Zmiany w chodzie, takie jak wolniejsze tempo czy bardziej nieregularny rytm, mogą być wczesnymi oznakami upośledzenia umysłowego, które mogą prowadzić do choroby Alzheimera. Naukowcy na konferencji w Vancouver podkreślili, że te zmiany mogą występować przed zauważalnymi objawami w testach neuropsychologicznych. Wczesne diagnozowanie takich sygnałów może skłonić lekarzy do przeprowadzenia dalszych testów na spadek zdolności poznawczych.
Badania zaprezentowane na Międzynarodowej Konferencji Stowarzyszenia Alzheimera w 2012 roku ujawniły połączenie między fizycznymi zmianami a chorobą. Naukowcy sugerują, że zmiany w chodzie mogą pojawiać się jeszcze przed wystąpieniem upośledzeń poznawczych.
Analiza chodu jako niedrogie narzędzie wykrywania wczesnych sygnałów
William Thies, dyrektor medyczny Stowarzyszenia Alzheimera, zauważył, że w miarę starzenia się pokolenia wyżu demograficznego, lekarze muszą być coraz bardziej świadomi wczesnych objawów.
«Badania sugerują, że obserwacja i mierzenie zmian w chodu mogą być niezwykle cennym narzędziem w diagnostyce» – podkreślił Thies.
«Dla zapracowanych lekarzy, którzy mają ograniczony czas na konsultacje, monitorowanie zmian w chodu jest idealne, ponieważ nie wymaga kosztownej technologii i jest stosunkowo łatwe do przeprowadzenia» – dodał.
Chociaż powiązanie zmian w chodu z zaburzeniami poznawczymi nie jest nową koncepcją, wcześniejsze badania nie dostarczały jednoznacznych dowodów, które cechy chodu, takie jak prędkość, rytm czy długość kroku, są związane z przyszłym spadkiem poznawczym.
Gałka chodu, prędkość i amplituda
W badaniach prowadzonych przez Rodolfo Savicę i jego zespół z Mayo Clinic Study of Aging (MCSA) w USA, zarejestrowano wzorce chodu u ponad 1300 osób podczas wizyt w klinice, które miały miejsce co około 15 miesięcy.
Podczas tych wizyt uczestnicy przechodzili także szereg testów neurologicznych i neuropsychologicznych, które oceniały cztery obszary funkcjonowania umysłowego: pamięć, funkcje wykonawcze, język oraz wzrokowo-przestrzenne. U 158 uczestników zdiagnozowano MCI (łagodne upośledzenie funkcji poznawczych), a 11 osób miało demencję.
Analizując zmiany wzorców chodu uczestników za pomocą narzędzia GAITRite, badacze odkryli, że osoby o niższej kadencji, prędkości i długości kroku miały większe spadki w ogólnych zdolnościach poznawczych, pamięci i funkcjach wykonawczych:
«Zaobserwowaliśmy związek między zmniejszoną prędkością chodu a globalnym i specyficznym dla danej domeny spadkiem zdolności poznawczych w naszej populacji» – mówi Savica.
«Wyniki te potwierdzają, że zmiany w chodu mogą być wczesnym wskaźnikiem upośledzenia funkcji poznawczych» – dodał.
Szybkość kroku i zmienność
W badaniach przeprowadzonych w Szwajcarii, które analizowały charakterystykę chodu, sugerowano, że szybkość kroku oraz zmienność mogą być wskaźnikami kognitywnych ułomności.
Stephanie A Bridenbaugh z Basel Mobility Center oraz jej zespół zbadali ponad 1150 pacjentów w wieku około 77 lat, którzy uczęszczali do Basel Memory Clinic i Basel Mobility Centre, a także grupę poznawczo zdrowych ochotników.
Uczestnicy przeszli analizę chodu, pokonując 10-metrowy tor z wykorzystaniem zaawansowanych czujników ciśnienia. Wykonali trzy rodzaje chodu: normalny, z liczeniem do tyłu oraz z nazywaniem pokazywanych im zwierząt.
Badacze podzielili uczestników na grupy według diagnozy: poznawczo zdrowe, MCI i demencja Alzheimera. W miarę pogarszania się funkcji poznawczych, chód uczestników stawał się wolniejszy i bardziej zmienny. W każdej grupie prędkości chodu były wolniejsze podczas zadań podwójnych w porównaniu do normalnego chodu.
Bridenbaugh zauważyła: «Osoby z demencją Alzheimera poruszały się wolniej niż te z MCI, które z kolei były wolniejsze od osób zdrowych».
«Choć analiza chodu nie zastępuje kompleksowej oceny neuropsychologicznej, może być cennym narzędziem wspomagającym diagnozę oraz monitorującym efekty leczenia» – dodała.
Inne ustalenia z Holandii, USA i Japonii
W badaniach przeprowadzonych przez naukowców z Centrum Medycznego Erasmus w Rotterdamie w Holandii odkryto, że niektóre funkcje poznawcze były związane tylko z określonymi aspektami chodu. Na przykład prędkość przetwarzania informacji była powiązana z rytmem chodu, podczas gdy pamięć nie wykazywała związku z żadnym szczególnym aspektem chodu. W badaniach wzięło udział ponad 1200 osób powyżej 48 roku życia.
W badaniach w USA naukowcy odkryli, że ciągłe monitorowanie w domu może być dokładniejszym sposobem oceny chodu niż pojedyncze testy. Lisa Silbert z Oregon Health & Science University w Portland pracowała z 19 wolontariuszami i stwierdziła, że prędkość chodu w danym momencie pozwala oszacować zdolność do chodzenia w podeszłym wieku.
«Nasze dane sugerują, że ciągłe monitorowanie w warunkach domowych może dostarczyć dokładniejszego obrazu prędkości chodu i być bardziej wrażliwe na zmiany motoryczne związane z przyszłym spadkiem zdolności poznawczych» – powiedziała Silbert.
Naukowcy z Tohoku Graduate School of Medicine w Sendai w Japonii odkryli, że prędkość chodu znacznie malała w miarę wzrastania nasilenia otępienia. W badaniu, w którym wzięło udział 525 osób w wieku 75 lat i starszych, analizowano atrofie mózgu za pomocą MRI, a obecność kory śródwęchowej, regionu kluczowego dla pamięci, była silnie związana z prędkością chodu.
Napisane przez dr Catharine Paddock
Nowe badania w 2024 roku
Rok 2024 przyniósł nowe, ekscytujące badania dotyczące zmian w chodu i ich związku z funkcjami poznawczymi. Najnowsze analizy wykazały, że nie tylko zmiany w prędkości chodu, ale także ich zmienność mogą być kluczowymi wskaźnikami wczesnych oznak demencji. Na przykład badania przeprowadzone w USA sugerują, że nawet niewielkie zmiany w rytmie chodu mogą sygnalizować pogorszenie funkcji poznawczych, co skłania do dalszych badań w tej dziedzinie.
Co więcej, analizy przeprowadzone na dużych grupach pacjentów wykazały, że regularne monitorowanie chodu może być użytecznym narzędziem dla lekarzy w codziennej praktyce. Dzięki nowym technologiom, takim jak noszone urządzenia śledzące, lekarze mogą teraz łatwiej ocenić zmiany w chodu pacjentów, co może prowadzić do wcześniejszej diagnozy i lepszej opieki.
Te odkrycia podkreślają znaczenie dalszych badań nad związkiem między chodem a funkcjami poznawczymi, co może przynieść korzyści nie tylko pacjentom, ale także całemu systemowi opieki zdrowotnej.
