Seler to wyjątkowe warzywo z rodziny selerowatych. Wyróżnia się chrupiącymi łodygami, które są popularną, niskokaloryczną przekąską. Jednak jego zalety nie kończą się na niskiej kaloryczności. To warzywo oferuje szereg korzyści zdrowotnych, które sprawiają, że warto włączyć je do diety.
Seler wykazuje pozytywny wpływ na układ trawienny oraz sercowo-naczyniowy. Co więcej, nasiona tej rośliny od wieków są wykorzystywane w medycynie naturalnej do łagodzenia bólu i stanów zapalnych.
Seler jest także znany jako warzywo o wysokiej zawartości składników odżywczych. W jego rodzinie znajdują się m.in. pietruszka oraz seler korzeniowy. Warto zwrócić uwagę na jego właściwości zdrowotne, które są przedmiotem licznych badań.
Ten artykuł stanowi część naszej serii poświęconej korzyściom zdrowotnym popularnych produktów spożywczych.
Korzyści zdrowotne
Możliwe korzyści zdrowotne selera i jego nasion obejmują:
- obniżenie stanu zapalnego
- redukcję ciśnienia krwi
- zmniejszenie ryzyka wystąpienia nowotworów
- zapobieganie utracie wzroku związanej z wiekiem
Zapalenie
Seler zawiera apigeninę, związek chemiczny, który jest aktualnie badany pod kątem swoich właściwości przeciwnowotworowych. W jednym z badań naukowcy zbadali, w jaki sposób apigenina wpływa na uszkodzenia wywołane stanem zapalnym. Wyniki wykazały, że apigenina oraz dieta bogata w ten związek mogą zmniejszać ekspresję niektórych białek zapalnych u myszy, co może pomóc w przywróceniu równowagi immunologicznej.
Ciśnienie krwi
Choć brakuje solidnych dowodów na to, że nasiona selera obniżają ciśnienie krwi u ludzi, badania przeprowadzone na szczurach sugerują, że mają one działanie przeciwnadciśnieniowe. W badaniach oceniano wpływ ekstraktów z nasion selera na ciśnienie krwi zarówno u szczurów z prawidłowym ciśnieniem, jak i ze sztucznie wywołanym nadciśnieniem. Autorzy badania stwierdzili, że «ekstrakty z nasion selera mają właściwości przeciwnadciśnieniowe, które są związane z działaniem czynników aktywnych, takich jak NBP (n-butyloftalid), co sugeruje, że mogą być użyteczne w przewlekłym leczeniu nadciśnienia». Te wyniki wskazują, że seler może mieć podobny wpływ także na ludzi.
Zapobieganie rakowi
Seler jest źródłem flawonoidu znanego jako luteolina, który może wykazywać właściwości przeciwnowotworowe. W badaniach epidemiologicznych przypisuje się luteolinie zdolność do zapobiegania nowotworom, ponieważ może ona zwiększać wrażliwość komórek nowotworowych na działanie chemikaliów stosowanych w terapii.
Hiperlipidemia
Hiperlipidemia, czyli podwyższony poziom lipidów we krwi, często nie objawia się, ale zwiększa ryzyko chorób serca i udaru mózgu. Badania sugerują, że ekstrakt z selera może zmniejszać hiperlipidemię u szczurów na diecie wysokotłuszczowej, obniżając poziom «złego» cholesterolu LDL. Choć są to badania na modelach zwierzęcych, jeśli potwierdzą się u ludzi, będą kolejnym argumentem na korzyść włączenia selera do diety.
Neurogeneza
Apigenina może wspierać neurogenezę, czyli wzrost i rozwój komórek nerwowych. Badania z 2009 roku wykazały, że podanie apigeniny myszy poprawia zdolności uczenia się i pamięci. Wymaga to jednak dalszych badań, aby potwierdzić te wyniki w populacji ludzkiej.
Inne możliwe korzyści
Seler może być również przydatny w łagodzeniu bólu stawów oraz wspieraniu układu nerwowego, chociaż dowody naukowe na te twierdzenia są wciąż ograniczone.
Centrum Medyczne Uniwersytetu Maryland (UMM) podaje, że nasiona selera były używane w medycynie naturalnej do łagodzenia wielu dolegliwości, w tym:
- zapalenia stawów i dny moczanowej
- skurczów mięśni
- stanów zapalnych
- wysokiego ciśnienia krwi
- przeziębień i grypy
- retencji wody
Jednak zastosowania te nie zostały jeszcze potwierdzone w badaniach klinicznych.
Skład pokarmowy selera
Seler jest bogatym źródłem przeciwutleniaczy. Zawiera wiele cennych fitoskładników, w tym:
- kwasy fenolowe
- flawonole
- dihydrostilbenoidy
- flawony
- furanokumaryny
- fitosterole
Witaminy i minerały: Seler jest znakomitym źródłem witaminy K, a także dostarcza kwasu foliowego, witaminy A, potasu i witaminy C.
Błonnik pokarmowy: Choć seler składa się głównie z wody, jest także dobrym źródłem błonnika. Jedna filiżanka pokrojonego selera (około 100 g, co odpowiada dwóm i pół średniej łodygi) dostarcza około 1,6 grama błonnika.
Dieta
Seler można spożywać na surowo lub gotować. Badania pokazują, że gotowanie na parze pozwala zachować większość składników odżywczych. W 2011 roku naukowcy zbadali, jak blanszowanie i gotowanie wpływa na zawartość przeciwutleniaczy. Okazało się, że blanszowanie przez 3 minuty oraz gotowanie przez 10 minut powodowało znaczne straty przeciwutleniaczy, wynoszące od 38 do 41 procent. Natomiast po parowaniu seler zachował 83 do 99 procent swoich przeciwutleniaczy.
Seler można łączyć z serem, dipami, sałatkami lub jako chrupiący dodatek do kanapki z masłem orzechowym. Dodaje także smaku zupom i risottom. Oto kilka przepisów polecanych przez dietetyków:
- Zupa z kurczaka pomidorowego z marchewką i selerem
- Duszony seler
W połączeniu z ogórkiem, jabłkiem, szpinakiem i cytryną, seler staje się smacznym i zdrowym dodatkiem do smoothie. Nasiona selera można dodawać do różnych potraw, zup i sosów sałatkowych dla podkreślenia smaku.
Ciekawą alternatywą jest seler korzeniowy, który można wykorzystać w zapiekankach i sałatkach.
Ryzyka
Należy pamiętać, że seler może wywoływać ciężkie reakcje alergiczne, w tym wstrząs anafilaktyczny. Osoby uczulone powinny być szczególnie ostrożne i dokładnie sprawdzać etykiety produktów spożywczych, gdyż nawet niewielkie ilości selera mogą wywołać reakcje.
Ponadto, seler ma stosunkowo wysoką zawartość sodu – około 35 miligramów na łodygę. Choć to niewiele w porównaniu z zaleceniami American Heart Association (1500 miligramów dziennie), warto mieć to na uwadze. Generalnie, seler uznawany jest za produkt niskosodowy.
