Gdy zdiagnozowano raka, lekarz przedstawi pacjentowi plan leczenia, wyjaśniając kolejne kroki. W wielu przypadkach, po zakończeniu podstawowego leczenia, takiego jak operacja czy radioterapia, lekarze zalecają dodatkowe terapie. To, co często nazywamy terapią adiuwantową, ma na celu zmniejszenie ryzyka nawrotu nowotworu. Z drugiej strony, terapia neoadiuwantowa to leczenie stosowane przed terapią podstawową, aby zwiększyć jej skuteczność w zabijaniu lub usuwaniu nowotworu.
Rodzaje terapii adiuwantowej różnią się w zależności od rodzaju nowotworu oraz indywidualnych cech pacjentów. Specjaliści w dziedzinie onkologii zestawiają najważniejsze informacje, które każdy powinien znać na temat terapii adiuwantowej.
Rodzaje terapii adjuwantowej
Obecnie stosuje się wiele rodzajów terapii adiuwantowej. Klinika Mayo przedstawia najczęściej stosowane metody leczenia raka:
- Chemioterapia: Leczenie polegające na stosowaniu leków, które zabijają komórki nowotworowe poprzez ich ogólne oddziaływanie. Tradycyjnie podawana przez żyłę, dostępne są również tabletki chemioterapeutyczne.
- Hormonoterapia: Metoda polegająca na blokowaniu wytwarzania pewnych hormonów, które mogą wpływać na rozwój nowotworu. Lekarze analizują każdy przypadek, aby ustalić, czy terapia ta jest wskazana.
- Radioterapia: Używa wysokoenergetycznych promieni, podobnych do promieniowania rentgenowskiego, aby zabić komórki nowotworowe. Może być stosowana zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie.
- Terapia celowana: Działa na zasadzie zniszczenia komórek nowotworowych, koncentrując się na nich, a nie na całym organizmie, co czyni ją bardziej precyzyjną.
- Immunoterapia: Nowoczesna metoda leczenia, która wykorzystuje układ odpornościowy pacjenta do walki z rakiem, przynosząc obiecujące efekty.
Do jakich rodzajów nowotworów stosuje się terapię adiuwantową?
Terapia adiuwantowa jest szczególnie korzystna dla zaawansowanych stadiów lub agresywnych nowotworów. Dr Patrick Kupelian podkreśla, że takie nowotwory mogą wiązać się z ryzykiem obecności komórek rakowych w innych częściach ciała.
Dr Kupelian, wiceprezes ds. klinicznych w Varian Medical Systems, wymienia nowotwory, które najczęściej są leczone terapią adiuwantową:
- Rak mózgu
- Rak głowy i szyi
- Rak piersi
- Rak płuc
- Rak gardła i żołądka
- Rak trzustki
- Rak jelita grubego
- Rak prostaty
- Rak szyjki macicy
- Rak endometrium
- Rak jajnika
- Rak pęcherza
- Rak jąder
Dla kogo jest terapia adiuwantowa?
Terapia adiuwantowa nie jest odpowiednia dla każdego. Każdy przypadek jest wyjątkowy i nie wszyscy pacjenci będą w stanie znieść dodatkowe leczenie. Dlatego kluczowe jest, aby pacjenci omawiali swoje opcje z lekarzem.
Specjaliści twierdzą, że idealny kandydat na terapię adiuwantową to osoba, której korzyści z leczenia przewyższają potencjalne skutki uboczne i niedogodności związane z terapią.
Na przykład, jak mówi dr Kupelian: «Młody pacjent z rakiem piersi, który przeszedł operację usunięcia guza i węzłów chłonnych, może nadal mieć wysokie ryzyko nawrotu nowotworu.»
Dr Kupelian wyjaśnia: «Po operacji pacjent może otrzymać radioterapię do węzłów chłonnych oraz chemioterapię, aby zminimalizować ryzyko nawrotu nowotworu.»
Dr Hanna Luu, specjalistka od raka piersi, dodaje, że ważne jest, aby pacjenci byli na tyle zdrowi, aby znosić terapię adiuwantową. «Idealny pacjent to taki, który ma umiarkowane lub wysokie ryzyko nawrotu, bez innych poważnych schorzeń i z dobrym stanem sprawności,» mówi dr Luu.
Dr Luu podaje różne klasyfikacje stanu zdrowia pacjentów, które pomagają ocenić ich zdolności do leczenia:
Stopień 0: W pełni aktywny, zdolny do wykonywania wszystkich czynności.
Stopień 1: Ograniczony w fizycznym wysiłku, ale zdolny do wykonywania lekkich prac.
Stopień 2: Zdolny do samodzielnej opieki, ale niezdolny do intensywnej pracy.
Stopień 3: Ograniczona samoopieka, spędza większość czasu w łóżku.
Stopień 4: Całkowicie obezwładniony, niezdolny do samodzielnej opieki.
Skutki uboczne terapii adiuwantowej zależą od zastosowanej metody leczenia i mogą być różne w zależności od stanu zdrowia pacjenta oraz wcześniejszych terapii.
Zrozumienie leczenia pozwoli pacjentom lepiej się do niego przygotować. Na przykład chemioterapia może trwać wiele miesięcy, co może prowadzić do trudności w codziennym funkcjonowaniu.
Ważne jest, aby pacjenci mieli dodatkowe wsparcie w domu podczas leczenia, a także byli gotowi na ewentualne absencje w pracy czy szkole.
Melissa Thompson, która niedawno przeszła raka piersi, dzieli się swoimi doświadczeniami: «Chemioterapia to tylko jeden rozdział w znacznie większej historii. Każdy dzień staje się coraz trudniejszy, ale w końcu pojawia się światło na końcu tunelu.»
Pacjenci powinni regularnie rozmawiać z zespołem onkologicznym o swoich uczuciach podczas leczenia. Pomaga to w lepszej ocenie postępu terapii.
Kluczowe jest, aby pacjenci pytali o potencjalne skutki uboczne i przygotowania, które należy podjąć w związku z leczeniem. Jeśli terapia adiuwantowa okaże się zbyt obciążająca, lekarz powinien być o tym informowany.
Czy są jakieś alternatywy?
Nie ma rzeczywistej alternatywy dla terapii adiuwantowej. W każdym przypadku opiera się ona na ryzyku nawrotu nowotworu. Lekarze mogą zalecać mniej intensywne terapie, ale decyzja zawsze powinna być podejmowana indywidualnie.
Jednak istnieją działania, które mogą zwiększyć szanse pacjentów na przeżycie. Zdrowy styl życia, oparty na zrównoważonej diecie i regularnej aktywności fizycznej, może pomóc pacjentom z chorobą nowotworową żyć dłużej.
«Choć nie ma alternatywy dla terapii adiuwantowej, można zalecać dodatkowe metody wsparcia,» mówi dr Luu. «Badania sugerują, że dieta składająca się z 80% owoców i warzyw oraz umiarkowana aktywność fizyczna poprawiają przeżywalność pacjentów z nowotworami, w tym w zaawansowanych stadiach.»
«Medytacja, joga i akupunktura mogą łagodzić skutki uboczne leczenia, dlatego specjaliści często zachęcają pacjentów do uczestnictwa w takich zajęciach.»
