Otoplastyka to chirurgiczne przekształcanie małżowiny usznej lub ucha zewnętrznego. Jej celem jest poprawa deformacji oraz estetyki uszu.
W przypadku operacji rekonstrukcyjnej dochodzi do budowy ucha zewnętrznego po urazie lub z powodu wrodzonej deformacji.
Przylepianie uszu w celu poprawy ich wyglądu jest zabiegiem kosmetycznym, który może przynieść ulgę i zwiększyć komfort psychiczny pacjenta.
Wystające uszy mogą być problematyczne dla dzieci, narażając je na prześladowania. Uważa się, że uszy wystające ponad 2 centymetry od głowy są szczególnie widoczne.
Otoplastyka najczęściej przeprowadzana jest w dzieciństwie, chociaż mogą z niej skorzystać pacjenci w każdym wieku.
W samych Stanach Zjednoczonych w 2012 roku wykonano ponad 4100 zabiegów otoplastycznych.
Dlaczego otoplastyka?
Małżowina uszna pełni ograniczoną funkcję w zakresie słyszenia, ale wiele osób odczuwa dyskomfort związany z jej wyglądem.
Osoby z wystającymi uszami często doświadczają zakłopotania i stresu. Dzieci, które są wyśmiewane z powodu swojej cechy, mogą stracić pewność siebie, co przekłada się na ich ogólne samopoczucie oraz zachowanie.
Dorośli z problemem wystających uszu również mogą odczuwać silne kompleksy, co wpływa na ich codzienne życie. Często unikają noszenia nakryć głowy, co dodatkowo potęguje ich dyskomfort.
Co powoduje wydatne uszy?
Ucho zewnętrzne zwykle znajduje się pod kątem około 20 do 35 stopni względem głowy. Kiedy ten kąt przekracza 35 stopni, słyszymy o «wystających uszach».
Genetyka może odgrywać rolę w występowaniu tej cechy, ale często pojawia się ona przypadkowo. Wystające uszy nie wpływają na zdolności słuchowe danej osoby i dotyczą około 5% populacji.
Przyczyny wystających uszu mogą być różne:
- Nadmierny rozwój chrząstki: gdy pinna ma zbyt dużo chrząstki, jest bardziej widoczna.
- Niedorozwój chrząstki: gdy górna część ucha nie rozwija się prawidłowo, co sprawia, że ucho wystaje na zewnątrz.
- Uraz: wystające uszy mogą być wynikiem kontuzji.
Nie ma dokładnych statystyk dotyczących liczby dzieci z wrodzonymi deformacjami uszu, ale Szpital Dziecięcy w Filadelfii szacuje, że może to być od 6 do 45 procent.
Około 30% dzieci z wybitnymi uszami rodzi się z normalnym kształtem, jednak nietypowy wygląd może pojawić się w ciągu pierwszych 3 miesięcy życia.
Niektóre deformacje mogą się samoczynnie korygować. Jeśli deformacja ucha zewnętrznego nie ustępuje w tydzień po narodzinach, może być wskazana otoplastyka lub inna niechirurgiczna interwencja.
Przebudowa ucha
W przypadku wystających uszu stosuje się dwie główne techniki korekcyjne.
Szyna uszna
To prosta i bezpieczna metoda, odpowiednia dla niemowląt do 6 miesiąca życia. Chirurg używa szyny do formowania miękkiej chrząstki usznej. Szyna utrzymuje ucho w nowej pozycji.
Po 6 miesiącach chrząstka staje się zbyt twarda, by można ją było skutecznie przebudować za pomocą szyn, co wymusza na chirurgii przeprowadzenie zabiegu otoplastycznego.
Otoplastyka
Podczas otoplastyki chirurg stosuje różne techniki, aby skorygować, odtworzyć lub zastąpić zdeformowane, uszkodzone lub brakujące ucho.
Aby uzyskać najlepsze rezultaty, otoplastykę najlepiej przeprowadzić po osiągnięciu przez uszy pełnego rozmiaru, co ma miejsce z reguły w wieku 5 lat.
Chirurgia może przebudować chrząstkę, tworząc brakujące fałdy oraz przysuwając ucho bliżej głowy.
Wyróżniamy trzy główne rodzaje otoplastyki:
Powiększenie uszu jest stosowane w przypadku słabo rozwiniętej małżowiny, znanej jako mikrotezja.
Otopeksja to zabieg, który «spłaszcza» wystające uszy.
Zmniejszenie uszu to procedura stosowana, gdy małżowina jest zbyt duża, co nazywamy makrotekstem.
Otoplastykę zazwyczaj przeprowadza chirurg plastyczny, ale czasami mogą ją wykonać także lekarze specjalizujący się w otorynolaryngologii lub pediatrii.
Czego można się spodziewać podczas operacji?
Dorośli zazwyczaj poddawani są znieczuleniu miejscowemu, często w połączeniu z dożylnym działaniem uspokajającym. U dzieci stosuje się znieczulenie ogólne.
Chirurg wykonuje nacięcie za uchem, a cała procedura trwa około jednej do dwóch godzin. Powstaje cienka blizna, która znajduje się z tyłu ucha i z czasem staje się niemal niewidoczna.
Poprawa
Po operacji pacjent będzie potrzebował opatrunków na uszach przez kilka dni. W tym czasie nie będzie mógł myć włosów.
Po zdjęciu bandaży stosuje się luźny, lecz stabilizujący pałąk noszony na uszach w nocy.
Taki pałąk pomaga złagodzić napięcie w uszach. Powinien być luźny, aby uniknąć pociągnięć, gdy pacjent porusza się podczas snu.
Osoba może wrócić do szkoły lub pracy w ciągu tygodnia od zabiegu. Regularna aktywność fizyczna może być wznowiona po dwóch tygodniach.
Pacjenci powinni unikać wszelkich czynności, które mogą prowadzić do urazów uszu w okresie rekonwalescencji. Zaleca się unikanie sportów kontaktowych, takich jak judo, rugby czy piłka nożna przez przynajmniej 3 miesiące. Pływania należy unikać przez maksymalnie 8 tygodni po operacji.
Pooperacyjne drętwienie może utrzymywać się przez kilka tygodni, a lekkie siniaki mogą występować do 2 tygodni. Uszy mogą być sztywne przez kilka miesięcy, a ból, szczególnie w nocy, może utrzymywać się przez dłuższy czas.
Pragnienie zmiany wyglądu uszu powinno wynikać z potrzeby samego dziecka.
Pediatrzy oraz psycholodzy dziecięcy zalecają, aby dzieci były wystarczająco duże, by zrozumieć sens planowanego zabiegu.
Możliwe powikłania
Jak każda procedura chirurgiczna, otoplastyka niesie ze sobą ryzyko powikłań.
- Infekcja: rzadko zdarza się zakażenie skóry i chrząstki ucha, które można skutecznie leczyć antybiotykami.
- Krwawienie: pod skórą ucha może wystąpić krwiak, co wiąże się z silnym bólem oraz stanem zapalnym, wymagającym usunięcia bandaży.
- Powikłania związane z szwami: zależnie od ich typu, usunięcie szwów może być czasami skomplikowane.
- Nawrót: uszy mogą ponownie wystawać, co czasami wymaga operacji rewizyjnej.
- Niezadowalający wygląd: wyniki operacji mogą nie spełniać oczekiwań pacjenta.
Inne potencjalne problemy to:
- Asymetria: trudność w ustawieniu uszu w dokładnie taki sam sposób.
- Częściowa korekcja: uszy nie są wystarczająco blisko głowy.
- Overcorrection: najczęstsze powikłanie, polegające na zbyt bliskim ustawieniu uszu do głowy.
Czy warto?
Otoplastyka jest zazwyczaj bezpiecznym i skutecznym zabiegiem z wysokim wskaźnikiem zadowolenia pacjentów.
Badania przeprowadzone w Niemczech wykazały, że osoby, które przeszły otoplastykę, odczuwały znaczną poprawę jakości życia po operacji.
«Rezultaty […] wykazały znacznie lepszy stosunek do życia, większą odwagę do stawienia czoła wyzwaniom oraz podwyższoną pewność siebie wśród pacjentów, bez względu na płeć.»
Andreas Naumann, Katedra Otorynolaryngologii, Uniwersytet Saarland, Homburg/Saar, Niemcy
W 2015 roku średni koszt otoplastyki w Stanach Zjednoczonych wynosił 2965 USD, w zależności od wybranego specjalisty. Ubezpieczenie zdrowotne zazwyczaj nie pokrywa kosztów zabiegów kosmetycznych, ale może sfinansować część lub całość wydatków, jeśli operacja jest konieczna z powodu wady wrodzonej lub urazu.
Istnieją wytyczne pomagające lekarzom w rozróżnianiu chirurgii kosmetycznej od rekonstrukcyjnej.
Ważne jest, aby mieć realistyczne oczekiwania co do efektów chirurgii plastycznej, zarówno rekonstrukcyjnej, jak i kosmetycznej.
Otoplastyka ma na celu zmianę wyglądu uszu, czyniąc je mniej widocznymi lub mniejszymi, ale idealna symetria nie zawsze jest osiągalna.
Nowe badania i wnioski na rok 2024
W miarę jak rozwija się medycyna estetyczna, pojawiają się coraz to nowsze techniki i podejścia do otoplastyki. W badaniach z 2024 roku zwrócono uwagę na znaczenie indywidualnego podejścia do pacjenta oraz na zastosowanie technologii 3D w planowaniu zabiegu, co pozwala na precyzyjniejsze dostosowanie kształtu uszu do oczekiwań pacjenta.
Wzrost znaczenia psychologii w chirurgii plastycznej również jest zauważalny. Specjaliści coraz częściej przeprowadzają sesje z pacjentami przed zabiegiem, aby omówić ich oczekiwania oraz pomóc w zrozumieniu potencjalnych efektów. Dzięki temu pacjenci są lepiej przygotowani na rezultaty, co może znacznie wpłynąć na ich satysfakcję po operacji.
Statystyki pokazują, że w 2024 roku liczba zabiegów otoplastycznych wzrosła o 15% w porównaniu do roku poprzedniego, co świadczy o rosnącym uznaniu tej procedury wśród pacjentów.
Nowe badania również podkreślają, że poprawa pewności siebie po otoplastyce jest trwała, a pacjenci zgłaszają lepsze samopoczucie psychiczne oraz społeczne po zabiegu. Warto zauważyć, że otoplastyka to nie tylko zmiana wyglądu, ale również krok w kierunku lepszego samopoczucia psychicznego i społecznej integracji.
