Kiedy denerwujemy się, zachodzą w naszym organizmie istotne zmiany. Zwiększa się częstość akcji serca, napięcie tętnicze oraz poziom testosteronu, podczas gdy poziom kortyzolu, znanego jako hormon stresu, maleje. Zmiany te są szczególnie widoczne w lewej półkuli mózgu, która staje się bardziej stymulowana. Te interesujące obserwacje pochodzą z najnowszych badań przeprowadzonych przez naukowców z Uniwersytetu w Walencji (UV), którzy analizowali odpowiedzi układu krążenia, hormonalnego oraz asymetryczne reakcje mózgu w momencie, gdy doświadczamy gniewu.
Jak wyjaśnia Neus Herrero, główny autor badania i badacz w UV, «Indukowanie emocji powoduje głębokie zmiany w autonomicznym układzie nerwowym, który kontroluje odpowiedź sercowo-naczyniową, a także wpływa na system hormonalny. Dodatkowo, aktywność mózgu, szczególnie w płatach czołowych i skroniowych, ulega zmianie».
W badaniu uczestniczyło 30 mężczyzn, u których wywołano złość za pomocą przystosowanej wersji procedury «Indukcja Gniewu» (AI). Ta procedura składała się z 50 fraz w pierwszej osobie, które odzwierciedlają codzienne sytuacje wywołujące gniew. Naukowcy mierzyli tętno, napięcie tętnicze, poziom testosteronu i kortyzolu oraz asymetryczną aktywację mózgu przed i po indukcji złości, a także ogólny stan umysłu i subiektywne doświadczenia emocjonalne.
Wyniki, opublikowane w czasopiśmie «Hormones and Behavior», ukazują, że gniew wywołuje znaczące zmiany w stanie umysłu uczestników badania, którzy «czuli się rozgniewani i mieli bardziej negatywny nastrój». Ponadto zauważono wzrost częstości akcji serca, napięcia tętniczego i poziomu testosteronu, podczas gdy poziom kortyzolu spadł.
Asymetrie aktywności mózgu
Jednakże, «skupiając się na asymetrycznej aktywności mózgu płata czołowego, która występuje, gdy doświadczamy emocji, istnieją dwa modele, które opisują zjawisko gniewu», podkreśla Herrero.
Pierwszy model, znany jako «model wartościowości emocjonalnej», sugeruje, że lewy obszar frontalny mózgu jest zaangażowany w doświadczanie pozytywnych emocji, podczas gdy prawy obszar jest bardziej związany z negatywnymi uczuciami.
Drugi model, zwany «modelem kierunku motywacyjnego», wskazuje, że lewy obszar czołowy jest zaangażowany w emocje związane z bliskością, podczas gdy prawy obszar jest związany z emocjami wywołującymi wycofanie.
Pozytywne emocje, takie jak szczęście, zazwyczaj wiążą się z motywacją bliskości, a negatywne, takie jak strach czy smutek, prowadzą do zachowań wycofawczych.
Jednak nie wszystkie emocje wpisują się w ten schemat. «Gniew jest przypadkiem wyjątkowym, ponieważ mimo że jest postrzegany jako negatywny, często wywołuje motywację do bliskości» – wyjaśnia ekspert.
«W naszym badaniu zaobserwowaliśmy wzrost dominacji prawego ucha, co wskazuje na większą aktywację lewej półkuli, wspierając model kierunku motywacji», dodaje Herrero. Innymi słowy, gdy jesteśmy zdenerwowani, nasza asymetryczna reakcja mózgowa jest mierzona przez motywację bliskości do bodźca, który nas rozzłościł, a nie tylko przez to, że postrzegamy ten bodziec jako negatywny. «Zwykle, gdy się denerwujemy, mamy naturalną tendencję do zbliżania się do tego, co nas rozzłościło, próbując to wyeliminować», podsumowuje.
Każda emocja jest wyjątkowa
To pierwsze szerokie badanie dotyczące emocji, a zwłaszcza gniewu, które bada wszystkie te różne parametry psychobiologiczne (odpowiedź sercowo-naczyniowa, hormonalna i asymetryczna aktywacja mózgu) w jednym badaniu, aby zbadać zmiany wywołane przez indukcję gniewu. Wyniki badania są zgodne z wcześniejszymi badaniami i potwierdzają obserwacje Darwina, że emocjom, w tym przypadku gniewowi, towarzyszą unikalne i specyficzne (psychobiologiczne) wzorce dla każdej emocji.
Nowe badania z 2024 roku wskazują, że efekty gniewu mogą być jeszcze bardziej złożone. W jednym z badań przeanalizowano wpływ długotrwałego stresu na zdrowie psychiczne. Okazało się, że osoby, które często doświadczają gniewu, mają wyższe ryzyko wystąpienia zaburzeń lękowych i depresji. Warto również zauważyć, że regularne praktykowanie technik relaksacyjnych, takich jak medytacja czy joga, może znacząco zmniejszyć intensywność reakcji gniewnych i poprawić ogólne samopoczucie psychiczne. W kontekście zdrowia sercowo-naczyniowego, badania wykazały, że kontrolowanie emocji, w tym gniewu, może przyczynić się do obniżenia ciśnienia krwi i zmniejszenia ryzyka chorób serca, co podkreśla znaczenie emocjonalnego dobrostanu dla ogólnego zdrowia fizycznego.
Referencje: Neus Herrero, Marien Gadea, Gabriel Rodríguez-Alarcón, Raúl Espert, Alicia Salvador. «Co stanie się, gdy się złościć? Odpowiedź hormonalna, sercowo-naczyniowa i asymetryczna mózgu». Hormony i zachowanie 57: 276, marzo de 2010. DOI: 10.1016/j.yhbeh.2009.12.008
Źródło: FECYT – Hiszpańska Fundacja Nauki i Technologii
