Misophonia to niezwykle interesujące zaburzenie, w którym osoby doświadczają intensywnych, negatywnych reakcji na powszednie dźwięki, takie jak żucie czy oddychanie. Dla niektórych ludzi te codzienne odgłosy mogą wywoływać tak silne emocje, że czują potrzebę krzyku lub ucieczki.
Zjawisko to nie jest rzadkością – wiele osób doświadcza irytacji w obliczu hałasów otoczenia. Jednak w przypadku osób z mizofonią, dźwięki, które dla innych są neutralne, mogą wywołać reakcje przypominające stan «walki lub ucieczki», prowadząc do uczucia niepokoju, paniki, a nawet gniewu.
Szybkie fakty dotyczące mizofonii:
- Reakcje osób z mizofonią mogą być tak ekstremalne, że wpływają na ich codzienne życie.
- To zaburzenie jest stosunkowo nowo zidentyfikowane, dlatego opcje leczenia są wciąż ograniczone.
- Termin «misophonia» oznacza «nienawiść do dźwięku», ale nie każdy dźwięk jest problematyczny dla osób z tą wrażliwością.
Jak sobie z tym radzisz?
Do tej pory nie opracowano konkretnych leków ani skutecznych metod leczenia mizofonii. Osoby dotknięte tym zaburzeniem często rozwijają nieświadome mechanizmy obronne, takie jak naśladowanie dźwięków, które wywołują ich dyskomfort. Tego typu zachowanie może pomóc im w radzeniu sobie w trudnych sytuacjach.
Istnieją różne strategie, które osoby z mizofonią mogą zastosować, aby złagodzić swoje doznania:
- Używanie słuchawek lub słuchanie muzyki, aby zagłuszyć dźwięki wyzwalające.
- Noszenie zatyczek do uszu, aby ograniczyć zakłócenia.
- Wybieranie miejsc w autobusach lub restauracjach, które są daleko od źródeł dźwięku.
- Praktykowanie technik samoopieki, takich jak relaksacja i medytacja, aby zredukować stres.
- Unikanie sytuacji, w których występują dźwięki wyzwalające, gdy to możliwe.
- Szukaj pomocy u specjalistów, takich jak lekarze czy terapeuci.
- Otwarcie rozmawiaj z bliskimi o swojej wrażliwości, aby zyskać ich wsparcie.
Próby powiedzenia osobie z mizofonią, aby «po prostu zignorowała» dźwięki, które ją drażnią, są równie mało skuteczne, jak mówienie osobie z depresją, aby «po prostu się uśmiechała». Takie rady zazwyczaj nie przynoszą żadnych pozytywnych rezultatów.
Objawy
Zasadniczą cechą mizofonii jest skrajna reakcja emocjonalna, która może przybierać formę gniewu lub agresji w odpowiedzi na określone dźwięki. Intensywność reakcji jest różna – niektórzy mogą czuć jedynie irytację, podczas gdy inni mogą przeżywać prawdziwe wybuchy wściekłości.
Mizofonia może wystąpić u osób w każdym wieku, jednak pierwsze objawy zazwyczaj pojawiają się w późnym dzieciństwie lub wczesnej młodości. Często pierwszy wyzwalacz to jeden specyficzny dźwięk, ale z czasem mogą pojawić się inne, które wywołują podobne reakcje.
Osoby z mizofonią są świadome, że ich reakcje są nadmierne, co może prowadzić do uczucia utraty kontroli. W badaniach wskazano na następujące reakcje jako objawy mizofonii:
- Irytacja przechodzi w gniew.
- Odczuwane obrzydzenie wywołuje agresję.
- Agresywne zachowanie werbalne wobec osoby wytwarzającej hałas.
- Fizyczna agresja wobec przedmiotów z powodu hałasu.
- Bezpośrednie ataki na osoby hałasujące.
- Unikanie ludzi, którzy wydają dźwięki wyzwalające.
Niektórzy z wrażliwością na dźwięki mogą zacząć naśladować odgłosy, które wywołują ich gniewne reakcje. Już sama myśl o napotkaniu dźwięków wyzwalających może prowadzić do stresu i niepokoju, a osoby te często doświadczają zwiększonego poziomu lęku, depresji i nerwic.
Oprócz reakcji emocjonalnych, badania wykazały, że osoby z mizofonią mogą doświadczać różnorodnych symptomów fizycznych, takich jak:
- Ciśnienie w całym ciele, szczególnie w klatce piersiowej.
- Napięcie mięśniowe.
- Podwyższone ciśnienie krwi.
- Szybsze bicie serca.
- Wzrost temperatury ciała.
Jedno z badań ujawniło, że 52,4% uczestników z mizofonią miało również zdiagnozowane zaburzenie osobowości obsesyjno-kompulsywnej (OCPD).
Jakie są najczęściej wyzwalacze?
Niektóre dźwięki są bardziej skłonne wywołać mizofoniczną reakcję. Badania przeprowadzone w Amsterdamie wskazały na najczęstsze przyczyny mizofonii:
- Odgłosy jedzenia, które wpływają na 81% badanych.
- Głośne oddychanie lub dźwięki wydawane przez nos, które dotyczą 64,3% uczestników.
- Odgłosy palców lub dłoni, które wpływają na 59,5% osób.
Około 11,9% uczestników doświadczyło podobnych, gniewnych reakcji na obserwowanie osób powtarzających pewne czynności fizyczne, takie jak potrząsanie kolanami. Co ciekawe, większość dźwięków i widoków, które wywołują mizofonię, wydawana jest przez ludzi, podczas gdy dźwięki, takie jak siorbanie psa nad miską, zazwyczaj nie wywołują żadnej reakcji.
Link do autyzmu?
Z uwagi na to, że niektóre dzieci z autyzmem mogą mieć problemy ze stymulacją sensoryczną, a zwłaszcza z głośnymi dźwiękami, pojawiły się spekulacje, że mizofonia i autyzm mogą być ze sobą powiązane. Na ten moment zbyt wcześnie, aby stwierdzić, czy istnieje bezpośredni związek, ponieważ naukowcy wciąż nie mają wystarczającej wiedzy na temat przyczyn tego stanu.
Klasyfikacja
Misophonia została po raz pierwszy uznana za zaburzenie stosunkowo niedawno – termin «misophonia» został użyty po raz pierwszy w 2000 roku. Uznaje się ją za przewlekłą chorobę i pierwotne zaburzenie, co oznacza, że nie rozwija się w wyniku innych schorzeń.
Mizofonia nie znajduje się obecnie w DSM-5, głównym źródle klasyfikacji chorób psychicznych w Stanach Zjednoczonych. Niektórzy badacze sugerują, że reakcje mizofoniczne mogą być wynikiem nieświadomej odpowiedzi autonomicznego układu nerwowego. To wniosek oparty na fizycznych reakcjach osób z tą wrażliwością oraz wpływie substancji, takich jak kofeina czy alkohol, na nasilenie objawów.
Jak działa chemia mózgu?
Istnieją pewne analogie między mizofonią a szumem w uszach, często określanym jako dzwonienie w uszach. Niektórzy naukowcy sugerują, że mizofonia może być związana z hiperłącznością między układami słuchowym a limbicznym w mózgu, co prowadzi do nadmiernej reaktywności na dźwięki.
Badanie z wykorzystaniem obrazowania MRI wykazało, że dźwięki wyzwalające wywołują «znacząco przesadzone» reakcje w przedniej korze wyspowej (AIC), obszarze mózgu odpowiedzialnym za przetwarzanie emocji. Ponadto, większa łączność między siecią AIC a siecią trybu domyślnego (DMN) może prowadzić do wywołania wspomnień i skojarzeń, co wpływa na intensywność odczuć.
W określonych częściach mózgu komórki nerwowe osób z mizofonią mają wyższą mielinizację niż u przeciętnej osoby, co mogłoby przyczyniać się do ich wyższego poziomu łączności. Naukowcy sugerują, że wysoka aktywność w AIC, która bierze udział w interocepcji (percepcji wewnętrznych funkcji ciała), przyczynia się do wypaczonej percepcji u osób z mizofonią.
Diagnoza
Głównym źródłem diagnozowania zaburzeń psychicznych w Stanach Zjednoczonych jest DSM-5, które nie zawiera wzmianki o mizofonii. Technicznie oznacza to, że nie można formalnie zdiagnozować osoby z tym zaburzeniem. Mimo to, Międzynarodowa Sieć Misophonia Network stworzyła sieć Misophonia Provider Network, która gromadzi specjalistów, takich jak audiolodzy, lekarze i psychiatrzy, którzy znają temat mizofonii i chcą pomagać osobom dotkniętym tym stanem.
Jak to jest zarządzane?
Osoby z mizofonią często starają się unikać sytuacji społecznych, w których mogą napotkać swoje wyzwalacze. Niektórzy noszą słuchawki lub podejmują inne działania mające na celu zagłuszenie uciążliwych dźwięków. Inni potrafią naśladować dźwięki, które wywołują ich reakcje. Wsparcie w trudnych momentach może być nieocenione. Organizacja Misophonia International działa na rzecz dostarczania użytecznych informacji oraz wypełniania luki między badaniami a osobami cierpiącymi na to zaburzenie.
Nowe badania i aktualne podejście do mizofonii w 2024 roku
W 2024 roku badania nad mizofonią znacznie się rozwinęły. Wyjątkowo interesujące jest odkrycie nowych mechanizmów neurologicznych, które mogą przyczyniać się do powstawania tego zaburzenia. Naukowcy z Uniwersytetu w Amsterdamie przeprowadzili badania, które wykazały, że osoby z mizofonią mogą mieć różnice w strukturze mózgu, zwłaszcza w obszarach odpowiedzialnych za przetwarzanie dźwięku i emocji.
Dodatkowo, nowe terapie, takie jak terapia dźwiękowa i techniki relaksacyjne, zyskują na popularności wśród osób z mizofonią. Badania pokazują, że regularne stosowanie tych technik może przynieść ulgę i poprawić jakość życia. Warto także zauważyć, że społeczności internetowe odgrywają istotną rolę w dzieleniu się doświadczeniami i strategiami radzenia sobie z tym zaburzeniem, co może być pomocne dla wielu osób.
Rok 2024 przynosi nadzieję na lepsze zrozumienie mizofonii oraz skuteczniejsze metody leczenia. W miarę jak badania postępują, możemy spodziewać się, że więcej osób będzie miało dostęp do wsparcia i skutecznych rozwiązań, które pomogą im w codziennym życiu.
