Tai chi to niekonkurencyjna sztuka walki, znana zarówno z technik obronnych, jak i licznych korzyści zdrowotnych. Jako forma ćwiczeń, łączy delikatne ruchy fizyczne z rozciąganiem i uważnością, co czyni je idealnym wyborem dla osób w każdym wieku.
Badania wykazały, że tai chi poprawia kontrolę równowagi, sprawność i elastyczność, a także znacząco zmniejsza ryzyko upadków, szczególnie u osób starszych. Co więcej, może być skutecznym środkiem w łagodzeniu bólu oraz objawów depresji.
Tai chi to starożytna chińska tradycja, która ewoluowała przez wieki, stając się metodą łagodzenia stresu i niepokoju, znaną jako «medytacja w ruchu». Zwolennicy tej praktyki twierdzą, że promuje ona wewnętrzny spokój oraz harmonię.
Termin «t’ai chi ch’uan» oznacza «najwyższą ostateczną pięść» lub «bezgraniczną pięść». Tai chi wywodzi się z klasztorów taoistycznych i buddyjskich, a jego filozofia zakorzeniona jest w chińskiej tradycji.
Tai chi jest uważane za bezpieczne dla osób w każdym wieku, ponieważ nie obciąża zbytnio mięśni ani stawów, co czyni je doskonałym wyborem dla osób z ograniczeniami fizycznymi.
Rodzaje
Istnieje pięć głównych stylów tai chi, każdy z nich wywodzi się z innych okresów historycznych i ma swoje unikalne metody oraz zasady.
Oto one:
- Styl Chen, który powstał w latach 1580-1660
- Styl Yang, rozwijający się w latach 1799-1872
- Styl Wu- lub Wu (Hao), datowany na 1812-1880
- Styl Wu, który zyskał popularność w latach 1870-1942
- Styl Słońca, kształtujący się w latach 1861-1932
Niektóre z tych stylów koncentrują się na zdrowiu, inne zaś kładą większy nacisk na rywalizację lub samoobronę.
Historia
Prawdziwe pochodzenie tai chi pozostaje nieco tajemnicze, ale jego podstawy zakorzenione są w chińskiej historii, taoizmie oraz konfucjanizmie.
Założyciel tai chi, Zhang Sanfeng, był mnichami taoistycznym z XII wieku. Legenda głosi, że opuścił on swój klasztor, aby stać się pustelnikiem i stworzył własną formę walki opartą na miękkości i harmonii.
Sanfeng ponoć powiedział:
«W każdym ruchu, każda część ciała musi być lekka i zwinna, a ruchy powinny zachowywać płynność, zakorzenione w stopach, uwalniane przez nogi, kierowane przez talię i wyrażane palcami. Ruchy nieistotne muszą być wyraźnie zróżnicowane.»
Niski wpływ tai chi sprawia, że jest ono odpowiednie dla osób w każdym wieku, co czyni je idealnym dla osób pragnących poprawić swoją kondycję fizyczną bez ryzyka urazów.
Korzyści zdrowotne
Tai chi przynosi szereg korzyści zdrowotnych, w tym redukcję stresu, lęku i depresji, a także poprawę ogólnego samopoczucia zarówno u zdrowych osób, jak i u tych z przewlekłymi schorzeniami.
Oto niektóre z korzyści przypisywanych tai chi:
- Lepszy nastrój, z niższymi poziomami depresji, stresu i niepokoju
- Większa wydolność tlenowa i siła mięśni
- Więcej energii i wytrzymałości
- Zwiększona elastyczność, równowaga i zwinność
- Niższe ciśnienie krwi i poprawa zdrowia serca
- Zmniejszone zapalenie
- Mniej upadków
Inne korzyści mogą obejmować lepszą jakość snu i wzmocniony układ odpornościowy.
Przewlekła niewydolność serca
Badania przeprowadzone w Harvard Medical School oraz Beth Israel Deaconess Medical Center wykazały, że pacjenci z przewlekłą niewydolnością serca, którzy regularnie praktykowali tai chi, doświadczali poprawy jakości życia oraz nastroju, a także lepszego snu.
Choroba Parkinsona
W badaniach stwierdzono, że osoby z chorobą Parkinsona, które praktykowały tai chi, znacząco poprawiły chód i postawę, a także doświadczyły mniejszej liczby upadków.
Fibromialgia
Inne badania sugerują, że tai chi może przynieść ulgę w bólach stawów i innych objawach u osób z fibromialgią.
Cukrzyca
Opublikowane wyniki badań wskazują, że tai chi może poprawiać poziom glukozy we krwi oraz reakcję układu odpornościowego u pacjentów z cukrzycą typu 2.
Depresja
American Journal of Geriatric Psychiatry wskazał, że cotygodniowe lekcje tai chi w połączeniu z tradycyjną terapią depresyjną mogą pomóc w łagodzeniu objawów depresji u osób starszych.
Inne badania sugerują, że tai chi może przynieść korzyści osobom z chorobą Parkinsona, urazami mózgu, bezsennością, nadużywaniem substancji oraz zaburzeniami poznawczymi.
Istnieją dowody na to, że tai chi wspomaga funkcje poznawcze i może zmniejszać objawy demencji. Wykazano, że tai chi redukuje odpowiedź zapalną u pacjentów z rakiem piersi, co może, według badaczy, wpływać na ich przeżycie.
Opublikowane badania wykazały, że tai chi przyczynia się do obniżenia poziomu bólu oraz zmniejszenia objawów depresji.
Przegląd badań dotyczących tai chi, opublikowany w czasopiśmie open access, stwierdza, że tai chi może mieć pozytywne efekty psychologiczne, jednak potrzebne są bardziej wysokiej jakości badania, aby to potwierdzić.
Mimo że tai chi jest łagodną i mało urazową formą aktywności, zawsze warto skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem praktyki, zwłaszcza w przypadku osób starszych, kobiet w ciąży oraz osób z bólami pleców lub osteoporozą.
Nowe badania i dane na 2024 rok
W 2024 roku przeprowadzono szereg badań, które dostarczyły nowych informacji na temat korzyści zdrowotnych tai chi. Badania wykazały, że regularne praktykowanie tai chi może prowadzić do znacznego zmniejszenia objawów lękowych u osób z zaburzeniami lękowymi. W szczególności, osoby, które praktykowały tai chi przez co najmniej 12 tygodni, zauważyły poprawę w zakresie jakości snu oraz ogólnej satysfakcji z życia.
Statystyki z najnowszych badań pokazują, że około 70% uczestników, którzy regularnie uczestniczyli w zajęciach tai chi, zgłosiło poprawę w zakresie zdrowia psychicznego i fizycznego. Ponadto, w grupie osób starszych, tai chi okazało się skuteczne w redukcji bólu oraz poprawie mobilności, co potwierdzają dane zebrane w domach opieki.
W kontekście choroby Parkinsona, nowe badania sugerują, że tai chi może wspierać neuroplastyczność mózgu, co prowadzi do poprawy funkcji motorycznych. Uczestnicy badań, którzy praktykowali tai chi, wykazali lepsze wyniki w testach równowagi i koordynacji w porównaniu do osób, które nie uczestniczyły w zajęciach.
Dzięki rosnącej liczbie badań, tai chi zyskuje uznanie jako skuteczna metoda rehabilitacji i poprawy jakości życia, co czyni go istotnym elementem w programach zdrowotnych i terapeutycznych w wielu krajach.
