Lekarze otrzymują obecnie zaktualizowane wytyczne dotyczące diagnozowania i leczenia milionów dzieci dotkniętych infekcjami ucha środkowego, jednej z najczęstszych chorób bakteryjnych, z jakimi spotykają się dzieci i która zazwyczaj leczona jest antybiotykami.
W 2004 r. Amerykańska Akademia Pediatrii (AAP) miała na celu ograniczenie niepotrzebnego stosowania antybiotyków w celu zapobiegania powstawaniu bakterii opornych na te leki. Wtedy zasugerowano, aby podejście obserwacyjne było najlepszym rozwiązaniem przed podjęciem decyzji o przepisaniu antybiotyków na infekcje ucha środkowego u dzieci w wieku od sześciu miesięcy do 12 lat.
Nowe wytyczne, opublikowane dzisiaj w czasopiśmie Pediatrics, nakreślają konkretne sposoby wskazywania najlepszych dzieci do obserwacji oraz określają te, które wymagają natychmiastowego leczenia.
Wytyczne zalecają, aby dzieci od razu potrzebowały antybiotyków, jeśli mają określone jako ciężkie zakażenie ucha:
- gorączka wynosząca 102,2 stopnia Fahrenheita lub wyższa
- zakażenie u dzieci w wieku dwóch lat lub młodszych
- pęknięty bębenek z drenażem
Richard Rosenfeld, profesor i przewodniczący otolaryngologii w SUNY Downstate Medical Center w Brooklyn, NY, i współautor zaleceń, podkreśla, że chociaż takie przypadki stanowią tylko niewielki odsetek, «wiemy z badań, że dzieci, które mają te objawy, czerpią największe korzyści z natychmiastowego podania antybiotyków. Dzieci bez tych objawów mają tendencję do samodzielnego leczenia i mogą być bezpiecznie obserwowane przez kilka dni.»
Podejście obserwacyjne nie oznacza braku interwencji. Dzieci te powinny być leczone ibuprofenem lub acetaminofenem w celu złagodzenia bólu.
Według autorów, jeśli infekcja rozwinie się sama, nastąpi to w ciągu 72 godzin. Jeśli stan nie poprawi się w tym czasie, dziecko powinno otrzymać antybiotyki.
Inne badania, w których zastosowano podejście obserwacyjne, wykazały, że dwoje na troje dzieci uzyskuje poprawę bez potrzeby podawania antybiotyków.
Dodatkowe czynniki mogą również przyczynić się do bólu ucha, takie jak: nowe zęby trzonowe w ustach dziecka, ból gardła czy wirusowe przeziębienie. Zaleca się, aby lekarze dokładnie badali bębenek uszny dziecka, aby postawić właściwą diagnozę.
Rosenfeld mówi: «Jeśli bębenek jest duży i wybrzuszony, to wyraźny sygnał zakażenia ucha środkowego.»
Nowe wytyczne wymieniają również:
- Badania wykazały, że wyłączne karmienie piersią przez co najmniej cztery miesiące znacząco zmniejsza liczbę infekcji ucha.
- Zmniejszenie narażenia na bierny dym tytoniowy może obniżyć ryzyko wystąpienia infekcji ucha w okresie niemowlęcym.
- Dla dzieci, które mają nawracające ostre infekcje ucha środkowego, najlepszym rozwiązaniem może być operacja nauszno-rurkowa, która udowodniła swoją skuteczność u tych, którzy nadal doświadczają płynów między zakażeniami.
Badanie zakończone w 2010 r. i opublikowane w JAMA ujawniło, że przepisywanie antybiotyków w przypadku infekcji ucha dziecięcego jest tylko nieznacznie bardziej skuteczne niż brak jakiejkolwiek interwencji. Dodatkowo antybiotyki mogą powodować działania niepożądane, takie jak biegunka czy wysypka.
Nowe badania i wnioski na 2024 rok
W ostatnich latach przeprowadzono szereg badań, które potwierdzają skuteczność podejścia obserwacyjnego i wskazują na jego znaczenie w praktyce klinicznej. W badaniu z 2023 roku opublikowanym w Journal of Pediatrics stwierdzono, że dzieci, które były obserwowane, rzadziej rozwijały poważne powikłania związane z infekcją ucha, a ich samopoczucie poprawiało się w krótszym czasie.
Statystyki pokazują, że w 2024 roku liczba dzieci, które wymagają interwencji chirurgicznej z powodu nawracających infekcji ucha, zmniejsza się o 15% w porównaniu do lat ubiegłych. Ponadto, badania nad nowymi metodami leczenia, takimi jak terapia wspomagająca i alternatywne podejścia, stają się coraz bardziej popularne. Warto zauważyć, że wprowadzenie programów edukacyjnych dla rodziców oraz lekarzy dotyczących symptomów i postępowania w przypadku infekcji ucha przynosi pozytywne rezultaty.
Z perspektywy klinicznej, obserwacja i mniej inwazyjne metody leczenia stają się normą, co pozwala uniknąć niepotrzebnego podawania antybiotyków i zminimalizować ryzyko działań niepożądanych. Takie podejście nie tylko wspiera zdrowie dzieci, ale również przyczynia się do walki z rosnącą opornością na antybiotyki w populacji.
W miarę jak badania postępują, można oczekiwać dalszych zmian w wytycznych oraz praktykach klinicznych, co będzie miało pozytywny wpływ na zdrowie dzieci oraz ich rodziców w przyszłości.
