Teoria procesów przeciwnika może wyjaśniać emocjonalne i motywacyjne czynniki uzależniające. Możliwe jest również, że lepsze zrozumienie procesu może doprowadzić do poprawy wyników leczenia uzależnień.
Teoria procesów przeciwnika może wyjaśniać, dlaczego tak trudno jest złamać nałóg. Używanie narkotyków początkowo wywołuje przyjemne uczucia. Z czasem jednak lek straci swoje działanie i wymaga od osoby użycia większej ilości leku, aby uzyskać przyjemne doznania.
Przykładem teorii procesów przeciwnika w normalnych warunkach jest obawa przed czymś. Teoria procesu przeciwnika stwierdza, że im bardziej człowiek doświadcza strachu, tym mniej strachu na niego wpłynie. Ten spadek lęku może utrzymywać się do momentu, w którym sytuacja przestanie być przerażająca. Jeśli bodziec (rzecz, której się obawiał) przestaje być lękiem, wtedy druga emocja (ulga) przejmuje kontrolę.
Szybkie fakty dotyczące teorii procesów przeciwnika:
- Teoria procesów przeciwnika może wyjaśniać sytuacje, w których coś nieprzyjemnego może być satysfakcjonujące.
- Teorię zastosowano do zrozumienia zadowolenia z pracy.
- Teoria łączy emocje osoby z ich motywacją.
- Badania nad teorią wykazały, że ulga od bólu fizycznego może wywoływać przyjemne uczucia i zmniejszać negatywne.
- Teoria procesów przeciwnika została również wykorzystana do wyjaśnienia zdolności widzenia kolorów.
Czym jest teoria procesów przeciwnika?
Richard Solomon, psycholog XX wieku, uważał, że emocje działały w przeciwnych parach. Na przykład przyjemność jest przeciwieństwem emocji na ból.
Kiedy osoba jest wielokrotnie narażona na coś, co wywołuje reakcję emocjonalną, na przykład strach, w końcu wyzwalana jest przeciwna emocja. Może to spowodować, że pierwsza emocja słabnie, a druga stanie się silniejsza.
Ważnym wkładem pracy Salomona jest jego teoria na temat uzależnienia.
Twierdził, że uzależnienie od narkotyków wynika z połączenia emocji przyjemności i wycofania się.
Jak odnosi się do uzależnienia?
Kiedy osoba jest uzależniona od narkotyku, przyjemne działanie leku będzie z czasem maleć. W końcu osoba nie ma przyjemności z przyjmowania leku, a reakcja na wycofanie (efekt negatywny) przejmuje kontrolę. Osoba ta prawdopodobnie będzie nadal przyjmować lek, aby uniknąć objawów odstawiennych (lub negatywnych).
Leczenie uzależnień
Proces przeciwnika jest jednym ze sposobów wyjaśnienia, w jaki sposób i dlaczego jednostki cierpią z powodu negatywnych skutków używania narkotyków.
Emocje i motywacja są siłą napędową uzależnienia. Im dłużej osoba używa narkotyków, tym więcej negatywnych skutków. Chęć uniknięcia tych negatywnych skutków sprawia, że osoba nadal używa narkotyków, co wpływa na ich zdolność do rzucenia palenia.
Niestety, teoria procesu przeciwnika nie skupia się wystarczająco na wynikach leczenia.
Najlepszym sposobem kontrolowania emocji i potrzeby pozyskania motywu jest utrzymywanie kontroli nad negatywnymi skutkami.
Usunięcie się z uzależnienia wymaga profesjonalnej pomocy i wsparcia. Jest możliwe, że teoria procesów przeciwnika może być zastosowana, gdy próbuje zrozumieć proces odzyskiwania uzależnień w oparciu o sukcesy i niepowodzenia oraz ich przyczyny.
Dlaczego teoria procesów przeciwnika jest dla niektórych tak negatywna?
Kiedy ktoś po raz pierwszy zaczyna używać narkotyków, ma wysoki poziom przyjemności i niski poziom wycofania. W tym momencie osoby mogą nadal mieć możliwość wyjścia z mniejszą trudnością. Jednak ze względu na przyjemność, jaką otrzymują z leku, mogą nie mieć motywacji do rzucenia palenia.
Z czasem jednak przyjemność spada, a objawy wycofania rosną. W tym momencie motywacja do przyjmowania leku nie dotyczy przyjemności, ale unikania objawów odstawienia.
Według Solomona uzależnienie może pokonać inne podstawowe potrzeby.
Na przykład osoba uzależniona może spędzić więcej czasu na poszukiwaniu sposobów zaspokojenia swojego uzależnienia niż na inne podstawowe potrzeby – takie jak miłość i związki społeczne, jedzenie i picie, osiągnięcia i inne codzienne zachowania ludzkie.
Dzieje się tak dlatego, że według Solomona uzależnienie jest związane z motywem i staje się równie ważne jak inne potrzeby. Solomon uważa ponadto, że uzależnienie staje się „nabytym motywem”, a nabyte lub wyuczone motywy, takie jak pragnienie, preferencje żywieniowe i chęć osiągnięcia lub dreszczyku emocji, są głównymi aspektami ludzkich zachowań.
Co mówią badania?
Jak wyjaśnili badacze z Virginia Polytechnic Institute i State University, Blacksburg, VA, Solomon przeanalizował emocje skoczków spadochronowych i odkrył, że nowi skoczkowie mają wyższy poziom lęku niż doświadczeni skoczkowie spadochronowi i niewiele zyskują na aktywności.
Doświadczeni skoczkowie również mieli więcej przyjemności z lądowaniem. Gdy nowi skoczkowie wciąż skakali, zaczęli odczuwać więcej przyjemności i mniej strachu.
W innym raporcie Frontiers in Psychology zbadano teorię Solomona, umieszczając psy w uprzężach, które podawały 10-sekundowe terapie wstrząsowe. Początkowo psy były przerażone i spanikowane. Gdy szoki ustały, psy stały się ostrożne i strzeżone.
W miarę trwania eksperymentu psy zaczęły lepiej tolerować wstrząsy. Po zakończeniu eksperymentu psy w końcu powróciły do poprzedniego stanu. Wyniki pokazały, jak psy zmieniły się ze strachu w bez lęku iz czasem wróciły do swoich pierwotnych osobowości. Badacze uważają, że było tak głównie dlatego, że psy przyzwyczaiły się do terapii wstrząsowej.
Proces przeciwnika w sytuacjach zdrowych
Stres może czasami wpływać na system nagrody. Na przykład, większość osób, które nieustannie znoszą stresujące sytuacje, z czasem radzi sobie lepiej.
Innym przykładem są osoby o bardzo stresujących zajęciach, np. Lekarze pogotowia. Początkowo lekarze doświadczają wysokiego poziomu stresu i niewielkiego pośpiechu. Z biegiem czasu jednak pośpiech je napędza, a nie je stresuje.
Teorię procesów przeciwnika można również dostrzec w nowych relacjach, w których dwoje ludzi, którzy początkowo traktują swoje dziwactwa, uważa, że nawyki te stają się mniej atrakcyjne po pewnym czasie.
Inny przykład procesu przeciwnika w sytuacjach zdrowych dotyczy osób oglądających horrory. Wiele osób uważa, że przeszkadzają one na początku, ale po pewnym czasie lubią je oglądać.
Ulga od bolesnych sytuacji
Teoria procesu przeciwnika przejawia się w gojeniu i łagodzeniu bólu. Gdy ból zmniejsza się lub leczenie trwa, negatywne odczucia, które początkowo odczuwali ludzie, zaczynają ustępować i zaczynają odczuwać przyjemniejsze uczucia.
Teorię tę wyjaśniono badaniami nad samobójczymi zachowaniami samobójczymi.
Naukowcy z Uniwersytetu Nauk i Technologii w Huazhong w Wuhan w prowincji Hubei w Chinach zbadali związek pomiędzy próbami samobójstwa i prób samobójczych u chińskich nastolatków i studentów.
Naukowcy odkryli, że metoda polegająca na samobójstwie, oparta na teorii procesów przeciwnika, sugeruje, że wielokrotna ekspozycja na emocjonalne czynniki wyzwalające ulegałaby z czasem zmianie.
Początkowa przyjemność była krótkotrwała, a ponieważ przeciwna reakcja stała się silniejsza, ludzie nie byli w stanie wywołać tej samej reakcji od emocji, co wcześniej.
Innymi słowy, pierwotny powód, dla którego chciał popełnić samobójstwo – chcąc usunąć ból – został przyćmiony przez nie lęk przed śmiercią.
Satysfakcja z pracy i motywacja
Pod koniec lat 70. XX wieku psycholog Frank Landy zasugerował, że postawy związane z pracą wynikają z tego, jak dobrze działa nasze ciało. W oparciu o podejście Landy’ego czynniki motywacyjne, takie jak wzrost płac, byłyby krótkotrwałe, ponieważ czas zmienia siłę emocji. Dlatego za każdym razem, gdy wzrasta pensja, reakcja danej osoby jest mniej korzystna.
Inni badacze nie zgadzają się z niektórymi pomysłami Landy’ego. Na przykład nowsze badania wykazały, że codzienny stres wpływa na zadowolenie i motywację do pracy, a nie na czynniki instynktowne lub związane z funkcjonowaniem organizmu.
Podczas gdy teoria procesu przeciwnika może oferować pewien wgląd w satysfakcję z pracy, nie przeprowadzono wystarczających badań, które wskazywałyby na jego skuteczność w warunkach zawodowych i na stanowisku pracy.
