Depresja oporna na leczenie (TRD) może być związana z niedostatecznym dawkowaniem leków przeciwdepresyjnych lub tolerancją antydepresyjną. Ewentualnie istnieją powody, by sądzić, że samo leczenie przeciwdepresyjne może przyczynić się do zespołu przewlekłej depresji. W tym badaniu opisano przypadek odstawienia leków przeciwdepresyjnych u TRD, 67-letniego białego człowieka z początkiem ciężkiej choroby depresyjnej w wieku 45 lat. Był homozygotą pod względem krótkiej formy transportera serotoniny. Był leczony w nieskończoność aż do 59. roku życia i nieprzerwanie przyjmował lek przeciwdepresyjny do wieku 67 lat. W ciągu ostatnich 2 lat był przygnębiony bez żadnej ulgi dzięki lekom lub dwóm zabiegom elektrowstrząsowym. Jego leki w czasie oceny obejmowały paroksetynę 10 mg na dobę, wenlafaksynę 75 mg na dobę i klonazepam w dawce 3 mg na dobę. Jego 17-punktowy wynik w skali depresji Hamiltona wynosił 22 lata. W ciągu kolejnych 6 miesięcy został on rozpoczęty na bupropionie, a następnie zwężał wszystkie leki przeciwdepresyjne, w tym bupropion. Jego punkt depresji Hamiltona spadł do 18. Pacjent nie był zadowolony z postępów i szukał innej opinii, by ponownie uruchomić leki antydepresyjne. Rok później, stosując duloksetynę w dawce 60 mg na dobę, skarżył się na ciągłą depresję.
Wcześniej proponowano możliwy efekt depresyjny leków przeciwdepresyjnych. Fava jako pierwsza zasugerowała, że związany z przeciwdepresantem mechanizm neurobiochemiczny zwiększania podatności na depresję może odgrywać rolę w pogorszeniu długotrwałego wyniku choroby. Zrozumienie potencjalnych mechanizmów tego zjawiska można poznać na podstawie obserwacji dotyczących krótkiej formy transportera serotoniny (5HTTR). Pacjenci z krótką postacią 5HTTR i przedłużoną ekspozycją na antydepresanty mogą być szczególnie podatni na pogarszanie się działania przeciwdepresyjnego. Innymi słowy, długotrwałe narażenie na leki przeciwdepresyjne może indukować zmiany neuroplastyczne, które prowadzą do genezy wywołanych zaburzeniami dysforycznymi wywołanymi lekami przeciwdepresyjnymi. Badacze proponują termin „późna dysforia”, aby opisać takie zjawisko i opisać dla niego kryteria diagnostyczne. Zwężanie lub odstawienie środka przeciwdepresyjnego może odwrócić stan dysforyczny. Przerwanie leczenia przeciwdepresyjnego może nie zapewnić natychmiastowej ulgi. W rzeczywistości prawdopodobnie przejściowe objawy odstawienia wystąpią w ciągu pierwszych 2-4 tygodni po odstawieniu lub zmniejszeniu działania przeciwdepresyjnego. Jednak po dłuższym okresie abstynencji antydepresyjnej można zaobserwować stopniowy powrót do linii podstawowej pacjenta.
Źródło: Journal of Psychotherapy and Psychosomatics, AlphaGalileo Foundation.
