Hiperwitaminoza D to nie tylko rzadkie, ale i potencjalnie groźne schorzenie. Powstaje, gdy organizm gromadzi nadmiar witaminy D, co najczęściej jest następstwem stosowania suplementów w wysokich dawkach.
Zbyt wysoka zawartość witaminy D w organizmie prowadzi do podwyższonego poziomu wapnia we krwi, co może negatywnie wpływać na zdrowie kości, narządów wewnętrznych i tkanek. Ignorowanie tego stanu może skutkować poważnymi problemami, takimi jak nadciśnienie, osteoporoza czy uszkodzenie nerek.
Przyczyny
Zagrożenie hiperwitaminozą D nie pochodzi zwykle z diety czy naturalnej ekspozycji na słońce. Zdarzały się jednak przypadki związane z nadużywaniem solarium. W ostatnich latach zauważono wzrost liczby przypadków tego schorzenia.
Najczęściej hiperwitaminoza D występuje w wyniku przekroczenia zalecanej dziennej dawki witaminy D. Warto zwrócić uwagę na zawartość tej witaminy w multiwitaminach, ponieważ nie zawsze konieczne jest dodatkowe przyjmowanie wapnia i witaminy D, gdy są one już obecne w suplementach.
Niektóre leki na receptę, takie jak tiazydowe leki moczopędne stosowane w terapii nadciśnienia, czy digoksyna na choroby serca, mogą prowadzić do wzrostu poziomu witaminy D w organizmie.
Terapia estrogenowa, długotrwałe stosowanie leków zobojętniających kwas, a także izoniazyd mogą również przyczyniać się do podwyższenia poziomu witaminy D.
Klinika Mayo podaje, że zalecana dzienna dawka witaminy D dla dorosłych wynosi 600 IU. W przypadku niektórych schorzeń medycznych, lekarze mogą przepisać wyższe dawki, jednak długotrwałe stosowanie takich dawek może być toksyczne dla organizmu.
Osoby przyjmujące suplementy witaminy D powinny być szczególnie ostrożne, jeśli mają inne problemy zdrowotne, takie jak:
- choroby nerek
- choroby wątroby
- gruźlica
- nadczynność przytarczyc
- sarkoidoza
- histoplazmoza
Objawy
Nadmiar witaminy D w organizmie prowadzi do hiperkalcemii, czyli zbyt wysokiego poziomu wapnia we krwi. Objawy tej dolegliwości mogą być różnorodne i obejmują:
- zmęczenie
- utrata apetytu
- spadek masy ciała
- zwiększone pragnienie
- częste oddawanie moczu
- odwodnienie
- zaparcia
- drażliwość i nerwowość
- słyszenie szumów w uszach
- osłabione mięśnie
- nudności i wymioty
- zawroty głowy
- dezorientacja
- wysokie ciśnienie krwi
- arytmie serca
Długotrwałe skutki nieleczonej hiperwitaminozy D mogą być drastyczne i obejmować:
- kamienie nerkowe
- uszkodzenia nerek
- niewydolność nerek
- znaczną utratę masy kostnej
- zwapnienie tętnic i tkanek miękkich
Dodatkowo, wysoki poziom wapnia we krwi może prowadzić do zaburzeń rytmu serca, co jest poważnym stanem wymagającym natychmiastowej interwencji.
Diagnoza
Podczas wizyty lekarz dokładnie zbada Twoją historię medyczną oraz zapyta o przyjmowane leki, zarówno na receptę, jak i bez recepty, a także suplementy diety.
Możliwe, że lekarz przeprowadzi badanie fizykalne i zada pytania dotyczące Twoich objawów. Jeśli podejrzewa hiperwitaminozę D, może zlecić badania, takie jak:
- badania krwi na poziom witaminy D, wapnia i fosforu
- badania moczu na obecność nadmiaru wapnia
- prześwietlenia kości w celu oceny ewentualnej utraty masy kostnej
Leczenie
W przypadku stwierdzenia hiperwitaminozy D, lekarz zaleci natychmiastowe zaprzestanie przyjmowania suplementów. W wielu przypadkach konieczne będzie także ograniczenie spożycia wapnia w diecie. W niektórych przypadkach stosuje się kortykosterydy lub bisfosfoniany, które pomagają zmniejszyć uwalnianie wapnia z kości.
Lekarz będzie regularnie monitorował poziom witaminy D, aż do momentu przywrócenia go do normy.
Zapobieganie
Aby uniknąć hiperwitaminozy D, warto zredukować lub zaprzestać przyjmowania suplementów witaminy D w wysokich dawkach. Ustalono, że tolerowana górna granica spożycia witaminy D wynosi 4000 IU dziennie, a objawy niepożądane obserwowano u osób przyjmujących powyżej 10 000 IU dziennie przez dłuższy czas.
Twój lekarz może również zasugerować zmniejszenie ilości wapnia w diecie. Ważne jest, aby ściśle monitorować poziom witaminy D, dopóki nie wróci do normy.
Aby naturalnie zwiększyć spożycie witaminy D, warto sięgać po produkty bogate w tę witaminę, takie jak:
- olej z wątroby dorsza
- tłuste ryby, jak łosoś i tuńczyk
- wątroba wołowa
- ser
- żółtka jaj
- niektóre gatunki grzybów
Warto również wybierać produkty wzbogacone w witaminę D, takie jak mleko, sok pomarańczowy czy jogurt. Umiarkowane wystawienie na słońce, na przykład przez 15 minut dziennie, również pomoże w naturalny sposób zwiększyć poziom tej cennej witaminy w organizmie.
Nowe badania i zalecenia (2024)
W roku 2024 badania nad hiperwitaminozą D posunęły się naprzód. Nowe dane sugerują, że nie tylko nadmiar suplementów, ale także niewłaściwe ich łączenie z innymi lekami może prowadzić do niebezpiecznych skutków. Na przykład, połączenie wysokich dawek witaminy D z niektórymi lekami na nadciśnienie może zwiększać ryzyko wystąpienia hiperkalcemii.
Ponadto, badania wykazały, że osoby z chorobami przewlekłymi, takimi jak cukrzyca czy choroby serca, są bardziej narażone na skutki uboczne związane z nadmiarem witaminy D. Wzrost świadomości na temat potencjalnych interakcji leków jest kluczowy w prewencji.
Zalecenia dotyczące dawkowania witaminy D w 2024 roku również uległy zmianie. Eksperci sugerują, że osoby w grupie ryzyka, w tym osoby starsze, powinny regularnie kontrolować poziom witaminy D i unikać samodzielnego przyjmowania dużych dawek suplementów bez konsultacji lekarskiej.
Wszystkie te informacje podkreślają, jak istotne jest świadome podejście do suplementacji oraz regularne konsultacje z lekarzem, aby uniknąć potencjalnych zagrożeń związanych z hiperwitaminozą D.
