dużej ilości alkoholu» – mówi dr Fried. «Jednak nie istnieją żadne normy prawne ani medyczne, aby zidentyfikować zmęczonych kierowców na drodze w taki sam sposób, w jaki identyfikujemy nietrzeźwych kierowców.»
Naukowcy zauważają, że przyszłe badania powinny skupić się na mechanizmach mózgowych odpowiedzialnych za utratę pamięci i percepcji, a także na uświadomieniu korzyści płynących z dobrego snu w nocy.
Nowe badania i ich znaczenie w 2024 roku
W 2024 roku kontynuowane są badania nad wpływem snu na zdrowie mózgu. Ostatnie prace wskazują na to, że deprywacja snu może prowadzić do długoterminowych problemów neurologicznych, w tym zwiększonego ryzyka chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera.
Badania sugerują również, że poprawa jakości snu może być kluczowym elementem w terapii osób z zaburzeniami poznawczymi i emocjonalnymi. Regularny sen o wysokiej jakości nie tylko poprawia funkcje poznawcze, ale także wspiera zdrowie psychiczne i emocjonalne.
Statystyki pokazują, że około 30% dorosłych zmaga się z problemami ze snem, co podkreśla potrzebę dalszych działań w celu edukacji społeczeństwa na temat znaczenia snu oraz metod poprawy jego jakości.
Zrozumienie mechanizmów snu i jego wpływu na mózg otwiera nowe możliwości dla opracowania interwencji, które mogą pomóc w walce z negatywnymi skutkami deprywacji snu. Warto zwrócić uwagę na to, że sen jest nie tylko czasem odpoczynku, ale kluczowym elementem zdrowego stylu życia.
