Hipokalcemia, znana jako niedobór wapnia, to stan, który występuje, gdy stężenie wapnia we krwi spada poniżej normy. Długotrwały niedobór wapnia może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, takich jak zmiany w zębach, zaćma, uszkodzenia mózgu oraz osteoporoza, co sprawia, że kości stają się bardziej podatne na złamania.
Powikłania hipokalcemii mogą być zagrażające życiu, a jeśli nie zostaną poddane leczeniu, mogą prowadzić do tragicznych konsekwencji, w tym śmierci.
Warto zauważyć, że niedobór wapnia często nie manifestuje się wczesnymi objawami. Dlatego istotne jest, aby osoby z ryzykiem hipokalcemii szukały szybkiej diagnozy i leczenia przy wystąpieniu poniższych symptomów.
W artykule omówimy nie tylko objawy choroby niedoboru wapnia, ale również jej występowanie, metody zapobiegania oraz aktualne metody leczenia.
Jakie są objawy?
Objawy hipokalcemii mogą nasilać się w miarę postępu choroby.
1. Problemy z mięśniami
Bóle mięśni, skurcze oraz drżenie to jedne z pierwszych objawów niedoboru wapnia. Pacjenci często odczuwają ból w udach i rękach, szczególnie w okolicy pach, podczas poruszania się lub chodzenia.
Niedobór wapnia może także prowadzić do uczucia drętwienia oraz mrowienia w dłoniach, stopach, nogach i okolicy ust.
Te objawy mogą sugerować poważniejsze braki wapnia.
Mogą one występować sporadycznie, jednak ich nasilenie nie ustępuje przy aktywności fizycznej, co bywa frustrujące dla pacjentów.
2. Ekstremalne zmęczenie
Niski poziom wapnia często prowadzi do chronicznego zmęczenia, które może objawiać się zarówno bezsennością, jak i nadmierną sennością.
Osoby z hipokalcemią często doświadczają:
- ekstremalnego zmęczenia
- letargu
- ogólnego uczucia ospałości
- braku energii
Zwiększone zmęczenie może także powodować zawroty głowy oraz problemy z koncentracją, co objawia się tzw. «mgłą mózgową», a także zapominaniem i dezorientacją.
3. Objawy paznokci i skóry
Przewlekły niedobór wapnia może negatywnie wpływać na kondycję skóry i paznokci.
Skóra staje się sucha i swędząca, a badania wykazały związek hipokalcemii z chorobami skóry, takimi jak egzema czy łuszczyca. Egzema objawia się swędzeniem, zaczerwienieniem oraz pęcherzami na skórze. Chociaż jest to stan uleczalny, łuszczyca wymaga długoterminowego leczenia, ponieważ nie ma na nią jednego lekarstwa.
Niedobór wapnia może również prowadzić do osłabienia i łamliwości paznokci, a także sprzyjać łysieniu, czyli wypadaniu włosów w okrągłych plackach.
4. Osteopenia i osteoporoza
Niedobór wapnia może prowadzić do osteopenii i osteoporozy.
Osteopenia to stan, w którym następuje zmniejszenie gęstości mineralnej kości, co z czasem może prowadzić do osteoporozy, gdzie kości stają się cieńsze i bardziej podatne na złamania. Dolegliwości te mogą powodować ból, problemy z postawą oraz ewentualną niepełnosprawność.
Choć osteopenia jest mniej poważna niż osteoporoza, obie te choroby prowadzą do osłabienia kości i zwiększają ryzyko złamań.
Kości magazynują wapń, ale wymagają jego odpowiedniego poziomu, aby pozostać mocne. W przypadku niedoboru wapnia organizm czerpie go z kości, co prowadzi do ich kruchości i podatności na urazy.
Osłabienie gęstości kości jest procesem długotrwałym, a niedobór wapnia może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych po wielu latach.
5. Bolesny zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS)
Niski poziom wapnia jest często związany z nasileniem objawów PMS.
W badaniu z 2017 roku uczestnicy zgłaszali poprawę nastroju oraz zmniejszenie zatrzymywania wody po przyjmowaniu 500 mg wapnia dziennie przez dwa miesiące.
Inne badania z 2009 roku również potwierdziły związek między zwiększonym spożyciem wapnia a łagodzeniem objawów PMS.
Uczestnicy, którzy przyjmowali 500 mg wapnia przez trzy miesiące, zauważyli mniejsze objawy depresji oraz zmęczenia, a także zwiększony apetyt.
6. Problemy stomatologiczne
W przypadku niedoboru wapnia organizm czerpie ten pierwiastek z zębów, co może prowadzić do licznych problemów dentystycznych, takich jak osłabienie korzeni, podrażnienie dziąseł, łamliwość zębów oraz próchnica.
Niedobór wapnia u niemowląt może także opóźniać proces ząbkowania.
7. Depresja
Niedobór wapnia może wpływać na nastrój, w tym prowadzić do depresji, jednak brakuje jednoznacznych dowodów na ten związek.
Każda osoba podejrzewająca, że hipokalcemia może przyczyniać się do objawów depresyjnych, powinna zasięgnąć porady lekarza w celu sprawdzenia poziomu wapnia. Suplementacja wapnia może pomóc w łagodzeniu tych objawów.
Kiedy iść do lekarza
Osoby z objawami niedoboru wapnia powinny niezwłocznie skonsultować się z lekarzem. Specjalista zleci badania krwi, aby ocenić poziom wapnia.
Normalny zakres dla dorosłych wynosi od 8,8 do 10,4 mg/dL. Dzieci potrzebują więcej wapnia, a każdy poziom poniżej 8,8 mg/dL wskazuje na niedobór.
Jak powszechna jest choroba niedoboru wapnia?
Chociaż częstość występowania i rozpowszechnienie hipokalcemii nie są do końca ustalone, można wskazać grupy szczególnie narażone na ten stan.
Niedobór wapnia w Stanach Zjednoczonych
Z raportu opublikowanego w 2013 roku wynika, że następujące grupy społeczne są szczególnie narażone na niedobór wapnia:
- starsi dorośli
- nastolatkowie
- mniejszości etniczne
- osoby z nadwagą
Niedobór wapnia na świecie
W 2013 roku badania przeprowadzone przez brytyjskich naukowców ujawniły, że niedobór wapnia jest powszechny wśród osób z przewlekłymi schorzeniami.
Z danych globalnych opublikowanych w 2015 roku wynika, że 3,5 miliarda ludzi na całym świecie jest zagrożonych niedoborem wapnia.
Badania przeprowadzone w Pakistanie na grupie 252 kobiet wykazały, że 41% z nich miało niedobór wapnia i witaminy D, a 78% zgłaszało objawy zgodne z tymi niedoborami, takie jak ból pleców, nóg oraz stawów.
Wyniki sugerują, że wiele kobiet może być nieświadomych niskiego poziomu tych ważnych składników odżywczych.
Komplikacje
Niedobór wapnia został powiązany z wieloma poważnymi schorzeniami, takimi jak:
- drgawki
- problemy stomatologiczne
- depresja
- choroby skóry
- przewlekły ból stawów i mięśni
- złamania
- inwalidztwo
Badanie przeprowadzone w Royal Liverpool University Hospital, w którym uczestniczyło 1038 osób wymagających opieki krytycznej, wykazało, że 55,2% pacjentów miało hipokalcemię, a 6,2% z nich zmagało się z poważnym niedoborem.
Leczenie i zapobieganie
Najskuteczniejszym i najprostszym sposobem radzenia sobie z niedoborem wapnia jest zwiększenie jego podaży w diecie.
Do pokarmów bogatych w wapń należą:
- produkty mleczne, takie jak mleko, ser i jogurt
- fasola
- figi
- brokuły
- tofu
- mleko sojowe
- szpinak
- wzbogacane płatki zbożowe
- orzechy i nasiona, w tym migdały i nasiona sezamu
Zalecana dzienna dawka wapnia dla osób w wieku 19-50 lat wynosi 1000 mg, natomiast dzieci, nastolatki oraz osoby starsze potrzebują więcej wapnia.
Nie zaleca się rozpoczynania suplementacji wapnia bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem, ponieważ nadmiar wapnia może zwiększać ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, kamieni nerkowych oraz innych poważnych schorzeń.
W przypadkach ciężkiego niedoboru lub gdy suplementacja nie przynosi efektów, lekarz może zalecić zastrzyki z wapniem.
Na wynos
Niedobór wapnia może mieć różne przyczyny, ale najłatwiej jest mu zapobiec poprzez wprowadzenie zmian w diecie.
Większość osób z hipokalcemią, które stosują suplementy lub otrzymują zastrzyki, zauważa poprawę objawów w ciągu kilku tygodni.
Osoby z ciężkimi niedoborami powinny być regularnie monitorowane, aby unikać powikłań.
