Ciągnięcie za włosy, obgryzanie paznokci, zrywanie skóry – to częste, frustrujące zachowania. Ale co one oznaczają dla ludzi, którzy cierpią na te powtarzające się nawyki? Badacze z Institut Universitaire en santé mentale de Montréal i University of Montreal w Kanadzie przeprowadzili nowe badanie, które rzuca światło na tę problematykę.
«Przewlekłe ciągnięcie za włosy, schorzenia skóry i obgryzanie paznokci oraz różne inne nawyki są znane jako powtarzające się zachowania skupione na ciele. Chociaż te zachowania mogą wywoływać istotne niedogodności, wydają się również zaspokajać pewną potrzebę i dostarczać formę nagrody», mówi główny badacz Kieron O’Connor.
O’Connor i jego zespół badali 24 osoby z tymi powtarzającymi się zachowaniami i porównali je z 24 osobami kontrolnymi, które nie doświadczały tego rodzaju problemów.
Uczestnicy wypełniali kwestionariusze oceniające emocje, takie jak znudzenie, złość, poczucie winy, drażliwość i lęk, a także brali udział w ocenie klinicznej przeprowadzonej przez telefon.
Następnie uczestnicy byli wystawieni na różne sytuacje eksperymentalne, z których każda miała na celu wywołanie jednej z czterech emocji:
- Naprężenie
- Relaks
- Udaremnienie
- Nuda
W niektórych przypadkach te sytuacje wymagały od uczestników oglądania filmów, które miały wywołać konkretne emocje – na przykład katastrofa samolotu (stres) lub fale na plaży (relaksacja). Aby wzbudzić frustrację, naukowcy przygotowali zadanie, które zostało opisane jako «łatwe i szybkie», ale w rzeczywistości okazało się trudne i czasochłonne. Aby sprowokować nudę, uczestnicy byli po prostu zostawiani w pokoju przez 6 minut.
Zespół odkrył, że podczas eksperymentów związanych z nudą i frustracją, osoby z historią powtarzalnych zachowań zgłaszały silniejsze pragnienie angażowania się w te zachowania. Jednak uczestnicy nie byli bardziej skłonni do ciągnięcia za włosy, obgryzania paznokci czy wybierania skóry podczas sytuacji relaksacyjnych.
Według autorów badania, wyniki te potwierdzają, że uczestnicy angażują się w te zachowania, gdy są pod wpływem stresu lub czują się znudzeni czy sfrustrowani, co sugeruje, że nie są one jedynie «nerwowymi» nawykami.
Powtarzające się zachowania mogą być «perfekcjonistyczne»
O’Connor wyjaśnia wyniki badań:
«Wierzymy, że osoby z tymi powtarzającymi się zachowaniami mogą być perfekcjonistami. Oznacza to, że mają trudności z odpoczynkiem i wykonywaniem zadań w 'normalnym’ tempie, co czyni je bardziej podatnymi na frustrację, zniecierpliwienie i niezadowolenie, gdy nie osiągają swoich celów. Często także doświadczają wyższego poziomu nudy».
«Odkrycia sugerują, że osoby cierpiące na powtarzające się zachowania skupione na ciele mogłyby skorzystać z terapii zaprojektowanych w celu zmniejszenia frustracji i nudy, a także z modyfikacji perfekcjonistycznych przekonań» – podsumowuje pierwsza autorka badania, Sarah Roberts.
Badanie przeprowadzone w 2006 roku przez naukowców z Duke University Medical Center w Durham w stanie Karolina Północna sugerowało, że mutacje genetyczne mogą powodować kompulsywne pociąganie włosów, znane jako trichotillomania.
Trichotillomania dotyka 3-5% ogólnej populacji i często prowadzi do zauważalnych łysin. Osoby z tym zaburzeniem kontroli impulsów – któremu mogą towarzyszyć lęk, depresja, zaburzenie obsesyjno-kompulsywne lub zespół Tourette’a – często nie szukają pomocy.
Naukowcy z Duke’a zidentyfikowali związek pomiędzy dwiema mutacjami w genie SLITKR1 a trichotillomanią, chociaż zauważono, że mutacje te stanowią jedynie niewielki odsetek przypadków tego zaburzenia.
Warto jednak zauważyć, że zaburzenia kontroli impulsów są często traktowane jako wynik wychowania lub doświadczeń życiowych danej osoby. Odkrycia te stanowią istotny krok w kierunku zrozumienia biologicznych podstaw tych stanów.
Nowe badania z 2024 roku
W 2024 roku przeprowadzono badania, które dostarczyły jeszcze więcej dowodów na związek między perfekcjonizmem a zachowaniami obsesyjno-kompulsywnymi. Nowe dane wskazują, że osoby z tendencjami do perfekcjonizmu mogą być bardziej podatne na stres i frustrację, co z kolei zwiększa ryzyko angażowania się w obgryzanie paznokci czy inne podobne zachowania.
Badania sugerują, że osoby z historią takich nawyków powinny być zachęcane do pracy nad swoimi przekonaniami dotyczącymi perfekcjonizmu oraz do technik relaksacyjnych, które mogą pomóc w radzeniu sobie z emocjami. Odkrycia te mogą również otworzyć nowe kierunki w terapii, skupiając się na zarządzaniu emocjami, co może być kluczowe w leczeniu tego typu problemów.
Dodatkowo, badania wykazały, że wprowadzenie programów wsparcia psychologicznego w miejscach pracy może znacząco zmniejszyć stres i zniechęcenie, co może ograniczyć występowanie zachowań kompulsywnych wśród pracowników. Zrozumienie, że perfekcjonizm może być czynnikiem ryzyka dla zdrowia psychicznego, może prowadzić do bardziej skutecznych interwencji w tej dziedzinie.
