Dexedrine i Adderall to popularne leki stymulujące, które są często przepisywane w terapii zespołu nadpobudliwości psychoruchowej, znanego jako ADHD. Oba środki wykazują podobny zestaw potencjalnych działań niepożądanych, ostrzeżeń i zagrożeń, jednak istnieją istotne różnice, które mogą wpływać na to, który z nich jest bardziej odpowiedni w konkretnych przypadkach.
Warto zaznaczyć, że leki te zawierają różne formy syntetycznej amfetaminy, która działa jako stymulant ośrodkowego układu nerwowego.
Podobieństwa i różnice
Obie substancje, Dexedrine i Adderall, zawierają amfetaminę, której działanie na organizm jest nadal częściowo nieznane. Wiadomo, że amfetamina zwiększa uwalnianie i skuteczność neuroprzekaźników, takich jak:
- dopamina
- noradrenalina
- serotonina
Amfetamina występuje w dwóch formach: dekstroamfetamina (d-amfetamina) i lewoskrętna amfetamina (l-amfetamina). D-amfetamina jest uważana za silniejszą i dlatego częściej stosowaną w leczeniu ADHD.
Oba leki są skuteczne i stosowane od lat 70. XX wieku w leczeniu ADHD. Dexedrine zawiera wyłącznie d-amfetaminę, natomiast Adderall to mieszanka d-amfetaminy i l-amfetaminy w proporcji 3:1. Wersje o przedłużonym uwalnianiu, takie jak Adderall XR, łączą obie formy w równych proporcjach.
Dexedrine jest dostępny w formie kapsułek o przedłużonym uwalnianiu (Dexedrine Spansule), które również zawierają d-amfetaminę. Oba leki o natychmiastowym uwalnianiu są zatwierdzone przez FDA do stosowania u dzieci powyżej 3. roku życia. Dexedrine Spansule i Adderall XR nie są zatwierdzone dla dzieci poniżej 6 roku życia oraz dla osób powyżej 16 roku życia.
Dawkowanie
Sposób podawania Dexedrine i Adderall różni się, co może wpłynąć na wybór leku:
- Dawkowanie Dexedrine o natychmiastowym uwalnianiu dostępne jest w postaci tabletek i roztworu.
- Adderall o natychmiastowym uwalnianiu występuje w formie tabletek.
- Oba leki w wersjach o przedłużonym uwalnianiu są dostępne w kapsułkach.
Zaleca się przyjmowanie tych leków rano oraz wczesnym popołudniem, aby uniknąć problemów ze snem. Działanie obu leków zaczyna się po około 30 minutach, osiągając szczyt po 3 godzinach, a ich efekty utrzymują się od 4 do 6 godzin w zależności od dawki.
Dla wersji przedłużonego uwalniania, takich jak Adderall XR i Dexedrine Spansule, czas działania wynosi od 7 do 8 godzin, a efekty mogą utrzymywać się nawet do 11-12 godzin.
Przy ustalaniu dawkowania lekarze często zaczynają od najniższej dawki, a następnie dostosowują ją w zależności od potrzeb pacjenta.
Dawkowanie Dexedrine zgodnie z wytycznymi FDA dla dzieci w wieku 3-5 lat zazwyczaj zaczyna się od 2,5 mg, z możliwością zwiększenia o 2,5 mg na tydzień. Dla dzieci powyżej 6. roku życia zaleca się rozpoczęcie od 5 mg, a maksymalna dawka nie powinna przekraczać 40 mg dziennie.
Dawkowanie Adderall również zaczyna się od 2,5 mg dla dzieci w wieku 3-5 lat, z podobnym schematem zwiększania dawki. Osoby powyżej 6. roku życia zaczynają od 5 mg, z możliwością dostosowania dawki co tydzień.
Skutki uboczne
Skutki uboczne Dexedrine i Adderall są zazwyczaj zbieżne, ponieważ te leki zawierają podobne substancje czynne. Do najczęstszych działań niepożądanych należą:
- rozstrój żołądka lub skurcze
- suchość w ustach
- ból głowy
- utrata apetytu
- trudności z zasypianiem
- zawroty głowy
- utrata masy ciała
- zmiany w libido
Niektóre rzadziej występujące działania niepożądane to:
- pobudzenie i drażliwość
- niepokój
- rozmazany obraz
- tiki
- nudności, wymioty
- gorączka
- reakcje alergiczne
Długoterminowe stosowanie tych leków może prowadzić do poważniejszych efektów ubocznych, zwłaszcza w przypadku niewłaściwego dawkowania. Ważne jest, aby pacjenci, którzy doświadczają jakichkolwiek niepokojących objawów, skonsultowali się z lekarzem.
Ryzyka
Możliwe zagrożenia zdrowotne związane z używaniem stymulantów na receptę obejmują:
- utrata masy ciała
- bezsenność
- spowolniony wzrost
- zmiany w zachowaniu
- problemy neurologiczne
- problemy z krążeniem
- uszkodzenie nerek
Innym zagrożeniem jest zespół serotoninowy, który występuje, gdy w organizmie jest zbyt dużo serotoniny. Objawy to biegunka, gorączka, drgawki i inne.
Ostrzeżenia
Dexedrine i Adderall są klasyfikowane przez FDA jako substancje kontrolowane w kategorii II, co oznacza, że są narażone na ryzyko uzależnienia i nadużywania. Należy zachować ostrożność, stosując te leki, a pacjenci powinni być świadomi ryzyka, które mogą wiązać się z ich stosowaniem.
W przypadku wystąpienia jakichkolwiek działań niepożądanych lub wątpliwości dotyczących dawkowania, należy skonsultować się z lekarzem. Typowe zalecenia to:
- unikanie alkoholu
- przyjmowanie leków zgodnie z zaleceniami
- nie dzielenie się lekami z innymi osobami
Niektóre schorzenia mogą wykluczać stosowanie stymulantów, takie jak:
- choroby serca
- wysokie ciśnienie krwi
- jaskra
- zaburzenia psychiczne
Jak wybrać najlepszą opcję dla siebie?
Wybór między Adderall a Dexedrine zależy od indywidualnych potrzeb pacjenta. Oba leki działają podobnie, ale ich skuteczność może się różnić w zależności od organizmu. Kluczowe czynniki, które warto wziąć pod uwagę to:
Wiek pacjenta, długość działania leku, potencjalne skutki uboczne oraz jego koszt. Warto również zasięgnąć porady lekarza lub farmaceuty w celu wyboru najodpowiedniejszej opcji.
Aktualne badania i nowinki (2024)
W 2024 roku badania nad amfetaminami i ich zastosowaniem w terapii ADHD wciąż trwają. Nowe analizy sugerują, że istnieje związek między długoterminowym stosowaniem tych leków a poprawą funkcji poznawczych u dzieci i młodzieży z ADHD. Badania wykazały, że pacjenci, którzy stosują Adderall lub Dexedrine, doświadczają znaczącej poprawy w zakresie koncentracji i organizacji, co może mieć kluczowe znaczenie dla ich sukcesów edukacyjnych.
Dodatkowo, nowe podejścia terapeutyczne, takie jak terapia behawioralna w połączeniu z leczeniem farmakologicznym, wykazują obiecujące wyniki w poprawie ogólnej jakości życia pacjentów. Naukowcy podkreślają również znaczenie regularnych kontroli lekarskich w celu monitorowania skutków ubocznych oraz skuteczności terapii, aby jak najlepiej dostosować leczenie do potrzeb pacjenta.
